Giá đất và tiền sử dụng đất đang trở thành vấn đề nóng tại Việt Nam, với nhiều bất cập và phản ánh từ phía người dân và doanh nghiệp. Sức nóng của giá đất, thuế đất đã dẫn đến biến động chính sách liên quan đến lĩnh vực này. Gần đây, Bộ Tài chính đã thay đổi các đề xuất liên quan đến thuế bổ sung, từ 3 phương án xuống còn 2 phương án, và Thủ tướng Chính phủ cũng đã công bố kế hoạch sửa đổi Luật Đất đai 2024.

Bất cập lớn nhất hiện nay là tiền chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp lên đất ở còn cao hơn giá trị của chính mảnh đất đó. Nguyên nhân của tình trạng này là do bảng giá đất mới được áp dụng từ ngày 1.1.2026, khiến giá đất tăng cao gấp nhiều lần. Nếu không sửa đổi kịp thời, những bất cập này sẽ lan rộng ra cả nước.

Nhiều ví dụ đã được đưa ra để minh họa cho tình trạng này. Một gia đình ở Hóc Môn, TP.HCM, có ngôi nhà cấp 4 xây năm 2005, nhưng khi xin giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, họ phải đóng gần 1,7 tỷ đồng tiền thuế sử dụng đất. Một doanh nghiệp khác thuê kho ở Q.4 (cũ) với tiền thuê trả hàng năm là 3,3 tỷ đồng, nhưng đến năm 2023, phải trả tiền thuê lên 7,7 tỷ đồng/năm, và sang tháng 1.2025, phải trả lên hơn 21 tỷ đồng.

Các chuyên gia và doanh nghiệp đã lên tiếng về vấn đề này. Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, cho rằng giá đất tăng, nghĩa vụ tài chính tăng đang dẫn đến rất nhiều bất cập trên thị trường với cả doanh nghiệp, người dân và nền kinh tế. TS Phạm Viết Thuận, Viện trưởng Viện Kinh tế tài nguyên và môi trường TP.HCM, đề xuất điều chỉnh giá đất nông nghiệp bằng 65-70% giá đất ở trong bảng giá đất.

Trong khi đó, ông Võ Anh Tuấn, Phó cục trưởng Cục Quản lý đất đai (Bộ NN-MT), cho rằng việc áp dụng bảng giá đất mới là cần thiết, nhưng cần tránh tăng giá đột biến ảnh hưởng đến quyền và nghĩa vụ của người dân. Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cận nhấn mạnh rằng Bộ Tài chính đang nghiên cứu và đề xuất các phương án để giải quyết vấn đề này.

Về vấn đề thu bổ sung tiền sử dụng đất, ông Đặng Hồng Anh, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ VN, cho rằng khoản thu này thực chất là một khoản tiền lãi hoặc tiền phạt chậm nộp, nhưng không phải lỗi của doanh nghiệp. Ông kiến nghị bỏ hoàn toàn khoản thu bổ sung đối với các trường hợp doanh nghiệp bị ảnh hưởng do việc chậm trễ trong công tác định giá và tính tiền sử dụng đất của cơ quan chức năng.

Tương tự, ông Nguyễn Văn Thắng, Phó tổng giám đốc Hưng Thịnh Land, cũng cho rằng khoản thu bổ sung này là gánh nặng cho doanh nghiệp và đề xuất bỏ luôn mức thu bổ sung để tạo đồng thuận toàn xã hội.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Lê Tấn Cận cho hay, Bộ Tài chính đang nghiên cứu và đề xuất các phương án để giải quyết vấn đề này, trong đó có phương án giảm tiền sử dụng đất khi người dân chuyển từ đất nông nghiệp sang đất ở.

Tại hội thảo ‘Giá đất, thuế đất… thế nào cho hợp lý?’ do Báo Thanh Niên tổ chức sáng ngày 22.7, nhiều doanh nghiệp đã lên tiếng về những bất cập trong cách tính giá đất và thuế đất hiện nay. Ông Lê Khánh Quang, Tổng giám đốc Công ty Việt An Hòa, đã bày tỏ sự bức xúc trước những bất hợp lý này.

Ông Quang cho rằng, cách tính giá đất và thuế đất hiện nay quá cao và bất hợp lý, gây ra gánh nặng cho các doanh nghiệp. Ông đề xuất mức thuế đất phù hợp khoảng 30-40% và cho rằng giá đất ở nên được tính theo giá thị trường. Đồng thời, ông cũng nhấn mạnh rằng giá đất nông nghiệp hiện nay quá thấp và cần được xem xét lại.

Không chỉ dừng lại ở đó, ông Quang còn kiến nghị rằng giá đất nên được điều chỉnh hàng năm với mức tăng không vượt quá 20%. Nếu vượt quá 20%, cần phải rà soát lại để đảm bảo tính hợp lý và minh bạch. Điều này sẽ giúp các doanh nghiệp có thể ổn định và phát triển hoạt động kinh doanh của mình.

Ông Quang cũng nhấn mạnh rằng việc tính giá đất và thuế đất cần phải đảm bảo tính minh bạch và công bằng. Cần phải có cơ chế và chính sách rõ ràng để các doanh nghiệp có thể hiểu và chấp thuận. Việc này sẽ giúp tạo môi trường kinh doanh lành mạnh và thu hút đầu tư vào nền kinh tế.

Ngoài ra, ông Quang cũng hy vọng rằng, các cơ quan chức năng sẽ lắng nghe và xem xét những kiến nghị của doanh nghiệp để có thể xây dựng chính sách giá đất và thuế đất hợp lý, giúp cho sự phát triển của nền kinh tế và cộng đồng.