Côn Đảo – Một Nơi Đặc Biệt Của Lòng Yêu Nước

Là một nhà báo, tôi đã có cơ hội đến thăm nhiều địa danh lịch sử, nhưng Côn Đảo luôn là một nơi đặc biệt trong lòng tôi. Không cần lời giới thiệu hay sắc màu tô điểm, Côn Đảo tự thân đã trở nên linh thiêng. Chỉ cần một bước chân đặt xuống, một làn gió biển mặn mòi thoảng qua, tôi đã thấy lòng mình trùng xuống, tim nhói lên một niềm kính phục và biết ơn vô hạn. Côn Đảo là nơi mà từng tấc đất, từng nắm cát, từng con sóng cũng mang trong mình một câu chuyện bi hùng về lòng yêu nước, sự hy sinh và niềm tin son sắt vào ngày mai hòa bình.

Ngày 26/7 vừa qua, tôi có cơ hội đặt chân lên đặc khu thiêng liêng này để tham dự Lễ tri ân các anh hùng, liệt sĩ tại Côn Đảo. Cùng hàng trăm đại biểu, người dân, cựu chiến binh và những người con xa xứ trở về, chúng tôi đã dâng nén hương thành kính tại Nghĩa trang Hàng Keo, Nghĩa trang Hàng Dương, những nơi được xem là “bàn thờ Tổ quốc” giữa biển khơi. Không thể diễn tả được cảm xúc của tôi lúc đứng lặng lẽ nghiêng mình trước những ngôi mộ – phần lớn là chưa biết tên – những người con ưu tú của đất mẹ đã ngã xuống trong bóng tối của ngục tù, trong nỗi đau không tên, để góp phần cho ánh sáng tự do được thắp lên cho hôm nay.

Những nén nhang, ngọn nến bập bùng trong gió như là hơi thở của quá khứ vọng về, nhắc nhở chúng ta rằng, để có được những ngày bình yên này, máu xương đã từng đổ xuống biết bao nhiêu. Khi ánh chiều buông xuống, tôi cảm nhận như đất trời lặng im để lắng nghe lời tri ân, để chứng kiến sự tiếp nối thiêng liêng giữa các thế hệ. Những giọt nước mắt âm thầm rơi xuống không chỉ là của nỗi đau, mà còn là của lòng biết ơn và niềm tự hào vô hạn. Bởi vì trong nơi tưởng như là chốn tận cùng ấy, lại chính là điểm khởi đầu của những điều cao cả nhất – tình yêu đất nước, lòng hy sinh vô điều kiện, và khát vọng độc lập, tự do.

Đêm xuống, tôi tham dự chương trình nghệ thuật “Côn Đảo – Bản hùng ca bất tử” – một khúc tráng ca không chỉ kể về quá khứ mà còn lay động trái tim từng người bằng sức mạnh của nghệ thuật, của âm nhạc, của những ký ức chưa bao giờ nguôi ngoai trong tâm thức dân tộc. Dưới vòm trời đầy sao, tiếng nhạc vang lên như tiếng vọng của những linh hồn anh hùng đang trở về.

Đặc biệt, ca khúc “Viết tiếp câu chuyện hòa bình” đã khiến tôi xúc động. Bài hát không quá ồn ào, nhưng từng câu từng chữ lại đào sâu vào ký ức, gọi dậy bao hình ảnh hào hùng: “Cha ông ta ngày xưa ngã xuống, để cho đời ta ngày sau đổi lấy hòa bình. Giữa khói binh ai cũng nguyện lòng hy sinh… Để cho đất nước yên vui từ đó. Để cho đỏ thắm màu cờ tự do. Để những tiếng cười vang khắp nơi từ ngày chiến thắng”.

Côn Đảo không chỉ là một địa danh, Côn Đảo là ký ức, là biểu tượng, là chứng nhân. Côn Đảo là nơi lưu giữ những nỗi đau tận cùng nhưng cũng là nơi phát ra ánh sáng rực rỡ nhất của tinh thần bất khuất, nơi “tử vì sinh, mất vì còn, chịu đựng để chiến thắng”.

Tôi xúc động khi nghĩ về những người tù không án – những người dám đứng lên vì lý tưởng cao cả dù biết rằng con đường phía trước là bóng tối nhà tù, là roi vọt, là đòn tra tận, và có thể là cái chết không tên, không tuổi. Tôi nghĩ về những nữ chiến sĩ kiên cường nơi “chuồng cọp” Côn Đảo, nơi họ vẫn giữ trọn khí tiết, vẫn hát giữa đau thương, vẫn tin vào ngày mai.

Và tôi cũng nghĩ đến những người trẻ hôm nay – thế hệ sinh ra trong hòa bình, lớn lên trong nhịp sống sôi động và tự do. Liệu chúng ta đã hiểu hết giá trị của hòa bình, của độc lập? Liệu chúng ta có đang viết tiếp câu chuyện của cha ông bằng hành động thiết thực, bằng ý chí vươn lên, bằng khát vọng xây dựng đất nước hùng cường?

Đi giữa đêm Côn Đảo, tôi thấy những ngọn nến nhỏ được đặt trước mỗi phần mộ. Ánh nến lung linh soi rọi khuôn mặt trầm ngâm của những người đến viếng. Mỗi ngọn nến như là một lời hứa âm thầm – rằng chúng tôi sẽ không quên, sẽ sống xứng đáng, sẽ tiếp tục hành trình mà các anh, các chị đã khởi đầu bằng máu và nước mắt.

Nơi đây, thời gian dường như ngưng đọng. Sự ồn ào của thế giới hiện đại bị để lại phía sau cánh cổng nghĩa trang. Ở đây, chỉ có tiếng gió biển thổi qua rừng dương, tiếng lá cây xào xạc như lời thì thầm của những linh hồn bất tử.

Cuối cùng, tôi xúc động đặc biệt khi được trò chuyện với một nữ cựu tù chính trị năm xưa, nay đã ngoài 80 tuổi nhưng vẫn giữ nét cương nghị của một thời không khuất phục. Cô kể lại những ngày tháng bị biệt giam trong phòng tối, chỉ có tiếng rít của roi điện và tiếng gió biển rít qua song sắt làm bạn. Cô kể, bằng giọng đều đều, không một lời oán trách, rằng những người con gái tuổi đôi mươi năm ấy đã cắn răng chịu đựng mọi cực hình chỉ để giữ lại một điều: lòng tin.

“Chúng tôi không sợ chết, chỉ sợ Tổ quốc không độc lập” cô nói, mắt nhìn xa xăm về phía Nghĩa trang Hàng Dương. Trong đôi mắt già nua ấy không chỉ là nỗi đau, mà là ánh sáng của tự do. Sự kiên cường của những người phụ nữ như cô không chỉ là biểu tượng, mà là minh chứng sống cho sức mạnh tinh thần Việt Nam.

Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được đã có buổi làm việc quan trọng với đoàn công tác TP.HCM và đại diện nhiều sở ngành tại đặc khu Côn Đảo vào chiều ngày 25-7. Tại đây, ông đã nhấn mạnh cần định vị bản sắc riêng của Côn Đảo để xây dựng chiến lược phát triển dài hạn, đặc biệt theo hướng giao thông xanh, an ninh, hạnh phúc cho người dân.

Trong 7 tháng đầu năm 2025, kinh tế Côn Đảo đã ghi nhận nhiều tín hiệu tích cực với 11/12 chỉ tiêu tăng so với cùng kỳ. Giá trị sản xuất công nghiệp tăng hơn 60%, thương mại dịch vụ và du lịch đạt trên 3.000 tỉ đồng, tăng gần 15%. Tổng lượt khách tham quan đạt gần 456.000, trong đó có hơn 16.000 lượt khách quốc tế.

Tuy nhiên, địa phương vẫn gặp nhiều khó khăn và kiến nghị UBND TP.HCM sớm hỗ trợ hoàn thiện phần mềm hành chính, phân cấp đầu tư công, bổ sung các dự án hạ tầng và nhà ở xã hội, tháo gỡ vấn đề xử lý rác, tăng cường nhân sự y tế, cho phép xe điện du lịch hoạt động, đồng thời hỗ trợ thêm dự báo thời tiết và đăng kiểm phương tiện tại địa phương.

Phát biểu kết luận, Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được đánh giá cao nỗ lực phát triển của Côn Đảo, đặc biệt là các chỉ tiêu kinh tế và đảm bảo an ninh quốc phòng. Ông nhấn mạnh Côn Đảo là vùng đất mang nhiều ý nghĩa lịch sử, có tiềm năng và vị thế phát triển đặc biệt.

Ông đề nghị cần định vị rõ bản sắc của Côn Đảo để xây dựng chiến lược phát triển lâu dài, lấy người dân làm trung tâm, tạo điều kiện cho doanh nghiệp đầu tư theo hướng bền vững. Về hạ tầng, ông yêu cầu đến tháng 8 phải xử lý xong các hạn chế trong vận hành chính quyền hai cấp, đặc biệt là về công nghệ thông tin và đường truyền.

Ông cũng đề nghị giao Sở Tài chính và Sở Xây dựng xây dựng một chiến lược tổng thể phát triển Côn Đảo có tầm nhìn giai đoạn 2030-2050, trên nền tảng xanh, sinh thái. Đồng thời, TP.HCM sẽ đi đầu về phát triển giao thông xanh, và Côn Đảo sẽ là một trong những địa phương tiên phong.

Ngoài ra, ông Được cũng gợi ý xem xét đề xuất phát triển cáp treo của doanh nghiệp, kết hợp giữa du lịch và giao thông, góp phần tạo bản sắc thu hút du khách nhưng cần đảm bảo yếu tố an ninh quốc phòng. Ông cũng nhấn mạnh cần ưu tiên đầu tư nhà máy xử lý rác mới càng sớm càng tốt, nghiên cứu làm nhà máy lọc nước biển cho Côn Đảo, và đầu tư thiết bị và phát triển bệnh viện để nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe người dân.