Nhật Bản, một quốc gia với nền văn hóa đa dạng và phong phú, đã trở thành chủ đề nghiên cứu và diễn giải của nhiều nhà văn, nhà nghiên cứu phương Tây. Cách tiếp cận và hiểu biết về Nhật Bản từ góc độ phương Tây đã thể hiện sự đa dạng và phong phú của văn hóa này. Hai thái cực khác nhau trong cách tiếp cận và hiểu biết về Nhật Bản được thể hiện qua hai tác phẩm nổi tiếng: ‘Đế Chế Ký Hiệu’ của Roland Barthes và ‘Hồi Ức Của Một Geisha’ của Arthur Golden.
Roland Barthes, một nhà văn và triết gia nổi tiếng của thế kỷ 20, đã đến Nhật Bản với tư cách là một nhà ký hiệu học. Ông đã nhìn nhận và diễn giải các ký hiệu văn hóa của Nhật Bản theo cách riêng của mình, tạo nên một bức tranh vừa đẹp đẽ vừa độc đáo về đất nước này. Tác phẩm ‘Đế Chế Ký Hiệu’ của ông là một tập hợp 26 bài viết, mỗi bài viết là một sự mô tả và diễn giải về một khía cạnh khác nhau của văn hóa Nhật Bản. Qua đó, ông đã mang đến một hình ảnh về Nhật Bản vừa xa lạ vừa độc đáo, một Nhật Bản được nhìn nhận qua con mắt của một nhà ký hiệu học.
Ngược lại, Arthur Golden đã viết ‘Hồi Ức Của Một Geisha’ dựa trên hồi ức của Mineko Iwasaki, một Geisha thực sự. Tuy nhiên, cuốn sách đã bị chỉ trích vì cách tiếp cận và diễn giải về văn hóa Geisha, với nhiều người cho rằng ông đã lãng mạn hóa và xuyên tạc về nghề nghiệp này. Sự khác biệt giữa hai cách tiếp cận này cho thấy rằng việc hiểu biết về một nền văn hóa khác biệt có thể là một thách thức.
Roland Barthes đã xác định rằng ông không cố gắng mô tả lại hay phân tích bất cứ điều gì về Nhật Bản, mà chỉ đơn thuần dịch lại những gì ông cảm thấy, một cách vô cùng cá nhân, vô cùng tự sự của chính ông. Điều này đã giúp ông tránh được những cáo buộc về chiếm dụng văn hóa hay làm lệch lạc về văn hóa. Trong khi đó, Arthur Golden đã bị chỉ trích vì cách tiếp cận và diễn giải về văn hóa Geisha, và đã phải trả một khoản tiền không tiết lộ để giải quyết vụ việc.
Nhìn chung, hai tác phẩm này đã cho thấy rằng việc hiểu biết về một nền văn hóa khác biệt đòi hỏi sự tinh tế và thông minh. Chúng ta cần phải có khả năng nhìn nhận và diễn giải các ký hiệu văn hóa theo cách riêng của mình, mà không làm mất đi bản chất của văn hóa đó. Đi du lịch và khám phá các nền văn hóa khác biệt là một cách để chúng ta kích hoạt khả năng dùng đôi mắt của mình để đọc thế giới bằng thị giác. Khi ta không chỉ ngắm nhìn thế giới mà ta đang đọc nó, ta sẽ dễ dàng chèn vào đó những cảm quan rất riêng mà chỉ một mình ta có.
Tóm lại, ‘Đế Chế Ký Hiệu’ của Roland Barthes và ‘Hồi Ức Của Một Geisha’ của Arthur Golden là hai ví dụ khác nhau về cách tiếp cận và hiểu biết về Nhật Bản. Trong khi Roland Barthes mang đến một Nhật Bản vừa xa lạ vừa độc đáo, thì Arthur Golden lại bị chỉ trích vì cách tiếp cận và diễn giải về văn hóa Geisha. Sự khác biệt này cho thấy rằng việc hiểu biết về một nền văn hóa khác biệt đòi hỏi sự tinh tế và thông minh, cũng như sự tôn trọng và tinh tế trong cách tiếp cận và diễn giải.
Để có thể hiểu và tiếp cận một cách chính xác và sâu sắc về các nền văn hóa, đặc biệt là văn hóa Nhật Bản, các nhà nghiên cứu và du khách cần phải nghiên cứu, tìm hiểu và tiếp cận một cách nghiêm túc và tôn trọng. Chỉ khi có được sự hiểu biết và tôn trọng văn hóa, chúng ta mới có thể đánh giá cao sự đa dạng và phong phú của văn hóa Nhật Bản cũng như các nền văn hóa khác trên thế giới.
Cuối cùng, không thể không nhắc đến giá trị của việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa của mỗi quốc gia và dân tộc.Trong bối cảnh toàn cầu hóa ngày càng tăng, việc giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Các nền văn hóa, dù lớn hay nhỏ, đều có những giá trị riêng và cần được tôn trọng, giữ gìn và phát huy.
