Nhà ở xã hội: ‘Giấc mơ’ an cư của công nhân, người thu nhập thấp

Giấc mơ an cư

“Hai vợ chồng anh chị đều là công nhân và để sở hữu một căn hộ chung cư ở Hà Nội chỉ là giấc mơ. Được nhiều người giới thiếu tìm mua một căn nhà ở xã hội sẽ phù hợp hơn với tài chính của mình”, chị Hoàng Thị Mừng quê huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng đang làm việc tại một nhà máy ở Long Biên (Hà Nội) chia sẻ. Chị Mừng  cùng chồng là anh Hoàng Văn Thắng xuống Hà Nội lập nghiệp đã được hơn 10 năm nhưng vẫn đang ở căn nhà trọ chỉ rộng khoảng 20 m2. Chị Mừng cũng đã nghĩ đến vay mượn người thân để mua một căn nhà ở Hà Nội để con cái có chỗ ở tốt hơn, yên tâm học hành nhưng giá căn nhà ở Hà Nội căn bản rất khó tiếp cận đối với những người lương “ba cọc ba đồng” như anh Thắng, chị Mừng.

Chị Mừng tâm sự: “Được anh chị làm cùng giới thiếu có nhà ở xã hội (NƠXH) giá rẻ hơn nhiều và rất phù hợp với những người lao động có thu nhập thấp, công nhân. Anh chị cũng đã tìm hiểu một vài nơi nhưng giá vẫn khá cao. Chúng tôi đã tìm hiểu những dự án nhà ở xã hội Đại Kim (Hoàng Mai, Hà Nội), Tây Nam Linh Đàm (Hoàng Mai, Hà Nội), hay gần chỗ làm nhất của chị là Rice City Sông Hồng (Long Biên, Hà Nội) cùng gần 30 triệu đồng/m2. Những căn hộ nhỏ nhất cũng trên 50 m2 và số tiền đó nhân lên cũng vô cùng lớn, chưa kể còn trang bị nội thất… “. Với mức giá kể trên, giấc mơ có một căn nhà nhỏ để an cư của chị Mừng, anh Thắng đều chưa thể thành hiện thực.

Tương tự như chị Mừng, anh Nguyễn Trọng Vấn (quê Ứng Hoà – Hà Nội) là lái xe cho nhà máy bánh kẹo ở Quận Hoàng Mai, vợ anh là chị Hà Thị Hiền (quê Thanh Ba – Phú Thọ) là công nhân của nhà máy bánh kẹo này. Hai vợ chồng dành dụm gần 10 năm được hơn 500 triệu đồng. Vợ chồng anh Vấn đã vay thêm bạn bè được hơn 300 triệu đồng để tìm mua một căn nhà ở xã hội ở huyện Thanh Trì. Nhưng do giá quá cao, vợ chồng anh Vấn đã chọn giải pháp mua một căn nhà chỉ hơn 18 m2 trong ngõ sâu ở phường Thanh Trì, quận Hoàng Mai.

Anh Vấn chia sẻ: “Chúng tôi cũng muốn mua một căn nhà ở xã hội, dù có xa trung tâm một chút cũng được, nhưng giá cao quá. Sau cùng, chúng tôi đành mua căn hộ chỉ 18m2, 2 tầng ở chung trên mảnh đất hơn 50m2 mà 3 nhà. Nói thật, giấc mơ có một căn nhà khang trang vẫn là tầm với quá xa với những người lao động nhưng chúng tôi”.

Có thể thấy, nhà ở xã hội là niềm hy vọng của những người lao động có thu nhập thấp, công nhân… Nhưng với tình trạng hiện tại, thì giấc mơ sở hữu một căn nhà vẫn là rất xa vời những người thu nhập thấp, công nhân.

Nhìn thấy rõ nhu cầu về nhà ở xã hội, Chính phủ đã có chủ trương: từ nay đến năm 2030, cả nước hoàn thành đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho công nhân và người thu nhập thấp.

Riêng TP Hà Nội, cũng đã chuẩn bị 5 khu nhà  ở xã hội tập trung với quy mô đất khoảng 280ha, dự kiến thời gian tới, sẽ hoàn thành bảo đảm quy mô, công suất khoảng 2,3 triệu m2 sàn tương đương 38.000 căn hộ. Đây là thông tin được ông Dương Đức Tuấn, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội đưa ra tại Hội nghị thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội  cho công nhân, người thu nhập thấp do Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì hồi tháng 8.

Ông Tuấn cho biết, trên cơ sở xác định nhu cầu và tổng nhu cầu sàn NƠXH đến 2030 trên địa bàn toàn TP Hà Nội là khoảng 6,8 triệu m2 sàn nhà ở, tương đương 113.000 căn hộ và vốn xây dựng NƠXH khoảng 12.500 tỷ đồng.

Để thực hiện chương trình này, Hà Nội đặt ra 5 giải pháp trong đó đẩy mạnh xây dựng các khu NƠXH độc lập, tập trung theo hướng hiện đại, đồng bộ hạ tầng kỹ thuật xã hội. Đây là chủ trương lớn của thành phố đã đề xuất với Chính phủ từ năm 2017.

“Đến nay 5 khu NƠXH tập trung này quy mô đất khoảng 280 ha, chúng tôi đã bố trí ở khu vực Đông Anh khoảng 84 ha, khu vực Thanh Trì, Thường Tín quy mô cũng là 4ha và một khu vực huyện Gia Lâm quy mô 55 ha và một khu nữa ở Đông Anh với quy mô lớn khoảng gần 100 ha. Dự kiến thời gian tới, sẽ hoàn thành bảo đảm quy mô, công suất khoảng 2,3 triệu m2 sàn tương đương 38.000 căn hộ” – ông Tuấn thông tin.

Cũng theo lãnh đạo UBND TP Hà Nội, nội dung này Hà Nội đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ vào tháng 10/2021. Và thời gian tới thành phố sẽ tiếp tục nghiên cứu 3 đến 5 địa điểm để phát triển khu NƠXH độc lập, tập trung để thực hiện nhu cầu NƠXH nói chung và nhu cầu nhà ở cho công nhân, người lao động tại các khu vực công nghiệp khác trên địa bàn.

Giá nhà ở xã hội vẫn neo cao

Trong phiên trả lời chất vấn tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV. Ngày 4/11/2022, đại biểu Tô Văn Tám (Kon Tum) phản ánh  giá nhà ở xã hội hiện nay quá cao, trung bình ở mức trên 15 triệu đồng/m2, có nơi từ 21 đến 25 triệu đồng/m2. Ông Tám đề nghị Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết nguyên nhân khiến giá NOXH quá cao như hiện nay. Bộ Xây dựng có giải pháp gì để đưa giá nhà ở xã hội xuống, phù hợp với khả năng của công nhân, người lao động có thu nhập thấp.

Liên quan đến ý kiến của ĐB Tô Văn Tám về nhà ở xã hội, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị khẳng định mục tiêu phát triển nhà ở xã hội theo chiến lược nhà ở quốc gia đến năm 2020 chưa đạt mục tiêu theo yêu cầu và giá nhà ở xã hội cũng đang ở mức cao.

Nguyên nhân là chưa đảm bảo được nguồn cung nhà ở xã hội; quỹ đất dành cho phát triển nhà ở xã hội cũng còn hạn chế; nguồn vốn phát triển nhà ở xã hội chưa được đảm bảo; chính sách ưu đãi, khuyến khích chưa thật sự thu hút và khả thi; khâu rổ chức thực hiện còn nhiều phức tạp dẫn đến nguồn cung chưa đảm bảo…

Thời gian tới, giải pháp được nêu ra là điều chỉnh pháp luật để thu hút phát triển nhà ở xã hội. Bộ Xây dựng đang trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt Đề án phát triển 1 triệu căn nhà ở xã hội, cố gắng đáp ứng nhu cầu nhà ở cho người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Thị Lệ (Đoàn ĐBQH TP Hồ Chí Minh) cho biết việc phát triển nhà ở xã hội trong thời gian qua chủ yếu từ nguồn lực xã hội hóa, do vậy, việc hoàn thiện các dự án nhà ở xã hội phụ thuộc phần lớn vào các chủ đầu tư dự án.

Mặt khác, quy định pháp luật về nhà ở chưa đảm bảo cho việc tạo nguồn cung nhà ở xã hội và chưa nâng cao trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp, chủ đầu tư dự án. Chính vì vậy, nguồn cung nhà ở xã hội trong thời gian qua còn ít, chưa đáp ứng nhu cầu nhà ở xã hội của công nhân, viên chức, người lao động.

Do đó, trong thời gian tới Bộ Xây dựng có ban hành hoặc đề xuất ban hành chính sách gì để khuyến khích phát triển nhà ở xã hội, đặc biệt là hỗ trợ vốn và đơn giản hóa thủ tục hành chính trong quy trình đầu tư phát triển nhà ở xã hội?

Đồng thời có biện pháp như nào để đảm bảo hiệu lực trong thực hiện các quy định về đầu tư xây dựng nhà ở xã hội nhằm tăng nguồn cung nhà ở xã hội, nâng cao trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp, chủ đầu tư và đáp ứng được nhu cầu nhà ở xã hội của công nhân, viên chức, người lao động có thu nhập thấp?

Liên quan đến vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, trong những năm qua, việc chăm lo giải quyết nhà ở cho người dân nói chung và nhà ở xã hội nói riêng luôn được Đảng và Nhà nước ta quan tâm, xác định là một nhiệm vụ trọng tâm trong phát triển kinh tế – xã hội của đất nước. Tuy nhiên, việc thực hiện công tác này vẫn còn một số tồn tại, khó khăn.

Cụ thể là hành lang pháp lý vẫn còn vướng mắc trong việc phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cần tiếp tục nghiên cứu sửa đổi tại Luật Nhà ở và các luật khác liên quan. Về tổ chức thực hiện vẫn còn khó khăn đó là ngân sách Trung ương chưa bố trí được đầy đủ nguồn vốn ưu đãi thực hiện chính sách nhà ở xã hội, nhà ở công nhân; một số địa phương chưa chú trọng việc này để tập trung nguồn lực đầu tư hoặc phát triển quỹ đất…

Cho rằng tình hình triển khai, phát triển nhà ở xã hội còn chưa đạt yêu cầu, Bộ trưởng Bộ Xây dựng cho biết, trong thời gian tới, để thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, các bộ ngành cần tập trung hoàn thiện hệ thống pháp luật có liên quan đến nhà ở, đặc biệt là nhà ở xã hội để tháo gỡ những vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi làm tăng nguồn cung nhà ở xã hội, tháo gỡ những nút thắt cho các dự án xây dựng nhà ở đô thị.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị: Đề án xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội rất khả thi.

Nhiều doanh nghiệp lớn chung tay hiện thực “giấc mơ”

 Không chỉ các dự án đã khởi công mà hàng loạt doanh nghiệp cũng cho biết đang có ý định đầu tư các dự án nhà ở xã hội quy mô lớn. Từ đầu năm nay, nhiều ông lớn trong ngành bất động sản như Tập đoàn Hưng Thịnh, Vinhomes, Novaland, Becamex IDC, Hoà Bình Group… đã công bố xây dựng hàng trăm nghìn căn nhà ở xã hội, nhà ở giá rẻ vừa túi tiền cho người lao động.

Đơn cử, Vinhomes sẽ bắt đầu lên kế hoạch hoàn thiện 500.000 căn hộ nhà ở xã hội trong vòng 5 năm tới, với giá bán dự kiến ​​khoảng 300 đến 950 triệu đồng căn. Quy mô các dự án khoảng 50 – 60 ha tại vùng ven tại các tỉnh, thành phố lớn như Hà Nội, TP HCM, Hải Phòng, Quảng Ninh, Đà Nẵng… Trước mắt, Vinhomes sẽ triển khai dự án tại Hà Nội, TP HCM.

Mới đây, Masterise Group cũng công bố trên truyền thông sẽ triển khai phát triển khoảng 25.000 căn nhà ở xã hội trong thời gian 3-5 năm tới. Đồng thời, doanh nghiệp sẽ phối hợp với các đối tác để tạo ra các giải pháp tài chính phù hợp (lãi suất thấp) nhằm đảm bảo khách hàng thuộc đối tượng có thể sở hữu nhà ở xã hội của Masterise Homes.

Hòa Bình Group đặt mục tiêu xây khoảng 10.000 căn hộ nhà ở xã hội ở nhiều tỉnh, thành trong giai đoạn 2022-2025. Trong đó có 2.000 căn hộ nhà ở xã hội được đề xuất xây dựng tại 393 Lĩnh Nam và dự án nhà ở xã hội quy mô lớn tại huyện Đông Anh.

Tập đoàn Novaland sẽ đầu tư xây dựng 200.000 căn hộ nhà ở xã hội tại TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh thành phía Nam.

Ngoài ra, liên doanh BIC và Him Lam cũng đang triển khai xây dựng hạ tầng cho 3 tòa nhà cao 22 tầng và khoảng 1.900 căn hộ tại phường Thượng Thanh, quận Long Biên.

Tại tỉnh Bình Dương, Tổng công ty Becamex IDC cũng vừa khánh thành khu 2 nhà ở xã hội Định Hòa và động thổ các dự án nhà ở xã hội ở những khu vực đông công nhân lao động. Dự kiến đến năm 2023, Becamex IDC sẽ tiếp tục chi khoảng 9.500 tỷ đồng để xây dựng 20.000 căn nhà ở xã hội tại khu VietSing (TP Thuận An), khu Định Hòa (TP Thủ Dầu Một), khu Mỹ Phước (thị xã Bến Cát), khu Bàu Bàng (huyện Bàu Bàng).

Với sự chung tay Chính phủ, các Bộ, ban ngành từ trung ương đến địa phương triển khai xây dựng nhà ở xã hội thì ‘giấc mơ’ an cư của người có thu nhập thấp, công nhân sẽ sớm thành hiện thực.