Nhập khẩu dầu diesel và dầu hỏa tinh chế của châu Âu từ Ấn Độ đã tăng gấp đôi trong những tháng gần đây.
Hệ thống đường ống dẫn khí của Nga. Ảnh: TASS/TTXVN
Từ khi châu Âu cấm sản phẩm dầu khí từ Nga có hiệu lực từ ngày 5/2, họ đã chuyển sang tìm kiếm những nhà cung cấp khác. Nhu cầu của châu Âu rât lớn. Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) đã chỉ ra trong một báo cáo của họ được công bố vào tháng 11/2022 rằng châu Âu sẽ phải tìm kiếm 1 triệu thùng dầu mazut và naphta mỗi ngày từ những nguồn khác ngoài Nga để bù đắp cho lượng dầu thiếu hụt.
Trong khi Mỹ và Saudi Arabia là những nhà cung cấp chính của châu Âu, Ấn Độ nổi lên như một nguồn dầu diesel và dầu hỏa thiết yếu. Cả hai loại nhiên liệu đều được sản xuất bằng dầu từ Urals, một vùng núi thuộc lãnh thổ của Nga.
Một trong hai công ty sản xuất dầu diesel và dầu hỏa Ấn Độ xuất khẩu sang EU thuộc tập đoàn Reliance, với hai nhà máy lọc dầu công suất 1,8 triệu thùng/ngày. Trong tuần đầu tiên của tháng Hai, hai nhà máy này mỗi ngày đã nhận được 650.000 thùng dầu của Nga, tương đương với 1/3 công suất sản xuất của họ.
Công ty thứ hai là liên doanh Italy – Nga Nayara Energy, với nhà máy lọc dầu gần với địa điểm của Reliance ở Jamnagar, miền tây Ấn Độ. Nhà máy có năng lực sản xuất 405.000 thùng dầu/ngày, trong đó 109.000 thùng từ Urals của Nga.
Cả Reliance và Nayara đều không mua dầu của Nga trước khi xảy ra cuộc xung đột với Ukraine. Tuy nhiên, các biện pháp trừng phạt của phương Tây đã thay đổi tình hình. Chịu áp lực bán ra, Moskva đã giảm giá từ 32-35 USD cho Ấn Độ đối với dầu Urals. Như vậy, Nga đã vươn lên vị trí nhà cung cấp hàng đầu cho gã khổng lồ Nam Á trong khi New Delhi thường mua “vàng đen” từ Iraq (I-rắc), Saudi Arabia và Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) trước xung đột.
Thông thường, các nhà máy lọc dầu không thể thay đổi nguồn dầu mà họ xử lý qua đêm. Điều này đòi hỏi các điều chỉnh kỹ thuật có thể phức tạp. Ông Jay Maroo, một nhà phân tích tại công ty phân tích Vortexa, giải thích đặc điểm của dầu Urals không khác lắm so với dầu của Iraq. Các nhà máy lọc dầu của Reliance thuộc hàng hiện đại nhất thế giới, do đó họ có thể chuyển từ chất này này sang chất khác mà không gặp quá nhiều khó khăn.
Lượng dầu của Nga đến Jamnagar là minh chứng của tính linh hoạt này: Thống kê của Vortexa cho thấy khu vực trên đã tăng nhập loại dầu này từ 0 lên 440.000 thùng/ngày trong khoảng thời gian từ tháng 2-12/2022.
Việc cắt giảm giá do Nga đưa ra, kết hợp với các biện pháp trừng phạt, đã khiến việc sản xuất các sản phẩm dầu mỏ mang lại lợi nhuận rất lớn cho Ấn Độ. Theo số liệu từ Bộ Thương mại Ấn Độ, xuất khẩu dầu diesel, xăng và dầu hỏa của nước này đã tăng 80% và đạt 52 tỷ USD trong giai đoạn tháng 4-11/2022 so với cùng kỳ năm 2021. Con số trên tương đương 17% kim ngạch xuất khẩu của Ấn Độ trong cùng thời gian này. Đối với lượng dầu đến EU, giá trị xuất khẩu từ Ấn Độ đã tăng 82% lên hơn 8 tỷ USD.
Do đó, New Delhi đã áp đặt thuế đối với xuất khẩu máy lọc dầu kể từ tháng 7/2022. Điều này làm tăng doanh thu thuế, đồng thời ngăn các nhà sản xuất trong nước ưu tiên phục vụ khách hàng nước ngoài và gây bất lợi cho nhu cầu trong nước. Theo Bộ trưởng Thuế Liên bang Ấn Độ Sanjay Malhotra, khoản thuế này dự kiến sẽ mang lại 250 tỷ rupee (2,9 tỷ USD) cho Ấn Độ trong năm tài chính 2022-2023 (kết thúc vào ngày 31/3/2023).
Dầu diesel và kerosene từ các nhà máy Reliance và Nayara không bị cấm trong EU, mặc dù có chứa một phần dầu khí Nga.