Những tín hiệu cho thấy lãi suất đang giảm ‘nhiệt’

Nhiều ngân hàng giảm lãi suất huy động

Mới đây nhất, tại Toạ đàm “FiinGroup Invest Summit: Điểm sáng Đầu tư năm 2023”, bà Trần Kiều Oanh, Trưởng phòng, Khối Phân tích Định chế Tài chính FiinGroup, nhận định lãi suất sẽ không tăng trong vòng nửa năm tới và có thể giảm trong nửa cuối năm.

Còn trong báo cáo vĩ mô tháng 2, Công ty Chứng khoán VNDirect dự báo lãi suất huy động sẽ đạt đỉnh vào quý I và sau đó giảm dần từ quý II/2023.

Theo số liệu từ VNDirect, lãi suất huy động gần như đi ngang trong tháng 1. Tính đến cuối tháng, lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng của các ngân hàng tư nhân và ngân hàng quốc doanh lần lượt là 7,4% và 8,2%.

Trên thực tế, trong tháng 2 đã có loạt ngân hàng thực hiện điều chỉnh giảm lãi suất huy động, bước giảm từ 0,3 – 0,5 điểm %, mức lãi suất huy động cao nhất trên 10% đã không còn xuất hiện phổ biến tại nhiều ngân hàng như trước mà chỉ còn tại một ngân hàng (Nam A Bank), theo khảo sát của người viết.

Mức giảm lãi suất không chỉ riêng ở các kỳ hạn dài mà ở cả các kỳ hạn ngắn dưới 6 tháng lãi suất đã không còn ở mức trần 6%. Tại nhiều ngân hàng, lãi suất tiết kiệm trực tuyến (online) cũng đã được giảm về bằng mức niêm yết tại quầy, thay vì cao hơn như trước đó.

“Hiện lãi suất huy động đang đồng loạt giảm khá mạnh với mức giảm khoảng 1-2%/năm so với giai đoạn cao điểm”, báo cáo giữa tháng 2 của Chứng khoán MB (MBS) cho hay.

Không chỉ trên thị trường 1, lãi suất trên thị trường liên ngân hàng cũng đã giảm mạnh so với cuối năm trước. Theo khảo sát của Bloomberg, lãi suất liên ngân hàng qua đêm giữa tháng 2 giao dịch ở mức 3,58%/năm, giảm mạnh từ mức 5,9% của cuối tháng trước. Lãi suất các kỳ hạn khác cũng ở quanh mức 3,98% – 6%/năm, giảm hơn 2 điểm % so với cuối tháng trước.

Sự đảo chiều của lợi suất trái phiếu chính phủ

Một trong những tín hiệu thường được các chuyên gia phân tích sử dụng để dự báo thời điểm đảo chiều của xu hướng lãi suất là biến động của lợi suất trái phiếu chính phủ. Thông thường, xu hướng đảo chiều của lợi suất trái phiếu chính phủ thường báo hiệu bước ngoặt của lãi suất tiền gửi.

Tính đến cuối tháng 1/2023, trên thị trường thứ cấp, lợi suất trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 5 năm và 10 năm của Việt Nam đã giảm 0,42 và 0,38 điểm % so với cùng kỳ, về mức 3,8% và 4,1%. Trên thị trường sơ cấp, lợi suất trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 10 năm và 15 năm giảm lần lượt 0,45 và 0,4 điểm % so với đầu năm.

Áp lực tỷ giá giảm, NHNN mua vào thêm ngoại tệ

Bên cạnh đó, áp lực lên tỷ giá hạ nhiệt cũng là một trong những yếu tố khiến cho mặt bằng lãi suất có cơ hội giảm. Việc thị trường dự báo đỉnh của chu kỳ tăng lãi suất của Fed sẽ ở mức 5,25%, tương đương còn hai lần tăng 0,25 điểm % lãi suất vào cuộc họp tháng 3 và tháng 5 tới cho thấy áp lực lên tỷ giá VND có thể hạ nhiệt đáng kể trong nửa sau của năm 2023 khi Fed ngừng tăng lãi suất.

Theo số liệu của SSI Research, lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn 10 năm tăng gần 10 điểm cơ bản trong tuần trước, trong khi đó chỉ số USD Index (đo lường sức mạnh đồng USD) tăng nhẹ 0,2%.

Ngoại trừ EUR tăng giá so với USD ( tăng 0,15%), các đồng tiền chủ chốt đều giảm giá như JPY (giảm 2,12%), GBP (giảm 0,21%). Các đồng tiền trong khu vực Châu Á đều giảm giá mạnh so với USD như won Hàn Quốc – KRW (giảm 2,79%), bath Thái Lan – THB (giảm 2,17%),…

VND cũng đã tăng giá so với USD ở thị trường trong nước, tỷ giá niêm yết tại các ngân hàng thương mại, tỷ giá chợ đen và tỷ giá liên ngân hàng tiếp tục bật tăng trong tuần trước.

Việc tỷ giá hạ nhiệt sẽ cho phép NHNN chuyển ưu tiên sang ổn định lãi suất để hỗ trợ doanh nghiệp và nền kinh tế. Theo ước tính của VNDirect, NHNN đã mua vào khoảng 3,6 tỷ USD kể từ đầu năm 2023.

“Dự trữ ngoại hối của Việt Nam dự kiến đạt 102 tỷ USD vào cuối năm 2023, tương đương 3,3 tháng giá trị nhập khẩu. Tỷ giá USD/VND sẽ dao động trong khoảng từ 23.400 đến 23.800 trong năm 2023”, các chuyên gia VNDirect dự báo.

Động thái của nhà điều hành?

Các quyết định điều hành của NHNN là một trong những yếu tố ảnh hưởng lớn tới mặt bằng lãi suất trên thị trường. Thông tin từ đầu năm NHNN đã đưa ra mục tiêu tăng trưởng tín dụng ở mức 14-15%, đồng thời tiếp tục chỉ đạo các TCTD tiết giảm chi phí, giảm lãi suất.

Tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc “tháo gỡ và thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững” ngày 17/2, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết NHNN đang cố gắng điều hành, điều tiết tiền tệ, chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí hoạt động để làm sao cố gắng giảm mặt bằng lãi suất.

“NHNN đã họp với 4 ngân hàng thương mại Nhà nước. Các ngân hàng thương mại Nhà nước cũng thống nhất dành một gói tín dụng cho lĩnh vực này trị giá 120.000 tỷ đồng với lãi suất cho vay cả người xây dựng và người mua nhà thấp hơn từ 1,5-2% lãi suất cho vay bình quân của các ngân hàng trên thị trường trong từng thời kỳ”, bà nói.

Theo nhận định của PGS. TS. Phạm Thế Anh,Trưởng khoa Kinh tế học – Đại học Kinh tế Quốc dân, cho biếthai yếu tố tác động nhiều nhất là lạm phát của Việt Nam và lãi suất của các ngân hàng trung ương lớn trên thế giới.

Ông cho rằng lãi suất của Mỹ sẽ quay đầu giảm trong năm 2023. Từ đó, sức ép lên tỷ giá của Việt Nam còn rất ít, dẫn đến lãi suất của Việt Nam hiện đang ở mức đỉnh và đang trên đà đi xuống.

Chuyên gia đánh giá NHNN hiện đang khá thận trọng với vấn đề lạm phát, việc nới lỏng tiền tệ hay không phụ thuộc nhiều vào mục tiêu kiểm soát lạm phát và xu hướng lạm phát của Việt Nam trong những tháng tới.Do đó, nếu lạm phát tháng 2 và tháng 3 giảm rõ rệt thì chúng ta có thể kỳ vọng rằng lãi suất có xu hướng giảm.

“Lãi suất thực của Việt Nam hiện vẫn cao hơn nhiều quốc gia trên thế giới vì vậy, NHNN cần cân nhắc sớm hạ lãi suất để hỗ trợ cho nền kinh tế và các doanh nghiệp”, chuyên gia Thế Anh chia sẻ.

Tuy nhiên, ông Thế Anh lưu ý, mức giảm nhanh hay chậm phụ thuộc vào quan điểm của NHNN, nếu thận trọng cần đợi tín hiệu rõ ràng từ việc dừng tăng lãi suất của Fed. Vào tháng 5, Việt Nam có thể chuyển hướng sang hạ lãi suất. “Nếu các nhà quản lý lạc quan hơn có thể làm việc đó sớm hơn”, ông Thế Anh nhìn nhận.