10 sự kiện nổi bật của ngành tài chính năm 2022

 Chủ động đề xuất nhiều chính sách mới, chưa có tiền lệ hỗ trợ phục hồi phát triển kinh tế – xã hội

Để kịp thời ứng phó với các tác động do dịch bệnh, đầu năm 2022, Bộ Tài chính đã chủ động đề xuất và triển khai thực hiện ngay Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội tại Nghị quyết số 43/2022/QH15 ngày 11/01/2022 do Quốc hội ban hành, với hàng loạt các gói hỗ trợ tài khóa và tiền tệ. Trong đó, các chính sách tài khóa là chủ yếu, chiếm khoảng 83% tổng giá trị chương trình. 

Các chính sách thuế trong chương trình đã hỗ trợ cụ thể, như: Giảm 2% thuế giá trị gia tăng để thúc đẩy cả sản xuất và tiêu dùng, góp phần kiểm soát lạm phát với số tiền hỗ trợ khoảng 51,4 nghìn tỷ đồng; gia hạn thời hạn nộp thuế, tiền thuê đất quy mô 135 nghìn tỷ đồng…

Ngoài các chính sách ưu đãi thuế, tài khóa thuộc chương trình này, Bộ Tài chính đã trình các cấp có thẩm quyền hoặc ban hành theo thẩm quyền nhiều chính sách, như giảm mức thu 37 khoản phí, lệ phí…

Các chính sách này đã có tác dụng tích cực kiềm chế lạm phát của Việt Nam ở dưới mức 4%, trong khi nhiều nền kinh tế trên thế giới đang đối mặt với lạm phát cao.

Dự kiến thực hiện các giải pháp nêu trên sẽ hỗ trợ cho doanh nghiệp và người dân với tổng giá trị tiền thuế, tiền thuê đất, phí và lệ phí, tiền thuê đất được miễn giảm, gia hạn năm 2022 khoảng 233,5 nghìn tỷ đồng.

Nhiều nhiệm vụ tài chính – ngân sách nhà nước hoàn thành sớm trước thời hạn

Từ đầu năm 2022 đến nay, trước tình hình thế giới biến động rất nhanh, phức tạp, chưa có tiền lệ và nhiều khó khăn hơn, song nhờ sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, kịp thời đề ra các định hướng, quyết sách lớn Đảng; sự chủ động, điều hành quyết liệt của Quốc hội, Chính phủ, các cấp, các ngành, địa phương; sự ủng hộ của nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp, chúng ta đã đạt kết quả tích cực, khá toàn diện trên nhiều lĩnh vực.

Nhờ triển khai đồng bộ các giải pháp, Bộ Tài chính đã hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ về tài chính – ngân sách nhà nước (NSNN) đề ra. Đến ngày 15/12/2022, thu NSNN năm 2022 đạt 1.691,8 nghìn tỷ đồng, vượt 19,8% so dự toán, cao hơn 78 nghìn tỷ đồng so với số đánh giá thực hiện cả năm đã báo cáo Quốc hội; tỉ lệ động viên vào NSNN xấp xỉ 18% GDP (vượt mục tiêu 15,2% GDP). Thu ngân sách Trung ương vượt 19,3% dự toán; thu ngân sách địa phương vượt 20,4% dự toán.

Ngành tài chính liên tục dẫn đầu về chuyển đổi số

Trong nhiều năm qua, Bộ Tài chính đã tiên phong triển khai ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực tài chính – ngân sách nhà nước, giúp tăng cường hiệu quả, minh bạch trong quản lý tài chính, hướng đến nền tài chính số tiên tiến, hiện đại, phục vụ đắc lực cho nền kinh tế số. Trong đó, theo kết quả được công bố của Ban Chỉ đạo cải cách hành chính của Chính phủ vào tháng 5/2022, Bộ Tài chính tiếp tục giữ vững vị trí thứ 2/17 bộ, cơ quan ngang bộ với kết quả Chỉ số Cải cách hành chính đạt 91,9/100 điểm. Đây là năm thứ 8 liên tiếp (2014-2021), Bộ Tài chính nằm trong nhóm 3 bộ, cơ quan ngang bộ dẫn đầu PAR Index.

Đặc biệt, ngày 8/8/2022, tại Phiên họp của Ủy ban Quốc gia về Chuyển đổi số, Bộ Thông tin và Truyền thông đã công bố Báo cáo kết quả đánh giá mức độ chuyển đổi số cấp bộ, cấp tỉnh năm 2021 (DTI 2021), trong đó, Bộ Tài chính tiếp tục xếp vị trí thứ nhất về mức độ chuyển đổi số năm 2021 khối các bộ cung cấp dịch vụ công… Đây là năm thứ hai liên tiếp, Bộ Tài chính dẫn đầu về chuyển đổi số.

Bộ Tài chính cũng triển khai nhiều hệ thống ứng dụng, dịch vụ số phục vụ người dân, doanh nghiệp, như cung cấp dịch vụ công trực tuyến (DVCTT) với 100% thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết của Bộ Tài chính và các đơn vị trực thuộc.

Hoàn thành trước 2 tháng việc “phủ sóng” hóa đơn điện tử trên toàn quốc

Với tinh thần quyết tâm cao và bằng nhiều biện pháp, giải pháp đồng bộ, thống nhất, ngành thuế đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ triển khai hoá đơn điện tử (HĐĐT) vượt tiến độ hơn 2 tháng theo quy định tại Nghị định số 123/2020/NĐ-CP, góp phần đẩy mạnh tiến trình chuyển đổi số, hiện đại hóa công tác quản lý thuế nói riêng và ngành tài chính nói chung.

Đến nay, trên cả nước, 100% số DN đang hoạt động, có sử dụng hóa đơn đã chuyển sang sử dụng HĐĐT và 100% hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh theo phương pháp kê khai đã đăng ký và chuyển sang sử dụng HĐĐT, với tổng số HĐĐT đã được phát hành là trên 2,1 tỷ hóa đơn. Triển khai thành công HĐĐT đã góp phần giúp Việt Nam chuyển đổi cách thức phục vụ người dân, DN và phương thức quản lý của cơ quan thuế theo hướng tự động nhằm cải cách thủ tục hành chính, tạo môi trường kinh doanh minh bạch, bình đẳng; đẩy mạnh sự phát triển thương mại điện tử…

Chiến lược Tài chính đến năm 2030 tạo nền tảng xây dựng nền tài chính quốc gia phát triển bền vững, hiện đại, hội nhập

Trên cơ sở đề xuất, tham mưu của Bộ Tài chính, ngày 21/3/2022, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 368/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược Tài chính đến năm 2030. Theo đó, Chiến lược đã đề ra các chỉ tiêu cụ thể, đó là: Tỉ lệ huy động vào NSNN giai đoạn 2021-2025 bình quân không thấp hơn 16% GDP và giai đoạn 2026-2030 khoảng 16-17% GDP. Tỉ lệ huy động từ thuế, phí giai đoạn 2021-2025 khoảng 13-14% GDP và giai đoạn 2026-2030 khoảng 14-15% GDP. Tỉ trọng thu nội địa trong tổng thu NSNN đến năm 2025 khoảng 85-86%, đ
ến năm 2030 khoảng 86-87%. Đây là “kim chỉ nam” cho mọi hoạt động của ngành tài chính thời gian tới, góp phần tạo nền tảng xây dựng nền tài chính quốc gia phát triển bền vững, hiện đại, hội nhập.

Đến nay, Bộ Tài chính đã xây dựng 8 chiến lược ngành trình Thủ tướng Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt 5 chiến lược ngành (thuế, hải quan, kho bạc Nhà nước, nợ công, kế toán – kiểm toán), đồng thời 3 chiến lược ngành đang trong quá trình hoàn thiện để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Triển khai đồng bộ nhiều giải pháp quản lý, giám sát, kịp thời chấn chỉnh thị trường chứng khoán phát triển minh bạch

Năm 2022, thị trường chứng khoán chứng kiến nhiều biến động, tác động đến tâm lý nhà đầu tư. Nhằm phát triển thị trường chứng khoán an toàn, minh bạch, hiệu quả, bền vững góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế, Bộ Tài chính tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý và chính sách phát triển thị trường. Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng đã chỉ đạo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước tăng cường công tác quản lý các tổ chức kinh doanh chứng khoán, hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp và công ty đại chúng; phối hợp với các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, giám sát, thanh tra và xử lý nghiêm tình trạng thao túng, làm giá, đảm bảo sự phát triển lành mạnh, minh bạch và bền vững của thị trường chứng khoán…

Việt Nam tăng xếp hạng về công khai minh bạch ngân sách và tín nhiệm quốc gia

Điểm số công khai minh bạch ngân sách của Việt Nam tiếp tục được cải thiện so với các kỳ đánh giá trước, nâng mức xếp hạng của Việt Nam lên 68/120 nước, tăng 9 bậc so với năm 2019 và tăng 23 bậc so với năm 2017 (chu kỳ đánh giá 2 năm 1 lần). Có thể nói, chưa lúc nào xếp hạng tín nhiệm quốc gia của Việt Nam lại tốt như hiện nay. Moody’s nâng xếp hạng tín nhiệm của Việt Nam từ Ba3 lên Ba2 với triển vọng “ổn định”; S&P nâng xếp hạng lên BB+ với triển vọng “ổn định”; Fitch xếp hạng BB với triển vọng “tích cực”… 

Việt Nam cũng là quốc gia duy nhất ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương, và là một trong số ít quốc gia trên toàn thế giới được nâng bậc tín nhiệm kể từ đầu năm đến nay. Trong bối cảnh nhiều nước bị hạ bậc tín nhiệm, hạ triển vọng, thì việc Việt Nam tiếp tục được các tổ chức liên tục nâng mức tín nhiệm quốc gia thể hiện sự đánh giá cao của cộng đồng quốc tế về các nỗ lực chỉ đạo, điều hành của Đảng, Quốc hội và Chính phủ Việt Nam đưa nền kinh tế phục hồi sau đại dịch, tăng trưởng mạnh mẽ và trở thành điểm sáng của khu vực. Điều này cũng cho thấy nền tảng về chính sách tài khóa được thực hiện chủ động, linh hoạt, hiệu quả, bội chi được giảm xuống, nợ công được kiểm soát chặt chẽ, tái cơ cấu nợ công hiệu quả. Việc được nâng xếp hạng tín nhiệm sẽ giúp huy động được các nguồn vốn cả trực tiếp và gián tiếp từ khu vực bên ngoài vào trong nước sẽ tốt hơn.

Việc xếp hạng tín nhiệm quốc gia đồng thời tác động tích cực đến tín nhiệm của các doanh nghiệp. Tiếp theo sự kiện nâng mức xếp hạng tín nhiệm quốc gia, tổ chức Moody’s đã nâng hạng tín nhiệm của 12 ngân hàng Việt Nam.

Việt Nam là một trong số ít những quốc gia kiểm soát lạm phát hiệu quả

Năm 2022, bối cảnh thế giới và khu vực tiếp tục có nhiều biến động phức tạp. Những tác động từ xung đột giữa Nga và Ukraine, chính sách “Zero-COVID-19” của Trung Quốc… đã khiến giá năng lượng và lương thực tăng vọt trên toàn cầu. Lạm phát trở thành câu chuyện chung của không ít các quốc gia và tại nhiều nền kinh tế lớn đã lạm phát mức cao nhất trong 40 năm qua. Trong bối cảnh đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương triển khai nhiều giải pháp tích cực, hiệu quả, đồng bộ trong quản lý, điều hành để bình ổn giá. Kết quả là chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân của Việt Nam năm 2022 tiếp tục đạt mục tiêu mà Quốc hội và Chính phủ đặt ra là dưới 4%. Con số này thấp hơn so với nhiều nước, khu vực trên thế giới đã góp phần quan trọng vào việc hỗ trợ các doanh nghiệp phục hồi sản xuất kinh doanh, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Ngành hải quan nỗ lực tạo thuận lợi thương mại, kim ngạch xuất nhập khẩu đạt kỷ lục mới 700 tỷ USD

Tổng trị giá kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam năm 2022 chạm mốc kỷ lục 700 tỷ USD. Kết quả ấn tượng này đóng góp quan trọng vào tăng trưởng GDP năm 2022 và quá trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội sau thời gian đại dịch COVID-19.

Năm 2022, ngành hải quan tiếp tục triển khai nhiều giải pháp tạo thuận lợi thương mại trong bối cảnh nhiều khó khăn mới nảy sinh.

Song song đó, ngành hải quan tiếp tục ưu tiên cải cách thể chế, cắt giảm, đơn giản thủ tục hành chính. Đẩy mạnh triển khai Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN; quản lý, giám sát và đảm bảo vận hành Hệ thống VNACCS/VCIS và các hệ thống công nghệ thông tin tập trung, an toàn bảo mật…

Ngành hải quan đã tập trung chống thất thu, đẩy mạnh công tác phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại; kiểm tra sau thông quan; thanh tra kiểm tra… Trong năm đã bắt giữ trên 16 nghìn vụ vi phạm trong lĩnh vực hải quan với trị giá 5,8 nghìn tỷ đồng, thu nộp NSNN 425,6 tỷ đồng; cơ quan hải quan đã ban hành quyết định khởi tố 45 vụ và chuyển các cơ quan khác khởi tố 112 vụ vi phạm, đặc biệt là bắt giữ 268 vụ buôn bán, vận chuyển ma túy, bắt giữ 233 đối tượng; tang vật thu được gồm: 153 kg heroin và 28 bánh heroin; 145 kg cần sa; 49,1 kg thuốc phiện; ma tuý tổng hợp 629 kg và 54.164 viên, ketamin 47,5 kg…

Quốc hội thông qua Luật Kinh doanh bảo hiểm (sửa đổi), tạo nền tảng phát triển bền vững thị trường bảo hiểm Việt Nam

Ngày 16/6/2022, Luật Kinh doanh bảo hiểm số 08/2022/QH15 đã được Quốc hội khoá XV thông qua. Luật Kinh doanh bảo hiểm có 7 chương, 157 điều, hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/1/2023 đã sửa đổi, bổ sung nhiều quy định để đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ với hệ thống pháp luật có liên quan. Luật Kinh doanh bảo hiểm khi được thực thi, kỳ vọng sẽ hỗ trợ thị trường bảo hiểm Việt Nam phát triển mạnh mẽ hơn về cả quy mô và chất lượng trong thời gian tới.