Mối quan hệ đồng minh giữa Mỹ và Nhật Bản hiện đang đứng trước những thách thức chưa từng có. Chính sách của Washington cùng với sự quyết đoán ngày càng tăng của Bắc Kinh đã đặt Tokyo vào tình thế áp lực lớn. Mới đây, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo sẽ áp thuế 25% đối với tất cả hàng hóa Nhật Bản xuất khẩu sang Mỹ từ ngày 1 tháng 8. Thông tin này đã gây ra phản ứng dữ dội tại Tokyo.
Itsunori Onodera, một thành viên cấp cao của Đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền, đã thẳng thắn tuyên bố rằng nội dung của lá thư là “hoàn toàn không thể chấp nhận được” và bày tỏ sự “vô cùng phẫn nộ”. Phản ứng này cho thấy mức độ nghiêm trọng của vấn đề và tầm quan trọng của việc duy trì mối quan hệ kinh tế ổn định giữa hai quốc gia.
Nhật Bản không chỉ phải đối mặt với sức ép kinh tế từ Washington mà còn phải đối diện với sự quyết đoán quân sự ngày càng tăng của Trung Quốc. Trung Quốc đã điều động hai tàu sân bay mới đến Tây Thái Bình Dương, đi qua vùng đặc quyền kinh tế của Nhật Bản và lần đầu tiên vượt qua “chuỗi đảo thứ hai” – một tuyến phòng thủ quan trọng nối Nhật Bản với đảo Guam của Mỹ. Trước hành động này, Nhật Bản đã chính thức lên tiếng phản đối và thông báo cho phép quân đội bắn hạ thiết bị bay không người lái của Trung Quốc nếu xâm phạm không phận.
Mỹ cũng yêu cầu Nhật Bản tăng chi tiêu quốc phòng lên 3,5% GDP, thậm chí sau đó là 5%, trong khi Nhật Bản hiện chỉ chi khoảng 1,6%. Yêu cầu này đã gây ra sự báo động ở Tokyo và được xem là một thách thức khó khăn cho Nhật Bản trong việc cân đối ngân sách quốc phòng.
Trong bối cảnh những thách thức này, Nhật Bản đang nỗ lực xây dựng quan hệ với các nước bạn bè như Australia, Ấn Độ, Philippines và Hàn Quốc. Đồng thời, nước này cũng tăng cường đầu tư vào công nghệ mới nổi, khả năng phục hồi mạng và an ninh vũ trụ để nâng cao năng lực quốc phòng và đa dạng hóa quan hệ đối tác.
Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba đang đối mặt với cuộc bầu cử thượng viện vào ngày 20 tháng 7 trong bối cảnh sự không hài lòng của người dân về lạm phát và thất nghiệp gia tăng. Các cuộc thăm dò dự đoán rằng đảng LDP của ông sẽ mất thế đa số tại Thượng viện, điều này có thể đẩy nước này vào một cuộc khủng hoảng điều hành kéo dài.
Trước những thách thức này, Nhật Bản cần phải có những chiến lược và giải pháp hiệu quả để duy trì mối quan hệ đồng minh với Mỹ, đồng thời bảo vệ lợi ích quốc gia và nâng cao năng lực quốc phòng. Sự thành công của Nhật Bản trong việc đối mặt với những thách thức này sẽ có ý nghĩa quan trọng không chỉ với khu vực mà còn với toàn cầu.