Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, vừa có phản ứng chính thức liên quan đến tình trạng động vật hoang dã tấn công gia súc của người dân tại xã Núa Ngam, tỉnh Điện Biên. Các loài động vật này được nghi là Chó rừng (Canis aureus) hoặc Sói đỏ (Cuon alpinus), thuộc Danh mục nguy cấp, quý, hiếm Nhóm IB theo Thông tư số 27 năm 2025 của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Trước tình trạng này, Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm đã đề nghị Chi cục Kiểm lâm Điện Biên phối hợp với UBND xã Núa Ngam và các cơ quan liên quan để kiểm tra, xác minh thông tin và tìm biện pháp xử lý kịp thời, đảm bảo an toàn cho người dân và bảo vệ động vật hoang dã theo đúng quy định của pháp luật. Trong trường hợp động vật hoang dã có biểu hiện xâm hại hoặc đe dọa tài sản, tính mạng của người dân, Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm yêu cầu áp dụng các biện pháp xử lý theo đúng quy định tại Điều 9 của Thông tư số 27, bao gồm các biện pháp ngăn chặn, xua đuổi, hạn chế gây tổn thương đến động vật.

Nếu động vật nguy cấp, quý, hiếm trực tiếp tấn công con người ở ngoài các khu rừng đặc dụng, khu bảo tồn thiên nhiên, UBND cấp xã sẽ quyết định và trực tiếp chỉ đạo tổ chức việc bắt giữ động vật đó. Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm cũng nghiêm cấm việc đặt bẫy, săn bắt chó sói trái pháp luật và đề nghị Chi cục Kiểm lâm Điện Biên tăng cường truyền thông, hướng dẫn người dân địa phương có biện pháp phòng tránh, không xâm phạm vào khu vực rừng nghi là nơi sinh sống tự nhiên của động vật hoang dã.

Các biện pháp trên nhằm đảm bảo sự cân bằng giữa việc bảo vệ động vật hoang dã và quyền lợi của người dân, đồng thời ngăn chặn các hành vi săn bắt trái phép. Đồng thời, việc tăng cường truyền thông và hướng dẫn người dân cũng giúp nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của bảo tồn động vật hoang dã và hệ sinh thái.

Ngày 26-7, ông Mai Văn Dưỡng, Giám đốc Khu bảo tồn loài và sinh cảnh voi thuộc Ban quản lý rừng đặc dụng TP Đà Nẵng, cho biết đơn vị này vừa phát hiện một voi con qua hệ thống bẫy ảnh được lắp đặt trong lâm phận của khu bảo tồn. Phát hiện này mang lại tín hiệu đáng mừng về quá trình sinh sản tự nhiên của đàn voi hoang dã đang sinh sống trong khu bảo tồn.

Đầu năm 2025, Khu bảo tồn loài và sinh cảnh voi nhận được tin báo từ người dân về dấu hiệu sinh sản của voi con tại khu vực Nà Lau. Ngay lập tức, ban quản lý đã xây dựng kế hoạch và tổ chức đặt 30 bẫy ảnh ở 15 vị trí tại các khu vực đàn voi hay di chuyển. Mặc dù kết quả lần thu ảnh thứ nhất không phát hiện hình ảnh voi mới, đơn vị không bỏ cuộc và tiếp tục thực hiện đặt lại các bẫy ảnh tại các khu vực tiềm năng khác.

Từ ngày 20-7 đến 23-7, lực lượng nhân viên của khu bảo tồn đã thu bẫy ảnh và khi kiểm tra hình ảnh, mọi người đã vỡ òa khi phát hiện hình ảnh một voi con. Hình ảnh chú voi con đang tung tăng bên voi mẹ là ‘quả ngọt’ cho những ngày tháng miệt mài bảo vệ rừng xanh của lực lượng bảo vệ rừng tại Khu bảo tồn loài và sinh cảnh voi.

Hình ảnh ghi nhận voi con di chuyển linh hoạt và luôn được voi mẹ theo sát bảo vệ. Việc ghi nhận sự xuất hiện của voi con đánh dấu một tín hiệu đáng mừng về quá trình sinh sản tự nhiên của đàn voi hoang dã đang sinh sống trong khu bảo tồn. Phát hiện này không chỉ mang ý nghĩa đối với công tác bảo tồn, mà còn là động lực tinh thần lớn lao đối với những lực lượng đang ngày đêm bảo vệ rừng và các loài động vật hoang dã.

Đây cũng là tín hiệu tích cực cho thấy công tác bảo tồn voi nơi đây đã và đang đi đúng hướng, góp phần bảo tồn loài voi châu Á đang có nguy cơ tuyệt chủng. Theo Khu bảo tồn loài và sinh cảnh voi, đến nay, theo ghi nhận, có ít nhất 9 con voi ở lâm phận khu bảo tồn này. Vào năm 2020, với sự hỗ trợ của dự án Trường Sơn Xanh, Khu bảo tồn loài và sinh cảnh voi Quảng Nam (cũ, nay là Đà Nẵng) cũng đã ghi nhận sự xuất hiện của một voi con khoảng 1 tuổi.

Hiện nay, quần thể voi hoang dã tại đây có cấu trúc đàn đầy đủ gồm voi đực, cái và con non. Điều này cho thấy công tác bảo tồn voi tại khu bảo tồn này đã đạt được những kết quả tích cực và cần được tiếp tục duy trì và phát triển trong tương lai.

Chuyển đổi số trong hoạt động bảo tàng đã trở thành xu hướng tất yếu đối với các bảo tàng trên thế giới, nhằm hiện đại hóa công tác bảo tồn, tăng cường khả năng tiếp cận di sản và hội nhập với xu thế phát triển chung của bảo tàng thế giới trong kỷ nguyên số.

TS Nguyễn Anh Minh, Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, đã bày tỏ quan điểm rằng đã đến lúc các bảo tàng tại Việt Nam cần thiết có một phòng chuyển đổi số. Điều này không chỉ giúp hiện đại hóa công tác bảo tàng mà còn góp phần quan trọng trong công tác bảo tồn di sản một cách bền vững, qua đó thu hút công chúng thế hệ mới và hội nhập quốc tế.

Theo kinh nghiệm của Ba Lan, một quốc gia có hệ thống bảo tàng hiện đại và năng động bậc nhất Đông Âu, việc thành lập phòng chuyển đổi số đã trở thành một phần không thể thiếu trong hoạt động của các bảo tàng. Phòng chuyển đổi số tại các bảo tàng Ba Lan đảm nhiệm nhiều nhiệm vụ chuyên biệt, bao gồm: số hóa hiện vật, xây dựng và cập nhật cơ sở dữ liệu, đăng tải nội dung lên các nền tảng số, phục vụ cho công tác in ấn, xuất bản, cũng như truyền thông và nghiên cứu.

Một điểm đáng chú ý là tất cả các bảo tàng tại Ba Lan đều được trang bị studio chụp ảnh chuyên nghiệp có diện tích lớn, hệ thống ánh sáng chuẩn bảo tàng và máy ảnh hiện đại với độ phân giải cao. Đây chính là nơi thực hiện việc số hóa chi tiết từng hiện vật, từng tác phẩm nghệ thuật với tiêu chuẩn kỹ thuật cao, đảm bảo tính chân thực và sắc nét khi chuyển sang không gian số.

Sau khi hoàn tất khâu chụp ảnh và xử lý hình ảnh, dữ liệu được cập nhật lên hệ thống nền tảng số và tích hợp vào cơ sở dữ liệu số hóa, đây là quá trình lưu giữ toàn bộ hiện vật, hình ảnh, tư liệu của bảo tàng. Quá trình này là nền tảng quan trọng để chia sẻ hình ảnh các hiện vật đến với các chuyên gia, nhà nghiên cứu, sinh viên và công chúng trong nước và quốc tế.

Việc thành lập phòng chuyển đổi số không còn là sự lựa chọn, mà là một yêu cầu cấp thiết đối với các bảo tàng ở Việt Nam, nhằm hiện đại hóa công tác bảo tồn, tăng cường khả năng tiếp cận di sản và từng bước hội nhập với xu thế phát triển chung của bảo tàng thế giới trong kỷ nguyên số. Tuy nhiên, tại Việt Nam hiện nay, hầu hết các bảo tàng vẫn vận hành theo mô hình truyền thống và chưa có phòng chuyên trách cho chuyển đổi số.

Các chuyên gia cho rằng, nếu không có bước nhảy về công nghệ, bảo tàng sẽ tiếp tục lùi lại phía sau, không bắt kịp nhu cầu và tâm lý tiếp cận mới của công chúng. Một rào cản lớn là hầu hết các bảo tàng tại Việt Nam chưa có phòng chuyên trách cho chuyển đổi số. Việc số hóa hiện vật, nếu có, thường được thực hiện rời rạc, dưới dạng các dự án ngắn hạn, thuê ngoài. Điều này khiến dữ liệu thiếu đồng bộ, không bảo mật, khó duy trì và không phát huy được giá trị về lâu dài.

Do đó, việc thành lập một quỹ chuyển đổi số trong lĩnh vực bảo tàng tại Việt Nam là hết sức cần thiết, nhằm tạo ra nguồn lực ổn định để hỗ trợ các bảo tàng từng bước hình thành phòng chuyển đổi số, triển khai số hóa hiện vật, xây dựng cơ sở dữ liệu và phát triển nền tảng trưng bày số một cách bài bản, bền vững.

Làng Yên Lạc, thuộc xã Hạ Bằng, hiện lên như một bức tranh idyllic về một làng quê Việt Nam với hình ảnh cây đa, giếng nước, và sân đình quen thuộc. Nổi bật trong bức tranh đó là cây đa 9 gốc, với tuổi thọ hơn 500 năm, đã trở thành biểu tượng gắn liền với lịch sử và cuộc sống của nhiều thế hệ người dân nơi đây.

Cây đa cao lớn tỏa bóng mát cho đình làng Yên Lạc, bên dòng Tích Giang hiền hòa. Theo ghi chép của sử sách, cây đa được trồng vào năm Hồng Đức nguyên niên, 1469, cùng thời điểm dựng đình. Truyền thuyết dân gian cũng kể rằng cây đa này vô cùng thiêng liêng, đã che chở và hỗ trợ 3 vị tướng của làng, giúp vua Hùng bảo vệ được bờ cõi Văn Lang trong thời kỳ dựng nước.

Qua hơn 500 năm tồn tại, cây đa ban đầu chỉ có một gốc, nhưng hiện nay đã phát triển thêm 8 gốc nữa. Cây đa 9 gốc đã trải qua nhiều trận bão lớn, nhưng vẫn đứng vững, không bao giờ bị gãy. Chỉ thỉnh thoảng, những cành đa lâu ngày bị mục mới tự gãy xuống. Trong những năm chiến tranh, dù giặc đã tàn phá nhiều nơi trong thành phố, cây đa 9 gốc vẫn nguyên vẹn. Cây chưa bao giờ bị sâu bệnh hay bị tàn phá bởi bất kỳ nguyên nhân nào.

Trong quá trình thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới, xã Hạ Bằng ngày càng trở nên giàu đẹp. Cùng với sự phát triển kinh tế và hoàn thiện cơ sở hạ tầng, chính quyền và nhân dân trong xã luôn ý thức giữ gìn và phát huy giá trị những di sản mà cha ông đã để lại.

Bà Nguyễn Kim Loan, Chủ tịch UBND xã Hạ Bằng, cho biết: “Gắn với xây dựng nông thôn mới, chính quyền và nhân dân xã Hạ Bằng luôn chú trọng bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp làm nền tảng cho sự phát triển. Từ ngàn xưa, hình ảnh cây đa, bến nước, sân đình đã trở thành biểu trưng đẹp đẽ trong tâm trí của người Việt về một làng quê thanh bình.”

Mỗi dịp lễ hội, các tổ chức như hội phụ nữ, thanh niên, thiếu nhi, cựu binh Yên Lạc lại tụ họp dưới tán đa này, duy trì nếp sống làng quê. Cây đa vì thế giống như một chứng nhân lặng lẽ, lưu giữ những ký ức, truyền thống tốt đẹp trong dòng chảy không ngừng của sự đổi thay và phát triển.