Thủ tướng nhìn nhận, thúc đẩy đầu tư công là “nguồn lực, động lực phát triển” trong bối cảnh thế giới khó đoán định, Việt Nam là nước đang phát triển, nền kinh tế chuyển đổi, nội tại nhiều khó khăn.

Năm nay, kế hoạch vốn ngân sách được Quốc hội giao gần 711.700 tỷ đồng, tăng hơn 130.000 tỷ so với 2022 và 250.000 tỷ đồng so với 2021. Thủ tướng nêu mục tiêu giải ngân ít nhất 95% kế hoạch vốn, tức hơn 676.000 tỷ đồng.

Hiện hơn 707.044 tỷ đồng kế hoạch vốn đã được phân giao, bằng toàn bộ số vốn được Quốc hội phân bổ chi tiết cho từng bộ, cơ quan trung ương, địa phương.

Tính đến 17/2, số vốn các bộ, ngành và địa phương được phân bổ, giao kế hoạch chi tiết danh mục dự án trên 595.616 tỷ đồng. Còn lại hơn 117.313 tỷ đồng vốn ngân sách chưa được phân bổ chi tiết.

Năm nay cũng là năm phải giải ngân toàn bộ số vốn thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế xã hội.

“Khối lượng vốn lớn, yêu cầu cao hơn, nếu không có giải pháp phù hợp từ ngày đầu, tháng đầu thì giải ngân sẽ chậm. Dự án đầu tư kéo dài gây lãng phí, đội vốn, ảnh hưởng tới nguồn lực và động lực phát triển”, Thủ tướng nói.

Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch & Đầu tư, năm nay thuận lợi hơn so với hai năm trước do hầu hết dự án lớn đầu tư công đã hoàn thiện thủ tục, giao đủ vốn trong kế hoạch trung hạn 2021 – 2025.

Nhưng tình hình cũng khó khăn hơn khi khối lượng công việc nhiều, quy mô vốn công tăng khoảng 23% (tương đương 130.000 tỷ đồng) so với kế hoạch 2022 và 250.000 tỷ đồng so với 2021. Các yếu tố như giá nguyên, nhiên vật liệu biến động khó lường, ảnh hưởng trực tiếp đến đầu tư xây dựng, thi công của các nhà thầu.

Ngoài gỡ vướng giải phóng mặt bằng, thủ tục đầu tư dự án, Bộ Kế hoạch & Đầu tư đề nghị đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho địa phương để thúc giải ngân vốn công.

Nhiều kiến nghị đáng chú ý

Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh đồng tình và nêu thực tế, hiện một dự án “thông đầu này thì bị chặn ở các đầu khác” như nghẽn về đất đai, môi trường, trong khi chậm 1-2 tháng thì không thể thực hiện đồng thời được.

“Mong Thủ tướng cho rà soát lại, phân cấp, ủy quyền mạnh về việc này để giảm tình trạng phải ngồi đôn đốc nhau như thế này”, lãnh đạo Hà Nội đề nghị.

Đến hết tháng 1, Hà Nội giải ngân được hơn 45.000 tỷ đồng, đạt gần 88% kế hoạch vốn công năm 2022 và theo ông Thanh đánh giá là “nỗ lực rất lớn”. Với số vốn được giao năm nay, đến cuối tháng 2, thành phố giải ngân hơn 3.600 tỷ đồng, khoảng 5,5%.

Chủ tịch UBND TP Hà Nội kiến nghị, liên quan đến Luật Đầu tư công, không chỉ riêng Hà Nội mà các tỉnh thành khác cũng đang vướng đó là câu chuyện phải có đủ vốn mới được phê duyệt chủ đầu tư. Hà Nội nhiệm kỳ này có 250.000 tỷ vốn đầu tư công, với số tiền này Hà Nội chỉ bố trí cho 5-7 công trình đã hết số tiền này mà cũng phải làm trong ít nhất 2 nhiệm kỳ. Đây chính là câu chuyện nhiệm kỳ ảnh hưởng đến việc bố trí vốn đầu tư công mà Hội đồng nhân dân không thể tháo gỡ được, cứ tháo gỡ là sai luật. Mong Thủ tướng quan tâm chỉ đạo nội dung này thì mới giải thoát được câu chuyện về bố trí vốn. Còn lại những vấn đề khác TP Hà Nội đồng tình với báo cáo của Bộ KHĐT.  Vì vậy, ông kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo, gỡ vướng nội dung này.

TP HCM – đầu tàu kinh tế phía Nam – năm nay được giao hơn 70.000 tỷ đồng, tăng gần gấp đôi năm ngoái. Trong đó 16.500 tỷ đồng vốn của Trung ương, còn lại phần lớn là vốn của địa phương.

Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi thông tin, thành phố đã phân bổ hết số vốn cho các các dự án dùng ngân sách trung ương, còn một số hồ sơ dự án dùng vốn địa phương chưa hoàn thiện, khoảng 26.000 tỷ đồng, nên đến cuối tháng 3 mới phân bổ xong.

Ông Mãi cho biết thành phố sẽ khắc phục những hạn chế trong năm 2022 để đảm bảo tiến độ giải ngân năm nay. Cụ thể, TP HCM sẽ đẩy nhanh hoàn thiện hồ sơ thủ tục dự án, phân bổ vốn; giải phóng mặt bằng, nâng chất lượng phối hợp giữa các cơ quan, giám sát tiến độ chủ đầu tư.

“Thành phố sẽ đẩy nhanh giải phóng mặt bằng, đảm bảo cho các dự án có mặt bằg sạch trong nửa đầu năm nay”, ông Mãi nói.

Về công tác GPMB Dự án Vành đai 3, dự kiến đến ngày 15/6 tới sẽ bàn giao 80% mặt bằng cho nhà đầu tư, khởi công dự án này kịp trong tháng 6/2023.

Năm nay vốn GPMB của Dự án Vành đai 3 là hơn 18.000 tỷ đồng. Đây là số vốn lớn, nên cần khẩn trương từ cuối năm 2022 đến nay các địa phương đã rà soát các thủ tục để cố gắng đến tháng 6/2023 bàn giao 80% mặt bằng và đến tháng 11/2023 bàn giao 100% mặt bằng. 

Chủ tịch TP HCM kỳ vọng, dự thảo nghị quyết thay thế Nghị quyết 54/2017 về một số cơ chế đặc thù cho TP HCM được Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp tháng 5 tới, sẽ tác động lớn đến thúc đẩy vốn công, thu hút vốn đầu tư xã hội khác.

Cũng tại Hội nghị, lãnh đạo tỉnh Hưng Yên cho biết, năm 2022, được sự quan tâm, chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ban ngành Trung ương, tình hình giải ngân đầu tư công của tỉnh Hưng Yên đạt được kết quả khá toàn diện, đảm bảo nguyên tắc, quy định pháp luật và quản lý, sử dụng vốn Nhà nước được nâng cao.

Kế hoạch vốn đầu tư công năm 2022 được Thủ tướng Chính phủ giao cho tỉnh là 4.570 tỷ đồng, tỉnh đã cân đối, giao bổ sung nguồn vốn của địa phương với tổng kế hoạch vốn giao là 12.524 tỷ đồng.

Tính đến hết tháng 1/2023, đã thực hiện giải ngân 9.792 tỷ đồng, đạt 214,3% kế hoạch Thủ tướng giao, tăng 56,7% so với kết quả giải ngân năm 2021. Trong đó, vốn ngân sách Trung Ương giải ngân là 1.687 tỷ đồng, đạt 99,1% kế hoạch Thủ tướng giao, tăng 148,7% so với năm 2021.

Năm 2023, tỉnh Hưng Yên được Thủ tướng giao kế hoạch đầu tư công với số vốn là 12.006 tỷ đồng, tăng rất cao so với kế hoạch năm 2022, nhất là nguồn thu tiền sử dụng đất. Điều này tạo ra áp lực lớn trong việc đảm bảo cân đối nguồn thu tiền sử dụng đất và hoàn thành giải ngân đạt 100% kế hoạch vốn được Thủ tương giao. Đến nay, tỉnh mới phân bổ chi tiết 8.385,2 tỷ đồng trên tổng số 12.006 tỷ đồng, đạt 69,8% kế hoạch được giao.

Số vốn còn lại chưa phân bổ chi tiết do một số khó khăn, vướng mắc. Thứ nhất, số vốn ngân sách Trung ương 1.870 tỷ đồng dự kiến phân bổ cho dự án thành phần 1.2 của Dự án đầu tư xây dựng đường vành đai 4 vùng Thủ đô Hà Nội nhưng đến nay dự án chưa được quyết đầu tư do gặp phải khó khăn như: Quy hoạch kế hoạch sử dụng đất theo tuyến đường dự án đi qua không còn quỹ đất, nên việc xây dựng khu tái định cư và nghĩa trang phải được phê duyệt trong quy hoạch bổ sung mới triển khai được; số kinh phí thực hiện dự án vượt so với Nghị quyết 56 ngày 16/6/2022 của Quốc hội khoảng 2.226 tỷ đồng nên cần phải điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án;…

Tỉnh Hưng Yên xác định hoàn thành giải ngân vốn là nhiệm vụ chính trị quan trọng năm 2023. Tỉnh xin kiến nghị một số nội dung.

Cụ thể là về triển khai Dự án vành đai 4 đoạn qua tỉnh địa phận Hưng Yên, kính đề nghị Thủ tướng chấp thuận cho phép chủ trường cải tạo, chỉnh trang và cho chép vừa lập kế hoạch quy hoạch sử dụng đất vừa thiết kế, thi công, cải tạo các nghĩa trang hiện có trong các thôn, xã, phường để di chuyển mộ trong phạm vi thu hồi đất, giải phóng mặt bằng dự án.

Thứ hai, cho phép vừa lập vừa điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, thiết kế thi công, trong đó các công trình xây dựng khu tái định cư phục vụ giải phóng mặt bằng các hạng mục thuộc Dự án thành phần 1 đường vành đai 4 vùng Thủ đô. Đồng thời, cho phép phân giai đoạn thực hiện cho công tác thi công trên cơ sở đảm bảo tính đồng bộ cho toàn công trình.

Ngày 10/2, tại cuộc họp thường trực Ủy ban Nhân dân tỉnh do Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu Nguyễn Văn Thọ chủ trì về báo cáo về tình hình thực hiện và giải ngân vốn đầu tư công năm 2023. Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh yêu cầu các sở, ngành và địa phương liên quan ngay cần đẩy nhanh tiến độ các dự án đầu tư công; trong đó, thực hiện các dự án trong quyền hạn được giao, đúng thẩm quyền, nhất là trong bồi thường giải phóng mặt bằng các dự án đầu tư công trên địa bàn tỉnh.

Bên cạnh đó, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh cũng đề nghị, các chủ đầu tư các dự án đầu tư công thường xuyên phối hợp chặt chẽ, hỗ trợ lẫn nhau trong việc thực hiện các dự án; kiểm tra tiến độ thực hiện các dự án, báo cáo kịp thời những khó khăn, vướng mắc gặp phải và đề xuất các giải pháp để đẩy nhanh tiến độ và sớm hoàn thành các dự án theo đúng kế hoạch đề ra. Ngoài ra, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cũng giao Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh thống kê các hiện trạng các như án đang chuyển tiếp từ năm 2022. Đối với các dự án mới, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh yêu cầu các đơn vị hoàn thiện hồ sơ, thu tục theo quy định kịp thời để trình Hội đồng Nhân dân; tham mưu Ủy ban Nhân dân tỉnh về quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch của các dự án nếu có….

Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu Trần Thụy Cẩm Lệ thông tin cho biết,tổng vốn đầu tư công năm 2023 của tỉnh là hơn 13.235 tỷ đồng; trong đó, vốn ngân sách Trung ương hỗ trợ có mục tiêu là hơn 1.618 tỷ đồng, vốn ngân sách tỉnh là hơn 11.617 tỷ đồng. Tính tới ngày 10/2, tỉnh đã phân bổ hơn 11.985 tỷ đồng cho các chủ đầu tư, đạt 90,56%.

Riêng trong tháng 1/2023, tổng số vốn ngân sách đã giải ngân gần 496 tỷ đồng, đạt 4,88% kế hoạch; đã giải ngân cho 26/33 chủ đầu tư. Theo Sở Kế hoạch và Đầu tư, hiện nay, còn tình trạng chủ đầu tư chưa thực hiện đúng theo biểu mẫu cam kết và xây dựng tiến độ thực hiện các dự án đã quá thời hạn bố trí vốn theo chỉ đạo của UBND tỉnh.

Theo kế hoạch đề ra dự kiến trong năm 2023, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu sẽ có 58 dự án hoàn thành; trong đó, đến nay đã có 19 dự án đã thực hiện quyết toán hoàn thành công trình. Số còn lại đang trong quá trình thực hiện phải điều chỉnh thiết kế, quy mô, diện tích dẫn đến phải thực hiện điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án; một số dự án gặp vướng mắc trong bồi thường giải phóng mặt bằng. Các hộ dân không đồng ý cho kiểm kê, bàn giao mặt bằng, khiếu nại, khiếu kiện yêu cầu khảo sát lại giá đất, giá bồi thường vật kiến trúc, hoa màu và giải quyết chính sách tái định cư. Đây là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến các công trình dự án không được bàn giao mặt bằng theo tiến độ dự kiến, ảnh hưởng lớn đến tiến độ thực hiện.

Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh đã kiến nghị UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu báo cáo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính xin kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân vốn năm 2022 đến hết ngày 31/12/2023 với số vốn Trung ương năm 2022 chưa giải ngân hết của dự án Đường 991B từ Quốc lộ 51 đến Hạ lưu cảng Cái Mép là gần 284 tỷ đồng. Đồng thời, trình Hội đồng nhân dân tỉnh phê duyệt kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân vốn năm 2022 đến hết ngày 31/12/2023, với số vốn ngân sách tỉnh năm 2022 chưa giải ngân hết của dự án Dự án thành phần 3 thuộc dự án Đầu tư xây dựng đường cao tốc Biên Hoà – Vũng Tàu (giai đoạn 1) hơn 570 tỷ đồng theo quy định của Luật Đầu tư công.

Bên cạnh đó, chỉ đạo UBND các huyện, thị xã, thành phố thực hiện các thủ tục để hoàn trả số vốn là 168,449 tỷ đồng chưa giải ngân của 4 chương trình đầu tư công. Sở cũng kiến nghị các chủ đầu tư khẩn trương hoàn thành việc ký cam kết tiến độ bồi thường giải phóng mặt bằng trong năm 2023 cho các dự án đầu tư công trên địa bàn với các chủ đầu tư trong tháng 2/2023 để báo cáo UBND tỉnh.

Song song với đó, Ủy ban Nhân dân tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu chỉ đạo các chủ đầu tư khẩn trương lập, trình thẩm định và phê duyệt 53 dự án cấp thiết, dự kiến bố trí vốn đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025 theo lộ trình lập, trình thẩm định và phê duyệt chủ trương đầu tư đối với từng dự án cụ thể. Khẩn trương hoàn thành việc cam kết tiến độ thực hiện và giải ngân từng tháng trong năm 2023 đối với các dự án trong kế hoạch vốn đầu tư công năm 2023.

Năm 2022 giải ngân vốn đầu tư công của tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu hơn 12.050 tỷ đồng, đạt 82,30% so với kế hoạch giao, cao hơn tỷ lệ giải ngân năm 2021; trong đó, giải ngân vốn từ năm 2021 kéo dài hơn 647.200 tỷ đồng, đạt 68,39% so với số vốn kéo dài.