Kinh tế ban đêm tại TP.HCM đang ngày càng trở nên sôi động với sự hiện diện của hơn 5.680 doanh nghiệp và hộ kinh doanh hoạt động tập trung ở các phường trung tâm như Bến Thành, Sài Gòn, Tân Định. Tuy nhiên, công tác quản lý thuế đối với khu vực kinh tế này đang đối mặt với nhiều khó khăn.

Cơ quan Thuế TP.HCM cho biết sẽ kiến nghị siết hậu kiểm và phân cấp lại quản lý thuế để giảm thất thu ngân sách từ ‘những con đường không ngủ’. Hoạt động kinh tế ban đêm tại TP.HCM chủ yếu tập trung trên các tuyến phố trọng điểm như Nguyễn Huệ, Bùi Viện, Lý Tự Trọng, Đề Thám, Phạm Ngũ Lão, Lê Thánh Tôn, Thái Văn Lung…

Khi màn đêm buông xuống, những hoạt động mua bán, vui chơi, giải trí, ẩm thực trên các tuyến phố này trở nên nhộn nhịp hơn bao giờ hết. Tại phố Bùi Viện (phường Bến Thành), từ 16h, nhạc bắt đầu sôi động cùng ánh đèn lung linh tại những quán ăn, quán bar hay pub dọc hai bên tuyến phố.

Nhiều người trẻ chọn ‘xõa đêm’ với lịch trình kéo dài từ ăn tối, nghe nhạc, massage đến ăn khuya lúc 2h – 3h sáng. Anh Hồ Thanh Long, chủ nhà hàng, cơ sở lưu trú trên đường Bùi Viện, cho biết lượng khách đông nhất vào cuối tuần, quán luôn kín bàn.

‘Kinh tế đêm là mảnh đất tiềm năng, tôi đang tính mở rộng mặt bằng để phục vụ thêm khách’. Trong khi đó, du khách đến TP cũng có xu hướng lưu trú tại các phường trung tâm như Bến Thành, Tân Định, Sài Gòn nhờ sự thuận tiện di chuyển và phong phú dịch vụ ban đêm.

Các khách sạn, nhà hàng tại phố đi bộ Nguyễn Huệ mở cửa đến nửa đêm, phục vụ món Âu, cocktail, bia nhập khẩu… Đại diện một khách sạn tại đây cho biết: ‘Khoảng 70 – 80% doanh thu ẩm thực đến từ khung giờ sau 17h’.

Chị Nguyễn Mai, quản lý nhà hàng chuyên món Pháp trên đường Thái Văn Lung (phường Sài Gòn), cho biết từ sau dịp lễ 50 năm thống nhất đất nước, lượng khách ăn tối và trải nghiệm ẩm thực đêm tại một số nhà hàng cao cấp tăng 20 – 30%.

Các đơn vị buộc phải tăng nhân sự phục vụ sau 18h để đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn của thực khách. Ông Bùi Quang Trung – trưởng Thuế cơ sở 1, đơn vị đã rà soát và xác định có 5.680 người nộp thuế đang hoạt động kinh tế đêm tại bốn phường trung tâm, gồm 3.550 doanh nghiệp và 2.130 hộ kinh doanh, chiếm lần lượt 13% và 26% tổng số người nộp thuế tại địa bàn.

Khảo sát của Viện Nghiên cứu và Phát triển TP.HCM khi thực hiện soạn thảo đề án phát triển kinh tế ban đêm tại các phường trung tâm như Sài Gòn, Tân Định, Bến Thành, Cầu Ông Lãnh cũng ghi nhận 40% doanh nghiệp được hỏi có doanh thu ban đêm chiếm hơn 50% tổng doanh thu trong ngày, chủ yếu là nhà hàng – quầy bar, gym và cửa hàng tiện lợi 24h.

Thời gian đông khách nhất kéo dài từ 20h – 22h hằng ngày. Cùng với sự phát triển nhanh của kinh tế ban đêm, công tác quản lý thuế cũng được TP.HCM tăng cường nhằm hạn chế thất thu.

Ông Bùi Quang Trung cho biết đã rà soát và xây dựng cơ sở dữ liệu quản lý thuế đối với những đối tượng có hoạt động kinh tế ban đêm, đồng thời tiến hành kiểm tra chống thất thu thuế. Trong đó đã lập kế hoạch kiểm tra chuyên đề chống thất thu với 280 doanh nghiệp, truy thu, xử phạt 125 doanh nghiệp với số tiền hơn 11 tỉ đồng, giảm lỗ 112 tỉ đồng, giảm khấu trừ thuế 2,8 tỉ đồng.

Sau khi cơ quan thuế tăng cường thanh tra, kiểm tra và quản lý thì số thu từ hộ kinh doanh ban đêm có chuyển biến tích cực, thu được 32 tỉ đồng, tăng 64% so với cùng kỳ. Tổng thu thuế từ doanh nghiệp trong sáu tháng đầu năm 2025 cũng tăng 13,6% so với cùng kỳ năm 2024.

Có 2.816 doanh nghiệp và 250 hộ kinh doanh hoạt động kinh tế ban đêm đã đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền , còn 714 doanh nghiệp và 1.880 hộ kinh doanh cần tiếp tục vận động, đôn đốc đăng ký. Tuy vậy, cơ quan thuế vẫn đối mặt nhiều thách thức trong việc kiểm soát nghĩa vụ kê khai thực tế.

Về chính sách thuế, nhiều doanh nghiệp lập chi nhánh ở phường trung tâm nhưng kê khai thuế tại trụ sở chính đặt ở nơi khác, gây khó khăn trong quản lý địa bàn. Một số chuỗi lớn như Lavender Hotel, Sushi Tei, Dynasty House… đều kê khai tập trung về công ty mẹ tại cơ sở thuế khác, dù có hàng trăm điểm kinh doanh nằm trên địa bàn do Thuế cơ sở 1 phụ trách.

Điều này gây khó khăn cho Thuế cơ sở 1 trong việc quản lý kiểm đếm người nộp thuế, kiểm soát doanh thu và nghĩa vụ thuế tại cơ sở. Bên cạnh đó, chi nhánh phụ thuộc, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh thành lập tại địa chỉ các phường do Thuế cơ sở 1 quản lý, có phát sinh bán vé các tour nghỉ dưỡng, du lịch, khách sạn, kinh doanh nhà hàng, bán sản phẩm cao cấp như Cigar Habanos nhưng hạch toán phụ thuộc, kê khai tại công ty chính ở tỉnh khác nên không kiểm soát được doanh thu, chi phí phát sinh.

Một số tổ chức, cá nhân lợi dụng việc hai pháp nhân hoặc một pháp nhân hoặc một nhóm làm ăn chung thành lập hai doanh nghiệp hoặc một doanh nghiệp và một hộ kinh doanh tại cùng địa chỉ để né tránh nghĩa vụ kê khai thuế, gây khó khăn trong việc xác định doanh thu thực tế.

Khi Thuế cơ sở 1 kiểm tra thì doanh nghiệp, hộ kinh doanh nộp hồ sơ tạm ngừng, giải thể, sau đó thành lập pháp nhân mới. Ngoài ra còn có tình trạng nhiều doanh nghiệp kinh doanh ngành nghề có điều kiện như massage, karaoke thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt nhưng trên giấy phép kinh doanh chỉ đăng ký ngành nghề là spa, chăm sóc da, làm đẹp, dịch vụ ăn uống đơn thuần… để trốn tránh nghĩa vụ kê khai, nộp thuế tiêu thụ đặc biệt.

‘Đặc thù người nộp thuế hoạt động kinh tế đêm đều có mối quan hệ liên kết với các tổ chức, cá nhân, nhóm làm ăn chung, đây là các đối tượng rất phức tạp, tiềm ẩn rủi ro trong quản lý thuế. Một số còn dùng mạng xã hội tạo áp lực dư luận, gây khó cho công chức thực thi công vụ ngoài giờ hành chính, vốn đã rất hạn chế.

Đồng thời tâm lý một bộ phận công chức thuế ngại va chạm, dẫn đến hiệu quả công việc chưa cao’, ông Trung nêu thực tế. Sẽ hậu kiểm để vô hiệu hóa các chiêu lách thuế Trước những khó khăn này, Thuế cơ sở 1 kiến nghị Bộ Tài chính sớm ban hành cơ chế hậu kiểm đối với hoạt động cấp phép kinh doanh, nhằm ngăn chặn tình trạng lợi dụng chính sách thông thoáng để lập nhiều pháp nhân, hộ kinh doanh trùng địa chỉ, ngành nghề, thương hiệu,… với mục đích trốn tránh nghĩa vụ thuế, mua bán hóa đơn, gây thất thu ngân sách.

Đồng thời kiến nghị điều chỉnh quy định về phân cấp quản lý thuế theo hướng cho phép các chi nhánh, địa điểm kinh doanh trong lĩnh vực nhà hàng, khách sạn, dịch vụ cao cấp, kinh tế ban đêm thực hiện kê khai, nộp thuế tại nơi trực tiếp hoạt động sản xuất – kinh doanh, theo hình thức hạch toán độc lập.

Việc này nhằm siết chặt quản lý, chấm dứt tình trạng chi nhánh đặt tại các phường trung tâm nhưng kê khai thuế tại trụ sở chính ở địa bàn khác, vốn là lỗ hổng lớn dẫn đến thất thu ngân sách trong thời gian qua.

Khách quốc tế chi 50 USD cho các hoạt động ban đêm Theo HIDS , khi khảo sát khách quốc tế, ẩm thực là lựa chọn phổ biến nhất vào buổi tối.

Cụ thể hơn 86% chọn đến nhà hàng; hơn 62% đi pub, bar và hơn 44% chọn đến các quán cà phê. Trung bình mỗi khách quốc tế chi 50 USD (hơn 1,3 triệu đồng) cho các hoạt động ban đêm.

Cơ quan thuế tại TPHCM đang đề xuất tích hợp cảnh báo tạm hoãn xuất cảnh đối với những cá nhân chưa hoàn thành nghĩa vụ thuế vào nền tảng định danh điện tử quốc gia VNeID. Mục đích của đề xuất này là nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật thuế và hỗ trợ người nộp thuế tiếp cận thông tin nghĩa vụ thuế một cách dễ dàng hơn.

Trong bản tổng hợp và giải trình về Dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi), Chi cục Thuế khu vực II, thuộc Cục Thuế TPHCM, đã đề xuất Bộ Công an phối hợp với cơ quan thuế để kết nối và chia sẻ thông tin công dân theo phương thức điện tử. Thông qua việc kết nối này, cảnh báo tạm hoãn xuất cảnh đối với những trường hợp chưa hoàn thành nghĩa vụ thuế sẽ được cập nhật và tích hợp trên VNeID.

Chi cục Thuế khu vực II cho biết, việc kết nối và chia sẻ thông tin giữa Bộ Công an và ngành thuế sẽ giúp cảnh báo sớm cho người nộp thuế về nghĩa vụ thuế thông qua ứng dụng VNeID. Điều này không chỉ giúp nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật thuế mà còn hỗ trợ người nộp thuế thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính với Nhà nước một cách chủ động.

Trước khi áp dụng biện pháp tạm hoãn xuất cảnh, cơ quan thuế sẽ thực hiện nhiều biện pháp đôn đốc như gọi điện, gửi email, mời làm việc, gửi thông báo nợ hoặc quyết định cưỡng chế nếu có. Chi cục Thuế khu vực II cũng khuyến cáo người nộp thuế cần chủ động tra cứu nghĩa vụ thuế thường xuyên, nộp thuế đúng hạn và kiểm tra các thông báo nợ, quyết định cưỡng chế hoặc thông báo tạm hoãn xuất cảnh để tránh những rắc rối khi xuất cảnh.

Tạm hoãn xuất cảnh hiện là một trong những biện pháp cưỡng chế nợ được ngành thuế áp dụng với những trường hợp chây ỳ, có dấu hiệu tẩu tán tài sản hoặc bỏ trốn. Theo quy định hiện hành, cá nhân, chủ hộ kinh doanh nợ thuế quá hạn trên 120 ngày từ 50 triệu đồng trở lên sẽ bị tạm hoãn xuất cảnh. Đối với cá nhân là người đại diện theo pháp luật của doanh nghiệp, hợp tác xã, biện pháp này sẽ được áp dụng nếu đơn vị nợ quá hạn trên 120 ngày và từ 500 triệu đồng trở lên.

Cơ quan thuế sẽ thông báo tạm hoãn xuất cảnh bằng phương thức điện tử cho người nộp thuế. Nếu không gửi được thông báo bằng cách này, cơ quan quản lý thuế sẽ thông báo trên trang thông tin điện tử của ngành thuế. Sau 30 ngày, nếu người nộp thuế chưa hoàn thành nghĩa vụ, nhà chức trách sẽ gửi văn bản về việc tạm hoãn xuất cảnh cho cơ quan quản lý xuất nhập cảnh để thực hiện. Xem thêm thông tin chi tiết tại đây .

Áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền là một bước tiến quan trọng trong việc hiện đại hóa quản lý thuế và minh bạch hóa hoạt động thương mại. Tuy nhiên, việc này cũng đặt ra nhiều thách thức cho hàng triệu hộ kinh doanh cá thể trên cả nước. Nghị định 70/2025/NĐ-CP yêu cầu hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền kết nối trực tiếp với cơ quan thuế. Mặc dù chính sách này là cần thiết, nhưng việc triển khai cần được thực hiện đúng cách để không gây khó khăn cho hộ kinh doanh.

Kết quả khảo sát của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho thấy, mặc dù 94% hộ kinh doanh đã nghe nói đến Nghị định 70/2025/NĐ-CP, nhưng chỉ 11% trong số đó hiểu rõ nghĩa vụ thuế của mình. Hơn một nửa hộ kinh doanh chưa từng được cơ quan thuế liên hệ hay hướng dẫn cụ thể. Điều này cho thấy chính sách đã đến “tai” nhưng chưa chạm được đến tầm “hiểu”, và chưa hiểu thì rất khó thực thi.

Gần 5 triệu hộ kinh doanh đang hoạt động trên cả nước chiếm tỷ trọng đáng kể trong nền kinh tế nội địa. Họ không chỉ là những người bán hàng quán chợ, chủ tiệm tạp hóa, quán ăn gia đình… mà còn là những tác nhân lan tỏa việc làm, giữ cho các chuỗi cung ứng hàng hóa, dịch vụ địa phương không đứt gãy. Mặt khác, đây cũng là nhóm dễ bị tổn thương nhất khi chính sách thay đổi đột ngột hoặc thiếu hướng dẫn cụ thể.

Khảo sát của VCCI đã cho thấy rõ hơn những khó khăn mà hộ kinh doanh đang gặp phải khi triển khai hóa đơn điện tử. 73% gặp khó do thiếu kỹ năng công nghệ; 53% lo ngại thủ tục phức tạp; gần một nửa gặp trở ngại do thay đổi thói quen kinh doanh. Thậm chí có tình trạng hiểu sai chính sách, khi không ít hộ kinh doanh lo rằng việc kê khai doanh thu thực tế sẽ làm tăng đột biến số thuế phải nộp so với hình thức thuế khoán trước đây. Vì thế, 63% hộ kinh doanh được khảo sát lựa chọn giảm quy mô, duy trì hoạt động nhưng thu hẹp lại.

Hộ kinh doanh ủng hộ đóng thuế, ủng hộ áp dụng hóa đơn điện tử – nhiều người trong số họ đã khẳng định điều này. Tuy nhiên, để những lợi ích này trở thành hiện thực, điều kiện tiên quyết là chính sách phải được thực thi hiệu quả. Tất cả những gì hộ kinh doanh mong muốn là một lộ trình hợp lý, phù hợp với khả năng thực thi của họ, cùng với cơ chế hỗ trợ thực chất và truyền thông dễ hiểu, dễ tiếp cận.

Từ góc độ chính sách, điều cấp thiết hiện nay không phải là tiếp tục đẩy mạnh áp dụng quy định, mà là thiết kế cơ chế thực hiện phù hợp hơn. Cần có lộ trình phân tầng áp dụng – ưu tiên triển khai ở đô thị lớn, với các hộ kinh doanh có quy mô đáng kể, rồi mới nhân rộng ra toàn quốc. Việc thí điểm trước ở một số địa phương cũng là một cách “thử lửa” chính sách, giúp cơ quan thuế kịp thời hiệu chỉnh trước khi triển khai đại trà. Đồng thời, cần có cơ chế hỗ trợ kỹ thuật, tài chính, truyền thông đồng bộ, cũng như phải đầu tư mạnh mẽ cho hạ tầng kỹ thuật: phần mềm hóa đơn, máy tính tiền kết nối mạng, đào tạo kỹ năng số cho hộ kinh doanh.

Hộ kinh doanh là một phần máu thịt của nền kinh tế địa phương, là cấu phần không thể thiếu trong nền kinh tế quốc gia. Nếu biết lắng nghe, hỗ trợ và dẫn dắt hộ kinh doanh đi cùng, họ sẽ trở thành lực đẩy bền vững nhất cho phát triển kinh tế – xã hội, cho hành trình chuyển đổi số quốc gia.