Chia sẻ “miếng bánh” thương mại điện tử xuyên biên giới

Khi được hỏi về nơi mua hàng lần cuối từ trang web bán lẻ nước ngoài, 27% người tiêu dùng đã nêu tên Amazon, trong khi 17% kể tên Alibaba, nơi chủ yếu cung cấp hàng hóa giá rẻ từ các nhà sản xuất Trung Quốc. Kết quả trên được đưa ra dựa trên cuộc khảo sát vào tháng 10/2022 đối với 33.009 người tiêu dùng tại 39 quốc gia đã thực hiện ít nhất một giao dịch mua hàng trực tuyến xuyên biên giới trong ba tháng trước đó.

Theo khảo sát, Shein Group Ltd., nhà bán lẻ thời trang nhanh của Trung Quốc, chiếm 6% tổng số lần mua hàng gần đây nhất. Nhà điều hành may mặc trực tuyến Zalando (Đức) chiếm 3%.

Amazon đứng thứ 3 trong Cơ sở Dữ liệu Thị trường Trực tuyến Toàn cầu Digital Commerce 360, bảng xếp hạng tổng giá trị bán hàng. eBay đứng ở vị trí thứ 5, AliExpress ở vị trí thứ 15, Wish ở vị trí thứ 16 và Zalando ở vị trí thứ 24. Shein ở vị trí thứ 36 trong bảng xếp hạng các nhà bán lẻ ở châu Á dựa trên doanh số bán hàng trực tuyến.

Bất chấp sự thể hiện mạnh mẽ của Amazon, các nhà bán lẻ Mỹ nói chung đang mất dần vị thế trong thương mại điện tử xuyên biên giới. Theo IPC, doanh nghiệp Mỹ chỉ chiếm 10% giá trị mua hàng trực tuyến xuyên biên giới, giảm so với mức 11% năm 2019 và 15% năm 2016.

Jim Okamura, chuyên gia tại công ty tư vấn bán lẻ McMillanDoolittle và người đồng sáng lập Diễn đàn các nhà lãnh đạo thương mại điện tử toàn cầu, cho rằng đồng USD mạnh khiến hàng hóa sản xuất tại Mỹ đắt hơn trong những năm gần đây. Điều này góp phần vào sự sụt giảm các đơn hàng trực tuyến quốc tế. 

Bên cạnh đó, thương mại điện tử bùng nổ trong thời kỳ dịch COVID-19 đã cung cấp  đáng kể sự lựa chọn nội địa đến mức mà người tiêu dùng ít cần phải đặt mua từ nước ngoài một số sản phẩm nhất định.

Doanh nghiệp bán lẻ Trung Quốc chiếm 30% giá trị các đơn mua hàng trực tuyến nước ngoài, giảm so với mức 36% năm 2019, nhưng tăng từ 26% vào năm 2016.

Đức đã đạt được thành công trong thời kỳ đại dịch, khi các doanh nghiệp này chiếm 14% giá trị các đơn hàng xuyên biên giới, tăng so với mức 12% năm 2019. Song, các doanh nghiệp Anh chiếm 10% giá trị đơn hàng, giảm so với mức 13% năm 2019. 

Những thay đổi trên cho thấy những khách hàng tại Liên minh châu Âu (EU) mua ít hơn từ Anh sau Brexit, khi khách hàng tại các quốc gia thành viên EU phải trả thêm tiền thuế.

Sự gia tăng lớn nhất là những người mua sắm từ các nước láng giềng: 58% người được khảo sát cho biết họ sẽ mua nhiều hơn từ các trang web bán lẻ từ các nước láng giềng. 

Chuyên gia Okamura cho biết ở những quốc gia có thương mại điện tử kém phát triển, người tiêu dùng sẽ tìm đến các quốc gia láng giềng có sức hấp dẫn về mua sắm hơn.

Alibaba và Amazon đối mặt với thách thức 

Hoạt động kinh doanh của Alibaba trong năm 2022 đã bị ảnh hưởng nặng nề khi Trung Quốc đóng cửa các thành phố lớn trên khắp đất nước để ngăn chặn sự lây lan của dịch COVID-19. Bên cạnh đó, Alibaba phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ như JD.com và Pinduoduo.

Ngoài ra, Alibaba còn chật vật khi Trung Quốc tăng cường giám sát ngành công nghệ, các khoản tiền phạt và đà giảm tốc của nền kinh tế. 

Trước những khó khăn chồng chất, Alibaba đã cắt giảm chi phí vào đầu năm 2022 và khẳng định sẽ tiếp tục thúc đẩy kế hoạch này. Đầu năm ngoái, Alibaba đã thông báo một trong những đợt sa thải nhân viên quy mô lớn trong nỗ lực ứng phó với chiến dịch cải cách quy định của chính phủ. 

Theo kế hoạch, tập đoàn thương mại điện tử này có thể cắt giảm hơn 15% tổng lực lượng lao động, tương đương khoảng 39.000 nhân viên. Tuy nhiên, trợ giảng tại Đại học New York, Winston Ma, nhận định để quay trở lại con đường tăng trưởng thu nhập, việc tối ưu hóa chi phí là không đủ, Alibaba cần phải tìm ra những động lực tăng trưởng mới. 

Không chỉ Alibaba gặp khó khăn, đối thủ Amazon cho biết lợi nhuận hoạt động của tập đoàn này có thể giảm xuống 0 trong quý đầu năm 2023, khi khoản tiết kiệm từ việc sa thải không thể bù đắp sự thắt chặt chi tiêu của khách hàng. Mặc dù doanh thu trong kỳ nghỉ lễ của Amazon cao hơn dự báo của Phố Wall, song tập đoàn này dự kiến tăng trưởng doanh số bán hàng trên nền tảng đám mây sẽ chậm lại trong vài quý tới. 

Đối mặt với lạm phát cao và nền kinh tế có nhiều bất ổn, Amazon đã hướng tới việc cắt giảm chi phí trên nhiều mảng kinh doanh. 

Tháng trước, “gã khổng lồ” trên cho biết sẽ sa thải hơn 18.000 nhân viên, đặc biệt là trong các bộ phận thương mại và nhân sự. Giám đốc Tài chính Brian Olsavsky cho biết khoản bồi thường thôi việc trong quý IV lên tới 640 triệu USD. 

Amazon cũng đã thu hẹp hoặc đóng cửa toàn bộ một số dịch vụ và chịu thêm khoản phí 720 triệu USD để đóng cửa hoặc giảm quy mô của một số cửa hàng tạp hóa. 

Theo công ty nghiên cứu FactSet, dù cắt giảm chi phí mạnh mẽ, Amazon dự kiến lợi nhuận hoạt động trong quý hiện hành chỉ từ 0-4 tỷ USD, so với 3,7 tỷ USD cùng kỳ năm trước và 4,04 tỷ USD mà các nhà phân tích dự báo.   

2022 đã trở thành một năm tàn khốc đối với các cổ phiếu công nghệ có mức vốn hóa lớn trên toàn cầu và trở thành năm đặc biệt khó khăn đối với Amazon. 

Cổ phiếu của “đại gia” thương mại điện tử này kết thúc năm tồi tệ nhất kể từ vụ sụp đổ bong bóng dot.com vào cuối thập niên 1990. Giá cổ phiếu của Amazon đã giảm 51% vào năm 2022, mức giảm lớn nhất kể từ năm 2000, khi tập đoàn chứng kiến mức giảm tới 80%./.

Bắt đầu từ ngày 28/2, các thành viên cao cấp Prime của Amazon muốn giao hàng tận nhà từ Amazon Fresh sẽ phải chịu 9,95 USD phí giao hàng cho các đơn hàng dưới 50 USD, trong khi các đơn hàng từ 50-100 USD sẽ phải trả mức phí giao hàng là 6,95 USD, và các đơn hàng từ 100-150 USD sẽ có phí giao hàng là 3,95 USD. Chỉ các thành viên Prime mới có thể sử dụng dịch vụ giao hàng này, mặc dù bất kỳ ai cũng có thể mua sắm tại cửa hàng tạp hóa Amazon Fresh.

Trước đây, Amazon đã cung cấp dịch vụ giao hàng miễn phí một năm cho các thành viên Prime đối với các đơn hàng có trị giá 35 USD trên Amazon Fresh.

Amazon cho hay phí dịch vụ này sẽ giúp công ty giữ mức phí duy trì cho các cửa hàng trực tuyến và thực tế ở mức thấp, đồng thời tiếp tục cung cấp những trải nghiệm giao hàng nhanh chóng và chất lượng cho khách hàng.

Động thái này được đưa ra trong bối cảnh Giám đốc điều hành Amazon Andy Jassy tiến hành đánh giá chi phí của công ty trên diện rộng trong bối cảnh doanh số bán hàng chậm lại và triển vọng kinh tế xấu đi. Amazon cũng đã cân nhắc đến việc sa thải 18.000 nhân viên, ngừng tuyển dụng lao động và tạm dừng hoặc hủy bỏ một số dự án như robot vỉa hè và dịch vụ chăm sóc sức khỏe từ xa.

Trước đó, Amazon đã điều chỉnh lại cách tiếp cận của mình đối với việc giao hàng tạp hóa trực tuyến, một mảng kinh doanh vốn được xem là thách thức từ góc độ chi phí và hiệu quả. Trong năm 2021, Amazon đã bổ sung thêm 10 USD phí dịch vụ cho các đơn đặt hàng giao hàng Whole Foods cho các thành viên Prime, sau khi cung cấp dịch vụ miễn phí cho họ trước đó.

Suốt nhiều năm, dường như không gì có thể ngăn cản được sự tăng trưởng bùng nổ và thành công của Amazon. Ngay cả đại dịch cũng không thể làm Amazon chững lại. Thực tế, vào đầu năm 2021, “ông lớn” bán lẻ và công nghệ này ghi nhận lợi nhuận quý lớn nhất trong lịch sử.

Thế nhưng, mọi thứ đã thay đổi rất nhiều sau 2 năm: Kể từ thời điểm đó, người sáng lập Jeff Bezos từ chức và Amazon có CEO mới, đợt bùng nổ mua sắm trực tuyến chậm lại và Amazon phải tự tìm cách thoát ra khỏi đợt mở rộng nhân sự và hạ tầng nhà kho mạnh mẽ quá tay và đắt đỏ.

Các nhân viên và cựu nhân viên của Amazon thậm chí nói rằng tình hình thậm chí còn thực sự đáng sợ trong khoảng 2 tháng trở lại đây khi Amazon công bố đợt cắt giảm nhân sự với quy mô chưa từng có tiền lệ lên đến 18.000 người và bắt đầu thu hẹp quy mô nhiều mảng kinh doanh như bộ phận trợ lý giọng nói Alexa (một mảng kinh doanh mà Jeff Bezos từ lâu đặt nhiều kỳ vọng).

Lúc này, Amazon đang đứng trước một câu hỏi lớn: Đợt sa thải nhân sự và cắt giảm chi phí gần đây chỉ đơn thuần là dấu hiệu cho thấy Amazon đang bước vào một giai đoạn trưởng thành mới không thể tránh khỏi, hay chúng là một cảnh báo rằng Amazon đang bước vào giai đoạn đi ngang và cuối cùng rơi vào sự suy giảm không thể đảo ngược?

“Đây là những gì chúng tôi đang tự hỏi bản thân”, một cựu lãnh đạo mảng marketing của Amazon, người đã rời công ty vào năm 2021, nói với Recode.

Một câu hỏi nhức nhối khác là liệu CEO hiện tại của Amazon Andy Jassy, người được Jeff Bezos chính tay lựa chọn, có thể dẫn dắt Amazon vượt qua các thử nghiệm nói trên mà không để mất thứ văn hoá nội bộ đã mang đến cho Amazon nhiều sản phẩm đột phá như Amazon Prime hay Amazon Web Services.

Câu trả lời cho những câu hỏi nói trên không chỉ có ý nghĩa với hàng triệu người trên khắp thế giới đang làm việc cho Amazon và các đối tác của nó ở nhiều lĩnh vực khác nhau mà còn ảnh hưởng đến hàng trăm triệu người vẫn đang dùng các dịch vụ của Amazon mỗi ngày để mua sắm, giao hàng, giải trí và truy cập các dịch vụ điện toán đám mây.

Andy Jassy, “giám đốc cắt giảm chi phí”

Với Amazon và các nhân sự của nó, 2022 là một hồi chuông cảnh tỉnh khắc nghiệp. Và trong năm 2023, công ty này và các nhân viên sẽ phải thích nghi với tình hình mới.

Ngay cả trước thời điểm cổ phiếu Amazon bắt đầu lao dốc vào tháng 4/2022 khi Amazon thừa nhận đã mở rộng quá mức và tuyển dụng quá mức cho mạng lưới nhà kho bán lẻ của mình, một trong những việc đầu tiên khi Andy Jassy bắt đầu ngồi ghế CEO Amazon vào năm 2021 là “tập trung cao độ vào lợi nhuận” với một kế hoạch rà soát vấn đề lợi nhuận chuyên sâu.

Đợt cắt giảm lớn đầu tiên đến với mảng bán lẻ trực tiếp của Amazon vào tháng 3/2022 khi Amazon tuyên bố sẽ đóng hàng chục nhà sách tại Mỹ và Anh cùng với rất nhiều cửa hàng có tên 4-Star vốn chuyên bán các mặt hàng đắt khách trên của hàng trực tuyến của Amazon. Những cửa hàng này không tốn nhiều chi phí để vận hành như những cửa hàng tiện ích công nghệ Amazon Go song chúng không tạo ra được sự khác biệt đủ lớn so với các đối thủ để Amazon duy trì sự tồn tại.

Đến tháng 11, Amazon công bố sẽ sớm sa thải hơn 10.000 nhân sự tập đoàn. Đây là con số gây sốc đối với một công ty không có đợt sa thải với quy mô hơn 1.000 nhân sự tập đoàn nào kể từ năm 2001. Vào mùa thu, Amazon cũng huỷ một số thư mời làm việc, đôi khi chỉ trước ngày nhân sự mới nhận việc chỉ khoảng 2 tuần.

Vào đầu năm 2023, Jassy tiếp tục nhấn mạnh rằng việc cắt giảm nhân sự sẽ còn được thực hiện mạnh mẽ hơn với hơn 18.000 nhân sự tập đoàn (tương đương 5% định biên nhân sự) bị ảnh hưởng. Để thấy rõ thêm sự đột ngột của các thay đổi này: Vào tháng 6/2022, Amazon đăng tuyển hơn 30.000 vị trí công việc chỉ tính riêng ở mảng phát triển phần mềm. Đến giữa tháng 1 năm nay, con số này chỉ là chưa đến 300.

Những đợt cắt giảm liên tục đang khiến nhân viên Amazon hoảng loạn và xuống tinh thần. Hồi tháng 11, một số nhân sự nói với Recode rằng họ đang cân nhắc việc tiếp tục làm việc ở Amazon dù không nằm trong danh sách sa thải. Họ cũng thắc mắc về tương lai Amazon đang hướng tới: Liệu Amazon sẽ lại có thể sáng tạo để làm khách hàng hài lòng hay sẽ rơi vào trạng thái hoạt động duy trì?

Sau tất cả, trong quá khứ, các lãnh đạo Amazon thường sẽ bực mình khi công ty của mình bị gắn nhãn là “nhà bán lẻ”. Với họ, Amazon luôn là một công ty sáng tạo với các sản phẩm như máy đọc sách Kindle, Amazon Prime, AWS hay Alexa. Thế nhưng, đã từ rất lâu Amazon không làm công chúng trầm trồ với các sản phẩm hay dịch vụ mới. Alexa đã ra mắt từ năm 2014 và Alexa cũng là một trong những bộ phận chịu ảnh hưởng nặng nề nhất từ đợt cắt giảm mùa thu năm ngoái.

Ông Jassy đang cố gắng trấn an nhân viên rằng sáng tạo vẫn là tập trung chính của Amazon: “Chúng ta thường nói vế nguyên tắc lãnh đạo Phát kiến và Đơn giản hoá khi nói về việc tạo ra các sản phẩm và tính năng mới”, ông viết trong một bài blog hồi tháng 1. “Nguyên tắc này sẽ tiếp tục xuất hiện ở nhiều mảng kinh doanh mà chúng ta đang theo đuổi”, ông viết thêm.

Dù vậy, ông Jassy cũng đang tái định nghĩa sự sáng tạo sẽ bao gồm những thay đổi kinh doan
h bình thường: “Chúng ta đôi khi đã bỏ qua tầm quan trọng của các phát minh cốt yếu, khả năng giải quyết vấn đề và sự đơn giản hoá của việc tìm ra điều gì có ý nghĩa nhất với khách hàng (và việc kinh doanh), điều chỉnh những nơi chúng ta dành nguồn lực và thời gian, và tìm ra một cách để mang lại nhiều giá trị hơn cho khách hàng với chi phí thấp hơn”, CEO Amazon viết thêm.

Những thay đổi như vậy là một điều tự nhiên đối với một công ty lớn đang ở giai đoạn chuyển đổi như Amazon, theo ông Mark Cohen, giám đốc nghiên cứu bán lẻ tại Đại học Colombia. “Tiếp tục đầu tư vào sáng tạo với tốc độ cao trong khi đang điều chỉnh quy mô là một điều không tưởng đối với một công ty”, ông nhận định. Ông đồng thời nhấn việc các biện pháp cắt giảm chi phí “là một điều hợp lý để làm đối với một công ty có doanh thu vài trăm tỷ USD và đã phát triển thần kỳ”.

Điều gì đã xảy ra với thói quen “thắt lưng buộc bụng”?

Trước đại dịch, trong năm 2019, doanh thu Amazon tăng hơn 20% so với cùng kỳ năm trước đó để đạt 280 tỷ USD. Đây là tốc độ tăng trưởng ấn tượng đối với một công ty quy mô lớn. Năm 2020, doanh thu tăng hơn 38% do “cơn sốt” TMĐT nhờ đại dịch thúc đẩy. Tổng doanh thu Amazon vượt ngưỡng 386 tỷ USD.

Trong năm 2021, khi người dùng dần trở lại với thói quen mua sắm trước đại dịch, tăng trưởng doanh thu Amazon giảm dần về mức 22%. Và trong 9 tháng đầu năm 2022, tăng trưởng doanh thu năm giảm về 10%. Tệ hơn, mảng bán lẻ lõi của Amazon lỗ hơn 8 tỷ USD, so với mức lợi nhuận 8 tỷ USD của một năm trước đó. Jassy quyết định sẽ thực hiện cắt giảm nhân sự và chi phí.

Trong cuộc trao đổi với 10 nhân sự và cựu nhân sự cao cấp của Amazon, họ đều nói với Recode rằng lẽ ra các kiểm soát chi phí nên được thực hiện sớm hơn tại Amazon, ngay cả trước khi các thách thức do COVID-19 và nền kinh tế vĩ mô thiếu ổn định mang đến.

Nhiều nguồn tin nói với Recode rằng trong vài năm trở lại đây, ý tưởng co các sản phẩm và dịch vụ mới tại Amazon không được đánh giá với sự nghiêm khắc và tiết kiệm mà Amazon vẫn được biết đến. Một số người đổ lỗi cho việc tuyển dụng thừa thãi các nhân sự quản lý cấp trung trong khoảng 5 năm trở lại đây. Trong khi đó, một vài người nói rằng văn hoá doanh nghệp đôi khi bị chỉ trích là hà khắc đã dịch chuyển quá xa theo hướng ngược lại.

Việc Amazon ra mắt ứng dụng âm thanh trực tiếp Amp mang lại nhiều câu hỏi. Vào thời điểm nó trình làng vào đầu năm 2022, ứng dụng âm thanh trực tiếp nổi tiếng nhất khi đó là Clubhouse đã bắt đầu đi vào giai đoạn thoái trào. Mặc dù 2 ứng dụng không hoàn toàn giống nhau, các nhân viên Amazon tin rằng lẽ ra Amazon đã phải nhìn nhận ra việc xu hướng âm thanh trực tiếp sẽ chững lại. Không có gì quá bất ngờ khi Amazon sa thải gần một nửa nhân sự của Amp vào tháng 10 năm ngoái.

Các lãnh đạo lâu năm khác của Amazon cũng nói rằng bên cạnh việc bật đèn xanh và rót vốn quá mức cho nhiều ý tưởng, Amazon cũng không còn dừng các ý tưởng tồi đủ nhanh và thường xuyên như trước. Một vấn đề khác là Amazon bắt đầu thử nghiệm các ý tưởng mới cho lợi ích của chính mình.

“Chúng tôi đã tăng trưởng và mở rộng từ lâu nhờ các ý tưởng mà chúng tôi phải sáng tạo nhưng chúng tôi không hỏi khách hàng liệu họ có thực sự cần chúng”, một cựu quản lý Amazon nói. “Chúng tôi đã tự thuyết phục bản thân rằng khách hàng cần chúng nhưng giờ thì Jassy đặt ra câu hỏi “Động lực thực sự là gì và cho ai?””, ông nói thêm.

Dù vậy, bất chấp các chỉ trích trên, một số nhân sự nói với Recode rằng họ lo lắng việc Jassy quá tập trung vào cắt giảm chi phí có thể khiến Amazon để lỡ mất ý tưởng đột phá tiếp theo, thứ có tiềm năng trở thành trụ cột trong tương lai của công ty này.

Bên cạnh đó, nhiều khả năng cách tiếp cận đã mang lại thành công cho Amazon trong 10 năm trước sẽ không còn hiệu quả trong 10 năm tiếp theo. Nếu Amazon đã “đốt” nhiều tiền nhưng các ý tưởng lớn vẫn không hiệu quả, đã đến lúc họ cần từ bỏ một điều gì đó. “Việc chuyển đổi là cần thiết và hợp lý. Amazon không thể là mọi thứ và theo đuổi mọi chiếc cầu vồng”, ông Cohen của Đại học Columbia nói.

“12 tháng tiếp theo sẽ thực là là lúc chúng ta thấy Andy Jassy sẽ thể hiện vai trò như thế nào trên ghế CEO”, một cựu lãnh đạo cấp cao vừa rời Amazon vào năm 2022 nói.

Mới đây (ngày 17/1), CTCP Sản xuất Kinh doanh Xuất nhập khẩu Bình Thạnh (Gilimex – HOSE: GIL) đã công bố BCTC hợp nhất quý IV/2022. Theo đó, trong quý, doanh thu thuần của công ty đạt 262 tỷ đồng. Đáng chú ý, lãi gộp giảm 82,8% xuống còn 42 tỷ đồng. Biên lãi gộp ghi nhận 16%, thấp hơn mức 17,4% của quý IV/2021.

Trong kỳ, GIL ghi nhận doanh thu tài chính tăng 196,4% lên mức 83 tỷ đồng; lỗ trong công ty liên doanh liên kết là 20 triệu đồng, giảm gần 100% so với cùng kỳ. Chi phí tài chính của doanh nghiệp ghi nhận 71 tỷ đồng, tăng 184%; chi phí bán hàng là hơn 1 tỷ đồng, giảm 96,9%; chi phí quản lý doanh nghiệp ghi giảm 23,1% so với cùng kỳ, xuống mức 30 tỷ đồng. 

Hoạt động kinh doanh cốt lõi (= lợi nhuận gộp – chi phí tài chính – chi phí bán hàng – chi phí quản lý doanh nghiệp) trong quý do vậy ghi nhận lỗ 60 tỷ đồng.

Sau khi trừ mọi chi phí, lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp cả quý đạt gần 10 tỷ đồng, giảm 92% so với quý IV/2021.Đây cũng là quý có lợi nhuận thấp nhất của GIL kể từ quý IV/2017.

Lũy kế cả năm 2022, GIL ghi nhận 3.167 tỷ đồng doanh thu thuần, giảm 23,7% so với cùng kỳ. Lợi nhuận sau thuế đạt 361 tỷ đồng, tăng 9,1% so với năm 2021 nhờ kết quả kinh doanh mạnh mẽ của những quý đầu năm.

Tỷ suất lợi nhuận trên cổ phần (EPS) cả năm là 5.460 đồng. Như vậy, tính cả năm 2022, công ty đã hoàn thành 79% kế hoạch doanh thu, vượt 45% mục tiêu lợi nhuận sau thuế.

Theo trang web theo dõi Layoffs.fyi, khi nhu cầu tăng mạnh trong thời kỳ đại dịch nhanh chóng đảo chiều, các công ty công nghệ đã sa thải hơn 150.000 lao động vào năm 2022, và con số đó đang tăng lên khi tăng trưởng ở các nền kinh tế lớn nhất thế giới bắt đầu chậm lại.

Việc sa thải lao động đã gợi lại những ký ức về bong bóng dot-com vào đầu thế kỷ 21 và cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, khi các công ty công nghệ cắt giảm hàng nghìn việc làm để giảm chi tiêu.

Theo công ty đào tạo điều hành Challenger, Grey & Christmas Inc., trong thời kỳ đại dịch COVID-19 bùng phát trên toàn cầu, các công ty tăng cường tuyển dụng chỉ để đảo ngược lộ trình vào năm 2022, trong đó lĩnh vực công nghệ dẫn đầu về tỷ lệ cắt giảm việc làm, tăng 649% so với năm 2021.

Greg Selker, Giám đốc điều hành của công ty tư vấn và tìm kiếm điều hành Stanton Chase, cho biết: “Việc thẳng thắn chịu trách nhiệm đối với một số đợt tuyển dụng quá đà trong thời kỳ đại dịch cũng mang lại cho họ một lợi thế”.

Nhu cầu giảm trong bối cảnh lãi suất tăng mạnh đã khiến một số doanh nghiệp thừa nhận họ đã tuyển dụng quá mức trong cuộc khủng hoảng COVID-19.

Meta Platforms Inc., công ty mẹ của Facebook đã sa thải 11.000 việc làm vào năm ngoái, với Giám đốc điều hành Mark Zuckerberg nói rằng ông đã dự đoán sai rằng đại dịch COVID-19 sẽ tiếp tục kéo dài.

Công nghệ Microsoft và Alphabet đã “bóng gió” về việc cắt giảm chi phí, bao gồm cả việc sa thải nhân viên.

Giám đốc điều hành Salesforce Inc. Marc Benioff cho biết, công ty phần mềm doanh nghiệp đã thuê “quá nhiều nhân viên” khi ông công bố kế hoạch cắt giảm 10% lực lượng lao động.

Theo báo cáo của WSJ, một số đợt sa thải bổ sung là từ các đơn vị khác nhau thuộc Amazon. Tập đoàn có trụ sở tại Seattle đã bắt đầu sa thải nhân viên thuộc mảng thiết bị hồi tháng 11/2022. Thời điểm đó, một nguồn tin nói với Reuters rằng Amazon đang đặt mục tiêu cắt giảm 10.000 việc làm.

Amazon, nhà tuyển dụng tư nhân lớn thứ hai của Mỹ với hơn 1,5 triệu lao động bao gồm cả nhân viên kho hàng, đã chuẩn bị cho khả năng tăng trưởng chậm lại trong bối cảnh khi lạm phát tăng cao buộc các doanh nghiệp và người tiêu dùng phải cắt giảm chi tiêu.

Đợt cắt giảm thêm việc làm lần này của Amazon được cho là lớn hơn nhiều so với các kế hoạch được công bố gần đây của các công ty lớn khác, đồng thời cho thấy một sự thay đổi nhanh chóng trong kế hoạch phát triển của các nhà bán lẻ, mà trong những tháng trước đã tăng gấp đôi mức trần lương cơ bản nhằm gia tăng sự cạnh tranh để thu hút nhân tài.

Amazon đã không phản hồi yêu cầu bình luận của Reuters.

Công ty phần mềm dựa trên đám mây Salesforce Inc ngày 4/1 cũng thông báo kế hoạch cắt giảm 10% lực lượng lao động, trong khi các công ty công nghệ từ Meta Platforms Inc đến Microsoft Corp cắt giảm hàng nghìn việc làm để đối phó với nguy cơ suy thoái kinh tế. Meta, công ty mẹ của Facebook cắt giảm hơn 11.000 việc làm trong năm 2022.

Cổ phiếu của “đại gia” thương mại điện tử đang kết thúc năm tồi tệ nhất kể từ vụ sụp đổ bong bóng dot-com vào cuối thập niên 1990. Giá cổ phiếu của Amazon đã giảm 51% vào năm 2022, đánh dấu mức giảm lớn nhất kể từ năm 2000, khi nó chứng kiến mức giảm tới 80%. Trong khi đó, giá cổ phiếu của hãng sản xuất xe điện Tesla và tập đoàn công nghệ Meta- công ty mẹ của Facebook- lần lượt giảm 68% và 66% trong năm nay. Đây là các doanh nghiệp có một năm tồi tệ hơn cả trong số các hãng công nghệ có giá trị vốn hóa lớn nhất trên Phố Wall.

Giá trị vốn hóa thị trường của Amazon hiện đã giảm xuống còn khoảng 834 tỷ USD, từ mức 1.700 tỷ USD hồi đầu năm. Tập đoàn này đã rời khỏi “câu lạc bộ nghìn tỷ USD” vào tháng trước. Phần lớn những “tổn thương” của Amazon trong năm nay gắn liền với nền kinh tế và môi trường vĩ mô. Lạm phát tăng vọt và lãi suất cao đã đẩy các nhà đầu tư ra khỏi lĩnh vực tăng trưởng và chuyển sang các công ty có tỷ suất lợi nhuận cao, dòng tiền ổn định và mức cổ tức cao.

Nhưng các nhà đầu tư của Amazon còn có những lý do khác để bán cổ phiếu của tập đoàn này. Amazon đang phải đối mặt với tình trạng doanh số bán hàng chậm lại, vì những dự đoán về sự bùng nổ thương mại điện tử bền vững sau COVID-19 không thành hiện thực. Ở thời kỳ đỉnh điểm của đại dịch, người tiêu dùng bắt đầu phụ thuộc vào các nhà bán lẻ trực tuyến như Amazon để mua các loại hàng hóa cơ bản, từ giấy vệ sinh, khẩu trang cho đến đồ nội thất. Điều đó đã đẩy cổ phiếu của Amazon lên mức cao kỷ lục khi doanh số bán hàng tăng vọt.

Khi nền kinh tế mở cửa trở lại, người tiêu dùng dần quay trở lại thói quen mua sắm truyền thống tại các cửa hàng và chi tiêu cho những thứ như du lịch và nhà hàng, khiến mức tăng trưởng doanh thu ấn tượng của Amazon giảm dần. Tình hình chỉ trở nên tồi tệ hơn vào đầu năm nay, khi tập đoàn này phải đối mặt với chi phí hoạt động cao hơn do lạm phát, xung đột Nga-Ukraine (U-crai-na) và những hạn chế của chuỗi cung ứng.

Giám đốc điều hành Amazon Andy Jassy, người kế nhiệm người sáng lập Jeff Bezos nắm quyền lãnh đạo vào tháng 7/2021, thừa nhận rằng Amazon đã thuê quá nhiều lao động và xây dựng quá mức mạng lưới kho hàng khi chạy đua để đáp ứng nhu cầu trong thời kỳ đại dịch. Tập đoàn này buộc phải tạm dừng hoặc từ bỏ kế hoạch mở một số cơ sở mới và số lượng nhân viên của họ đã giảm dần trong quý II/2022.

Ông Jassy cũng đã bắt tay vào đánh giá trên diện rộng về chi phí hoạt động của Amazon, dẫn đến việc một số mảng kinh doanh bị đóng cửa và việc tuyển dụng lao động bị “đóng băng”. Tháng trước, Amazon đã bắt đầu thực hiện đợt cắt giảm việc làm được cho là lớn nhất trong lịch sử của tập đoàn, với mục tiêu sa thải tới 10.000 nhân viên.

Ngay cả phân khúc điện toán đám mây của Amazon, thường được coi là “nơi ẩn náu của các nhà đầu tư”, cũng ghi nhận mức tăng trưởng doanh thu yếu nhất từ trước tới nay trong quý III.

Hướng đến năm 2023, một số nhà phân tích đã hạ dự báo của họ về triển vọng kinh doanh của Amazon, viện dẫn những khó khăn vĩ mô dai dẳng và sự yếu kém tiếp tục trong lĩnh vực bán lẻ trực tuyến, cũng như mảng điện toán đám mây.

Nhà phân tích Mark Mahaney của Evercore ISI dự đoán mức tăng trưởng doanh số bán lẻ trong năm 2023 của Amazon chỉ đạt 6%, giảm từ mức ước tính trước đó là 10%. Ông cũng cắt giảm dự báo tăng trưởng doanh thu hàng năm của Amazon Web Services từ 26% xuống 20%.

Tuy nhiên, Mahaney cho biết ông vẫn lạc quan về triển vọng dài hạn của Amazon. Ông chỉ ra thị phần ngày càng tăng của Amazon trong lĩnh vực bán lẻ, đám mây và quảng cáo, khả năng cách ly rõ ràng của Amazon khỏi các rủi ro như thay đổi quyền riêng tư của quảng cáo và việc tiếp tục đầu tư vào các lĩnh vực như cửa hàng tạp hóa, chăm sóc sức khỏe và logistics.

Mặc dù những lo ngại về suy thoái kinh tế là có thật và ước tính doanh thu sẽ phải giảm xuống, nhưng theo ông Mahaney, cổ phiếu của Amazon vẫn được cho là “tài sản chất lượng cao nhất” xét về triển vọng doanh thu và lợi nhuận.