Theo phóng viên TTXVN tại Washington, Chủ tịch Ngân hàng Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) – ông Jerome Powell ngày 7/3 cho biết cơ quan này có thể sẽ tăng lãi suất cao hơn dự kiến để phù hợp với những số liệu mạnh mẽ gần đây của nền kinh tế, cũng như sẵn sàng thực hiện các biện pháp cứng rắn hơn để kiểm soát lạm phát nếu cần thiết.

Phát biểu trong phiên điều trần trước Ủy ban Ngân hàng Thượng viện Mỹ, người đứng đầu Fed cho biết những dữ liệu kinh tế mới nhất cao hơn dự kiến cho thấy mức lãi suất cuối cùng mà cơ quan này áp dụng có thể sẽ cao hơn dự báo trước đó.

Nhận định này được ông Powell lần đầu tiên đưa ra kể từ khi chính phủ Mỹ công bố các số liệu cho thấy số lượng việc làm tăng cao và lạm phát bất ngờ tăng trở lại vào tháng 1.

Mặc dù nguyên nhân của những số liệu kinh tế mạnh mẽ này có thể do các hiệu ứng theo mùa khác, nhưng theo ông Powell, Fed nhận định đây cũng có thể là một dấu hiệu cho thấy ngân hàng trung ương Mỹ cần phải làm nhiều hơn để kiềm chế lạm phát, thậm chí quay lại với các đợt tăng lãi suất cao hơn mức 0,25% mà Fed dự kiến áp dụng.

Ông Powell lưu ý nếu toàn bộ dữ liệu chỉ ra rằng chính sách tiền tệ cần phải thắt chặt hơn thì Fed sẵn sàng nâng cao mức tăng lãi suất.

Dự kiến, Fed sẽ tổ chức cuộc họp chính sách tiếp theo từ 21-22/3, sau khi các báo cáo về tình hình lạm phát và việc làm hàng tháng của chính phủ được công bố vào cuối tuần này.

Các thành viên của Ủy ban Ngân hàng Thượng viện sẽ đưa ra các chất vấn sau bản báo cáo của ông Powell và một phiên điều trần tương tự sẽ tiếp tục được thực Ủy ban Tài chính Hạ viện tổ chức vào ngày 8/3 tới.

Phát biểu trước Ủy ban Ngân hàng Thượng viện, người đứng đầu Fed cho biết những dữ liệu kinh tế mới nhất cao hơn dự kiến cho thấy mức lãi suất cuối cùng mà cơ quan này áp dụng có thể sẽ cao hơn dự báo trước đó. Nhận định này được ông Powell lần đầu tiên đưa ra kể từ khi chính phủ Mỹ công bố các số liệu cho thấy số lượng việc làm tăng cao và lạm phát bất ngờ tăng trở lại vào tháng 1/2023. 

Mặc dù nguyên nhân của những số liệu kinh tế mạnh mẽ này có thể do thời tiết ấm áp và các hiệu ứng theo mùa khác, nhưng theo ông Powell, Fed nhận định đây cũng có thể là một dấu hiệu cho thấy ngân hàng trung ương Mỹ cần phải làm nhiều hơn để kiềm chế lạm phát, thậm chí quay lại với các đợt tăng lãi suất cao hơn mức 0,25 điểm phần trăm mà Fed dự kiến áp dụng.

Ông Powell lưu ý nếu toàn bộ dữ liệu chỉ ra rằng chính sách tiền tệ cần phải thắt chặt hơn thì Fed sẵn sàng nâng cao mức tăng lãi suất.

Fed sẽ tổ chức cuộc họp chính sách tiếp theo trong 2 ngày 21- 22/3, sau khi các báo cáo về tình hình lạm phát và việc làm hàng tháng của chính phủ được công bố vào cuối tuần này. Các thành viên của Ủy ban Ngân hàng Thượng viện sẽ đưa ra các chất vấn sau bản báo cáo của ông Powell và một phiên điều trần tương tự sẽ tiếp tục được Ủy ban Tài chính Hạ viện tổ chức vào ngày 8/3 tới.

Theo báo cáo từ Tổng cục Thống kê (TCTK), CPI tháng 2 tăng 4,31% so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn CPI tháng 1 tăng 4,89%.Bình quân hai tháng đầu năm 2023, CPI tăng 4,6% so với cùng kỳ năm trước.

Tuy nhiên, Công ty Chứng khoán Ngân hàng BIDV (BSC) đánh giá, chỉ số CPI cốt lõi duy trì xu hướng tăng mạnh và vượt lên CPI toàn phần. Tình trạng lạm phát cốt lõi gia tăng vẫn đang gây áp lực lên tình trạng điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước (NHNN).

Lãi suất O/N liên ngân hàng trung bình ở mức 5,33% trong tháng 1. Tính tới cuối tháng 12, tín dụng tăng 14,5% YTD. Bên cạnh đó, hoạt động tín phiếu hút ròng 166,5 nghìn tỷ đồng trong tháng 2. Thanh khoản hệ thống ngân hàng đang có chịu áp lực trước xu hướng tăng lãi suất của đồng USD. CPI cơ bản tăng 5,08% trong tháng 2 so với cùng kỳ năm trước.

Về tỷ giá, giá trị đồng USD tăng trong tháng 2 khi các số liệu về lạm phát tháng 1 của Mỹ cho thấy mức tăng cao hơn dự báo, thị trường kỳ vọng FED sẽ thắt chặt chính sách tiền tệ mạnh tay hơn. Do đó, tỷ giá VND/USD suy yếu theo đà tăng của đồng USD. BSC đánh giá tỷ giá USD/VND đến cuối năm 2023 có thể giao động trong mức 23.900 – 24.400 đồng/USD.

Giá cả hàng hoá chỉ “trực chờ” bùng nổ

Phân tích về những yếu tố ảnh hưởng đến mặt bằng lãi suất năm nay, chuyên gia kinh tế Lê Duy Bình, Giám đốc điều hành Economica Vietnam cho rằng, việc tăng hay giảm lãi suất phụ thuộc từ khá nhiều yếu tố trong đó động thái từ Fed chỉ là một yếu tố.

Việc Fed sẽ tăng lãi suất khoảng hai đến ba lần nữa với bước nhảy thấp hơn chỉ 0,25 điểm % là một điều kiện thuận lợi để NHNN có dư địa tốt hơn trong việc giảm lãi suất nhưng không quyết định tất cả.

Theo chuyên gia, mặt bằng lãi suất phải hạ xuống càng sớm càng tốt bởi các doanh nghiệp hiện đang rất khó khăn, tuy nhiên cơ sở để hạ lãi suất vẫn là phải kiểm soát được chỉ số giá tiêu dùng, kiềm chế được lạm phát, đảm bảo tỷ giá hối đoái trong mức ổn định để không gây ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh của các doanh nghiệp.

“Việc giảm lãi suất phụ thuộc nhiều vào yếu tố lạm phát mà nguyên nhân từ giá cả hàng hoá. Giá cả các mặt hàng thiết yếu hiện nay chỉ ‘trực chờ’ bùng nổ bất kỳ lúc nào cho nên NHNN vẫn phải rất cân nhắc”, TS. Lê Duy Bình phân tích..

Ngoài ra, khả năng huy động tiền gửi của các Ngân hàng thương mại để cho vay cũng là một yếu tố ảnh hưởng đến mặt bằng lãi suất.

Các ngân hàng cũng phải huy động từ người dân, một khi lãi suất đầu vào đủ hấp dẫn thì họ mới gửi tiền vào. Trong bối cảnh nhiều rủi ro như hiện nay có vẻ như gửi tiết kiệm cũng là một kênh được người dân yêu thích. Đây là một thuận lợi của hệ thống ngân hàng”, ông Bình đánh giá.

Do đó, dù NHNN gặp những điều kiện thuận lợi như tăng trưởng tiền gửi tốt, Fed dừng tăng lãi suất thì vẫn còn yếu tố quan trọng là lạm phát. Mặc dù vậy, hiện tại NHNN vẫn đang nỗ lực giảm lãi suất và mở cung tiền cho các doanh nghiệp cho sản xuất kinh doanh.

Trong những tháng tới, những yếu tố trên sẽ ảnh hưởng rất lớn đến quyết định hạ lãi suất điều hành của NHNN. Nếu như áp lực giá tiêu dùng tiếp tục tăng thì NHNN sẽ phải có những biện pháp để kiềm chế lạm phát và công cụ được sử dụng sẽ là lãi suất, chuyên gia phân tích.

Dự trữ ngoại hối đã tăng lên 92 tỷ USD

Một điểm tích cực là NHNN đã bắt đầu mua vào ngoại tệ kể từ tháng 1, tính riêng trong tháng 2, NHNN đã mua thêm 0,65 tỷ USD, nâng dự trữ ngoại hối hiện tại đạt khoảng 92,43 tỷ USD, theo số liệu từ BSC.

Nếu so sánh với giai đoạn dự trữ ngoại hối dồi dào nhất là khoảng 110 tỷ USD thì NHNN nhiều khả năng sẽ tiếp tục mua vào. Tuy nhiên, so với giai đoạn đầu tháng 11/2022 khi dự trữ ngoại hối chỉ còn 83,4 tỷ USD (theo ước tính của Wigroup) thì đây là một con số khá tích cực giúp NHNN có thể sử dụng công cụ này để bình ổn tạm thời nếu tỷ giá tăng nóng.

Theo PGS. TS. Phạm Thế Anh, Trưởng khoa Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân, không loại trừ khả năng NHNN đang muốn giữ mặt bằng lãi suất ở mức khá cao để tạo điều kiện thuận lợi trong việc mua dự trữ ngoại hối. Lãi suất tiền Việt ở mức cao thì việc mua vào ngoại tệ sẽ dễ dàng hơn.

Trong những tháng tới, khi NHNN hoàn thành việc tích trữ ngoại hối thì có thể kỳ vọng điều kiện của thị trường tiền tệ sẽ dễ dàng hơn. Khi dự trữ ngoại tệ dồi dào thì NHNN sẽ có nhiều dư địa để hạ lãi suất tiền đồng.

Chuyên gia Phạm Thế Anh đánh giá,nếu lãi suất giữ ở mức cao như hiện nay khi lạm phát không hạ xuống sẽ rủi ro lớn nhất đối với các doanh nghiệp trong năm 2023.

“Nếu mặt bằng lãi suất tiếp tục được duy trì ở mức cao như hiện nay sẽ dẫn đến sự sụp đổ, phá sản của rất nhiều doanh nghiệp. Đặc biệt là những doanh nghiệp khó khăn trong việc tiêu thụ các sản phẩm đầu ra như các doanh nghiệp bất động sản”, vị chuyên gia này cảnh báo.

Bộ Thương mại Mỹ đã công bố số liệu điều chỉnh về mức tăng trưởng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) trong quý 4/2022.

Nền kinh tế số 1 thế giới chỉ đạt mức tăng trưởng 2,7% trong 3 tháng cuối năm ngoái, thấp hơn so với mức 2,9% đưa ra hồi tháng 1 vừa qua. Trong một báo cáo, bộ trên cho biết mức chi tiêu thực tế của người tiêu dùng Mỹ trong thời điểm mua sắm cuối năm ngoái thấp hơn so với các ước tính đưa ra trước đó.

Tuy nhiên, kinh tế Mỹ hiện nay vẫn đang có những dấu hiệu phát triển mạnh mẽ như số lượng đơn đăng ký nhận trợ cấp thất nghiệp theo tuần tính đến ngày 23/2 chỉ là 192.000 đơn, thấp nhất trong 53 năm qua, hay doanh số bán lẻ trong tháng 1 và hoạt động kinh doanh trong tháng 2 tiếp tục khả quan. Tất cả những điều này có thể sẽ buộc Ngân hàng Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) phải tiếp tục kéo dài lộ trình tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát về mức mục tiêu. 

Trong biên bản cuộc họp tháng 1 của Fed vừa được công bố, chỉ số lạm phát thực tế ở Mỹ vẫn cao hơn nhiều so với mức mục tiêu là 2% trong khi thị trường lao động tiếp tục gây áp lực lên tiền lương và giá cả. Điều này cho thấy việc Fed tăng lãi suất trong thời gian qua có thể vẫn chưa đủ mạnh để tác động vào phần lớn nền kinh tế và kéo lùi lạm phát theo tốc độ mong muốn.

Hiện có nhiều ý kiến tại Mỹ cho rằng có thể Fed sẽ tăng lãi suất cơ bản thêm 0,25 điểm phần trăm trong cuộc họp chính sách tiếp theo vào tháng 3 tới, cùng với một vài lần tăng nữa sau đó để đưa lãi suất lên mức cao nhất là 5,5% trong năm nay.

Tuy nhiên, việc tăng nhanh và mạnh lãi suất cơ bản cũng sẽ tiềm ẩn rất nhiều rủi ro, trong đó có nguy cơ đẩy nền kinh tế rơi vào suy thoái.

Chuẩn bị cho chặng cuối    

Ngân hàng trung ương Canada (BoC) đã trở thành ngân hàng trung ương đầu tiên trong số các ngân hàng trung ương lớn quyết tâm hành động khi Thống đốc Tiff Macklem thông báo rằng Canada (Ca-na-đa) đang “xoay chuyển được tình thế lạm phát” và sau lần tăng gần đây nhất, BoC có thể sẽ “tạm dừng có điều kiện” việc tăng lãi suất. BoC ngày 25/1 đã quyết định tăng lãi suất chủ chốt thêm 25 điểm cơ bản lên 4,5%, lần tăng lãi suất thứ tám liên tiếp.

Còn Chủ tịch Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell đã nhiều lần đề cập đến quá trình “giảm lạm phát” đang diễn ra trong nền kinh tế Mỹ, cho phép Fed tăng lãi suất chỉ 0,25 điểm phần trăm tại cuộc họp gần đây nhất, mức tăng thấp nhất kể từ khi Fed bắt đầu nâng lãi suất hồi tháng 3/2022. 

Ông Powell nói rằng lãi suất vẫn cần phải tăng, nhưng nếu tình hình nền kinh tế và lạm phát tiến triển như các quan chức kỳ vọng thì Fed có thể chỉ cần “vài lần” tăng thêm 0,25 điểm phần trăm để đạt đến mức cần thiết đảm bảo việc lạm phát tiếp tục giảm.

Trong khi đó, các quan chức của Ngân hàng trung ương Anh (BoE) đã từ bỏ cam kết tăng lãi suất “mạnh mẽ” hơn nữa nếu cần thiết sau lần tăng 0,5 điểm phần trăm gần đây nhất, với việc Thống đốc Andrew Bailey nói rằng BoE đã “nhận thấy những dấu hiệu đầu tiên cho thấy lạm phát đã xoay chiều”.        

BoE ngày 2/2 đã tăng lãi suất thêm 0,5 điểm phần trăm lên 4%, mức cao nhất trong 15 năm kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, nhưng cho rằng lãi suất có thể đã đạt mức đỉnh. Đây là lần tăng lãi suất thứ 10 liên tiếp của BoE trong nỗ lực chặn đà lạm phát đang tăng cao.

Với Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB), Chủ tịch Christine Lagarde nói rằng ECB sẽ tiếp tục hành động sau khi tăng lãi suất chính sách cơ bản thêm 0,5 điểm phần trăm tại cuộc họp vào 2/2, và cho biết dự định tăng thêm 0,5 điểm nữa tại cuộc họp tiếp theo vào tháng Ba tới.

Giới chuyên gia cho rằng ECB đang để ngỏ khả năng tạm dừng hoặc giảm tốc độ tăng lãi suất sau tháng Ba.

Khi lạm phát xoay chiều

BoC hiện dự báo lạm phát sẽ giảm xuống khoảng 3% vào giữa năm nay và ở mức 2,6% vào quý IV/2023. Theo BoC, lạm phát sẽ quay trở lại mục tiêu 2% vào năm 2024. Tỷ lệ lạm phát của Canada đứng ở mức 6,3% trong tháng 12/2022, giảm mạnh so với mức đỉnh 8,1% hồi tháng 6/2022. BoC cũng dự báo tăng trưởng sẽ đi ngang trong nửa đầu năm 2023 và có thể âm trong vài quý.

Trong khi đó, lạm phát tại Mỹ đã có dấu hiệu “hạ nhiệt” phần nào vào cuối năm 2022. Chỉ số giá tiêu dùng cá nhân, thước đo lạm phát mà Fed quan tâm theo dõi, chỉ tăng 0,3% trong tháng 12/2022 so với tháng trước và tăng 4,4% so với cùng kỳ năm trước – mức tăng thấp nhất kể từ tháng 10/2021.

Theo báo cáo mới nhất của Bộ Lao động Mỹ, chỉ số giá tiêu dùng tháng 12/2022 của nước này tăng 6,5% so với cùng kỳ năm trước đó, thấp hơn so với mức 7,1% của tháng 11 và thấp hơn đáng kể so với mức cao nhất 9,1% của tháng 6/2022. Tuy nhiên, con số này còn cách khá xa so với lạm phát mục tiêu 2% được đề ra.

Tại Anh, Thống đốc BoE Andrew Bailey đã hứng chỉ trích do lạm phát ở nước này cao kỷ lục trong vòng 41 năm, ở mức 11,1% vào tháng 10/2022, gấp hơn 5 lần so với mục tiêu 2% của BoE. Tuy nhiên, lạm phát đã giảm trong hai tháng tiếp theo, đứng ở mức 10,5% vào tháng 12/2022.

BoE, hiện đang dự báo một cuộc suy thoái nhẹ hơn trong năm nay so với dự báo trước đây, cho biết sẽ chỉ tăng lãi suất mạnh hơn nếu có những dấu hiệu mới cho thấy lạm phát sẽ ở mức quá cao trong thời gian quá dài. Tuyên bố của BoE cho thấy lãi suất có thể đạt đỉnh ở mức 4%, thấp hơn mức 4,5% mà thị trường tài chính dự báo.

Còn Cơ quan Thống kê của Liên minh châu Âu cho biết tỷ lệ lạm phát của Khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) đã giảm trong tháng thứ 2 liên tiếp, xuống còn 9,2% trong tháng 12/2022, so với mức 10,1% trong tháng 11. Trước đó, lạm phát ghi nhận trong tháng 10 là 10,6%, cao gấp 5 lần so với mục tiêu lạm phát mà ECB đề ra.

Cần tiếp tục hành động

Tuy nhiên, tất cả các ngân hàng đều vẫn cam kết giữ các điều kiện tín dụng chặt chẽ nhất có thể để đưa lạm phát trở lại mức mục tiêu chung là 2% từ mức hiện tại vốn đang cao hơn nhiều so với mức này.

Cố vấn Tài chính của Quỹ Tiền tệ Quốc tế Tobias Adrian, cùng với các chuyên gia khác cho rằng, với các điều kiện tài chính nới lỏng dù lãi suất chính sách tăng, các ngân hàng trung ương phải kiên quyết trong cuộc chiến chống lạm phát và đảm bảo chính sách vẫn được thắt chặt đủ lâu một cách hợp lý để đưa lạm phát trở lại mức mục tiêu một cách lâu dài.

Ngày 7/2, Chủ tịch Fed Jerome Powell cho biết Fed vẫn còn một chặng đường quan trọng phía trước để đạt được mục tiêu đưa lạm phát về mức 2%/năm. Theo người đứng đầu Fed, tình trạng lạm phát cao sẽ không nhanh chóng chấm dứt và Fed sẽ phải tăng lãi suất lên cao hơn. Ông cũng lưu ý quá trình kiềm chế lạm phát có thể sẽ mất khá nhiều thời gian và không suôn sẻ.

Khả năng Fed tiếp tục tăng lãi suất vẫn được giới chuyên gia lựa chọn nhiều nhất. Phó Chủ tịch Fed Lael Brainard cho rằng lãi suất sẽ cần duy trì ở mức cao trong một thời gian ngay cả khi lạm phát giảm bớt để đảm bảo lạm phát quay trở lại mức 2% một cách bền vững, đồng thời cam kết ngân hàng trung ương sẽ “giữ nguyên lộ trình” chống giá cả phi mã.

Còn tại Eurozone, mặc dù lạm phát suy yếu trong tháng 1/2023, giá tiêu dùng ước tính vẫn tăng 8,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Nguyên nhân chính thúc đẩy lạm phát cao vẫn là giá năng lượng và thực phẩm tiếp tục ở mức rất cao.

Các chuyên gia kinh tế kỳ vọng rằng quyết định tăng lãi suất lần thứ 5 liên tiếp của ECB sẽ làm giảm đáng kể lạm phát trong thời gian tới./.

Tại cuộc họp báo sau lần tăng lãi suất mới nhất của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed), Chủ tịch Fed Jerome Powell đã có một thông điệp rõ ràng rằng dù “rất hài lòng” khi đà tăng lạm phát đã bắt đầu chậm lại, ngân hàng này vẫn chưa thể đảo ngược chính sách lãi suất hoặc tuyên bố cuộc chiến chống lạm phát đã kết thúc.

Ông Powell nói rằng, sẽ mất một thời gian để xu hướng giảm lạm phát lan rộng khắp nền kinh tế.

Ông dự đoán rằng Fed sẽ thực hiện thêm một vài đợt tăng lãi suất nữa và không có khả năng sẽ cắt giảm lãi suất trong năm nay.

Các nhà đầu tư đã “phớt lờ” nhận định này, tiếp tục đặt cược vào một đợt tăng lãi suất nữa của Fed và cho rằng mức lãi suất cuối năm nay sẽ thấp hơn so với hiện tại.

Hiện không rõ quan điểm nào sẽ đúng, khi cả Fed và thị trường đều không có thành tích dự đoán tốt kể từ chu kỳ thắt chặt chính sách tiền tệ của ngân hàng này bắt đầu vào tháng Ba năm ngoái.

Cách giải quyết tình trạng mất kết nối giữa hai luồng dự báo này hiện tại phần lớn phụ thuộc vào việc liệu lạm phát có giảm nhanh hơn dự kiến của ngân hàng trung ương hay thị trường lao động yếu hơn mức họ kỳ vọng hay không.

Tim Duy, nhà kinh tế trưởng của Mỹ tại SGH Macro Advisors, cho biết: “Kết quả thực tế phụ thuộc vào dữ liệu kinh tế và chúng ta sẽ không có dữ liệu để xác nhận hay phủ nhận cho đến ít nhất là nửa đầu năm nay.”

Và chừng nào vẫn còn sự không chắc chắn đó thì sự quan tâm của ông Powell là cố gắng giữ cho thị trường tài chính không đặt niềm tin quá nhiều vào việc cắt giảm lãi suất sẽ nới lỏng các điều kiện tài chính, có thể làm suy yếu tiến trình chống lạm phát mà Fed đã nỗ lực đạt được.

Ngay cả việc thừa nhận khả năng cắt giảm lãi suất vào cuối năm cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực tới một số kế hoạch của Fed, khiến việc tránh suy thoái thậm chí còn khó khăn hơn.

Do đó, ông Powell nhiều lần khẳng định việc Fed sẽ không cắt giảm lãi suất và thực sự cần phải đưa lãi suất lên ít nhất trên 5% như các nhà hoạch định chính sách dự báo.

“Theo đánh giá của chúng tôi, chúng tôi chưa có lập trường chính sách đủ hạn chế, đó là lý do tại sao chúng tôi nói rằng chúng tôi kỳ vọng việc tăng lãi suất liên tục sẽ là phù hợp,” ông Powell nói.

Nhưng cho đến nay, ông Megan Greene, nhà kinh tế trưởng toàn cầu của Viện Kroll, cho biết: “Thị trường không mua những gì Fed đang rao bán.”

Họ vẫn tin rằng ngân hàng này sẽ cắt giảm lãi suất vào tháng Chín tới, quan điểm mà ông Powell cho rằng được thúc đẩy bởi kỳ vọng lạm phát giảm nhanh.

Dữ liệu lạm phát của Mỹ đang có xu hướng đi đúng hướng trong ba tháng qua. Theo thước đo lạm phát ưa thích của Fed là chỉ số giá tiêu dùng (CPI), lạm phát hiện đang ở mức 5%, vẫn cao hơn gấp đôi mục tiêu 2% của ngân hàng này, song giảm từ mức cao 7% vào mùa Hè năm ngoái.

Áp lực tiền lương cũng đang giảm bớt, điều này có thể cho phép Fed giảm lãi suất vào cuối năm nay khi họ đang cố gắng tạo ra một cú  “hạ cánh mềm” cho nền kinh tế, với nỗ lực giảm lạm phát mà không gây tổn hại nghiêm trọng đến tăng trưởng kinh tế và việc làm.

Fed cũng cảnh giác với việc lạm phát “hạ nhiệt” quá dễ dàng và cắt giảm lãi suất quá sớm.

Ông Powell và một số người khác đã chỉ ra cuộc chiến chống lạm phát lớn gần đây nhất mà Fed đã trải qua vào cuối những năm 1970 và đầu những năm 1980, như một lời cảnh báo.

Vào những năm 1970, dưới sự giám sát của Chủ tịch Fed Arthur Frank Burns, Fed đã liên tục tăng lãi suất và sau đó cắt giảm lãi suất để ngăn chặn tỷ lệ thất nghiệp gia tăng, khiến giá cả tăng mạnh  trở lại và buộc phải tăng lãi suất nhiều hơn.

Người kế nhiệm của ông, Paul Volcker, cuối cùng đã tăng lãi suất lên gần 20% để dập tắt tình trạng lạm phát vượt tầm kiểm soát dưới thời ông Burns.

Các điều kiện tài chính bắt đầu nới lỏng sau cuộc họp chính sách của Fed vào tháng 11/2022 và trong khi ông Powell phần lớn gạt bỏ những lo ngại như vậy tại cuộc họp mới nhất, Fed không đủ khả năng để chúng nới lỏng hơn nữa.

Gregory Daco, nhà kinh tế trưởng tại công ty kiểm toán EY Parthenon, cho biết: “Việc nới lỏng các điều kiện tài chính chắc chắn không phải là điều mà Fed hướng tới và chúng tôi cho rằng một loạt các nhận định của quan chức Fed trong những tuần tới sẽ nhằm mục đích định hướng lại thông điệp của họ”.

Đây là lần tăng liên tiếp thứ 8 và là đợt tăng lãi suất với mức tăng nhỏ nhất của Fed kể từ khi chu trình thắt chặt chính sách tiền tệ này bắt đầu hồi tháng 3/2022 khi ngân hàng trung ương Mỹ cố gắng kiềm chế lạm phát mà không làm ảnh hưởng đến khả năng phục hồi của nền kinh tế.

Tuyên bố đưa ra sau cuộc họp của Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC) – cơ quan hoạch định chính sách của Fed – lưu ý rằng lạm phát đã dịu bớt phần nào, nhưng vẫn ở mức cao. Mặc dù các thị trường kỳ vọng cuộc họp trong tuần này sẽ phát đi các dấu hiệu cho thấy Fed sẽ sớm chấm dứt việc tăng lãi suất, nhưng tuyên bố không đưa ra dấu hiệu nào về khả năng này.

Quyết định nâng lãi suất của Fed được đưa ra trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế của Mỹ trong quý IV/2022 đạt 2,9%, giảm 0,3 điểm phần trăm so với mức tăng trưởng 3,2% của quý trước, nhưng vẫn vượt mức kỳ vọng mà các chuyên gia đã đưa ra trước đó. Điều này phản ánh một phần việc nền kinh tế Mỹ quay trở lại với nhịp độ tăng trưởng bình thường hơn sau giai đoạn tăng trưởng bùng nổ nhờ nền kinh tế mở cửa trở lại, các gói kích cầu kinh tế và đại dịch COVID-19 được kiểm soát.

Lạm phát tại Mỹ đã có dấu hiệu “hạ nhiệt” phần nào vào cuối năm 2022. Chỉ số giá tiêu dùng cá nhân (PCE), thước đo lạm phát mà Fed ưa chuộng, chỉ tăng 0,3% trong tháng 12/2022 so với tháng trước và tăng 4,4% so với cùng kỳ năm trước – mức tăng thấp nhất kể từ tháng 10/2021. Theo báo cáo mới nhất của Bộ Lao động Mỹ, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 12/2022 của nước này tăng 6,5% so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn so với mức 7,1% của tháng 11 và thấp hơn đáng kể so với mức cao nhất 9,1% của tháng 6/2022. Tuy nhiên, con số này còn cách khá xa so với lạm phát mục tiêu 2% mà Mỹ đề ra. Vì lý do đó, Chủ tịch Fed Jerome Powell đã tái khẳng định cam kết giữ lãi suất tăng cao cho đến khi lạm phát được kiểm soát tốt hơn. 

Trước đó, trong dự báo đưa ra hồi tháng 12/2022, 17 trong số 19 quan chức Fed dự kiến lãi suất ở mức trên 5% trong năm 2023, trong khi 2 người còn lại đề xuất lãi suất duy trì ở mức trên 5,5%. 

Tuy nhiên, bất chấp những bình luận của ông Powell vào ngày 1/2 (theo giờ địa phương), các nhà đầu tư dường như không tin rằng Fed sẽ tiếp tục tăng lãi suất trong năm 2023. Theo công cụ FedWatch của CME, tính đến đầu giờ chiều 1/2, các nhà giao dịch dự đoán xác suất 97,2% rằng lãi suất sẽ ở mức 5% hoặc thấp hơn vào tháng 12 tới.

Liz Young, trưởng bộ phận chiến lược đầu tư tại ngân hàng trực tuyếnSoFi, cho rằng nhìn rộng ra, điều này phản ánh niềm tin rằng suy thoái kinh tế sắp xảy ra và Fed sẽ cần bắt đầu cắt giảm lãi suất vào năm 2023 để kích thích nền kinh tế, hoặc lạm phát sẽ giảm nhanh chóng trong năm và không cần phải tăng lãi suất. Tuy nhiên, không có gì đảm bảo rằng lạm phát sẽ “hạ nhiệt” nhanh chóng, đặc biệt là khi nền kinh tế vẫn tăng trưởng tương đối mạnh bất chấp các đợt tăng lãi suất liên tiếp vào năm 2022./.

Số liệu của chính phủ công bố ngày 12/1 cho thấy, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tại Mỹ trong tháng 12 giảm so với tháng trước đó lần đầu tiên trong hơn 2 năm rưỡi và lạm phát cơ bản tăng chậm lại. So với cùng kỳ năm ngoái, CPI tháng 12 tăng 5,7%, mức tăng thấp nhất kể từ tháng 12/2021 và là dấu hiệu mới nhất cho thấy nỗ lực tăng lãi suất của Fed đã mang lại kết quả như mong muốn. 

Chủ tịch chi nhánh Fed tại Richmond, Tom Barkin, đã nói ông ủng hộ việc tăng lãi suất nhưng với tốc độ chậm hơn và việc tiếp tục tăng trong thời gian dài hơn sẽ phụ thuộc vào tình hình lạm phát. 

Trong khi đó, Chủ tịch chi nhánh Fed tại Philadelphia, Patrick Harker, cho rằng mức tăng 25 điểm cơ bản trong thời gian tới là hợp lý và cần dừng tăng khi lãi suất vượt 5%.

Fed đặt mục tiêu lãi suất trong khoảng 4,25-4,5% tại cuộc họp vào tháng 12/2022. Các số liệu được công bố sau đó cho thấy lạm phát giảm và thị trường việc làm tăng khiêm tốn so với tốc độ tăng mạnh về việc làm và lương trong phần lớn năm 2022.

Số liệu lạm phát mới công bố cho thấy nền kinh tế có thể “hạ cánh mềm” như hy vọng của Fed và cho phép các nhà hoạch định chính sách trong tuần này cân nhắc việc tăng lãi suất ở mức 25 điểm cơ bản như thường thấy trong những thập kỷ gần đây.

Chủ tịch chi nhánh Fed tại St. Louis, James Bullard, nhấn mạnh rằng số liệu mới công bố cho thấy Fed đi đúng hướng. Tuy nhiên, lạm phát vẫn cao hơn nhiều mức mục tiêu 2% của Fed và lãi suất cần tăng lên vượt mức 5%.

Ông Barkin nhấn mạnh nền kinh tế tiếp tục tạo thêm việc làm dù tăng trưởng chậm hơn. Những số liệu gần đây về hoạt động kinh tế cho thấy vẫn chưa có nguy cơ suy thoái.

Trong một cuộc phỏng vấn bằng văn bản với Nikkei Asia trong tháng 12/2022, bà Fraser nói rằng mặc dù lạm phát nói chung của Mỹ đã đạt “đỉnh”, song lạm phát trong lĩnh vực dịch vụ vẫn tiếp tục dai dẳng. Theo đó, bà dự đoán Fed sẽ tăng lãi suất lên dưới 5,5% vào tháng 5/2023 và giữ lãi suất ở mức đó cho đến cuối năm. Bên cạnh đó, một cuộc suy thoái có thể xảy ra tại Mỹ vào khoảng nửa cuối năm 2023.

Các thành viên của Ủy ban Thị trường Mở Liên bang Mỹ (FOMC) dự đoán lãi suất sẽ đạt mức cao nhất là 5,1% vào năm 2023, dựa trên dự báo trung bình.

Tốc độ tăng lãi suất nhanh của Mỹ kể từ năm 2022 đã làm chậm lại hoạt động trên các thị trường tài chính, trong đó lợi nhuận ròng của Citigroup giảm 34% trong khoảng thời gian từ tháng 1-9/2022.

Bà Fraser nhận định ngân hàng đầu tư là lĩnh vực cảm nhận thấy tác động từ môi trường vĩ mô nhiều hơn so với bất kỳ lĩnh vực nào. Hoạt động giao dịch bị đình trệ khiến năm 2022 trở thành một năm khó khăn trên mọi lĩnh vực.

Bà Fraser nói thêm Citigroup vẫn đang tiếp tục rút hoạt động kinh doanh tiêu dùng tại Nga và sẽ chấm dứt gần như tất cả các dịch vụ ngân hàng tại đây vào cuối quý I/2023.

Ngân hàng trung ương Nhật Bản (BoJ) gần đây đã mở rộng biên độ mục tiêu cho lãi suất dài hạn, báo hiệu một sự thay đổi trong chính sách tiền tệ. Bà Fraser đã trích dẫn phân tích của nhóm kinh tế của Citigroup rằng BoJ đang “đặt mục tiêu loại bỏ các hiệu ứng lề đã xuất hiện cho đến nay và do đó làm cho các điều kiện tài chính phù hợp trở nên bền vững hơn.

Theo phân tích này, nếu BoJ thực hiện các điều chỉnh bổ sung, điều đó có thể thúc đẩy sức mạnh của đồng yen hơn nữa, kéo theo không chỉ thu nhập của công ty và thị trường chứng khoán mà còn có thể là cả triển vọng lạm phát.

Về sự ổn định của hệ thống tài chính, bà Fraser nói rằng ngành tài chính đang ở vị thế tốt hơn, được vốn hóa tốt và linh hoạt hơn nhiều so với năm 2008. Tuy nhiên, bà Fraser cho rằng cần thiết phải có quy định về tài sản kỹ thuật số và thị trường tiền điện tử trước các sự kiện gần đây, đặc biệt là sự sụp đổ của nhà điều hành sàn giao dịch tiền điện tử FTX Trading.

Theo bà, giống như bất kỳ tổ chức tài chính nào, các nhà điều hành trong lĩnh vực này cần phải tuân theo các tiêu chuẩn quản lý rủi ro, thanh khoản và vốn.