Công nghệ sinh học – Cơ hội vàng cho sự phát triển của Việt Nam

Việt Nam đang đứng trước một cơ hội lớn để phát triển công nghệ sinh học, một lĩnh vực được đánh giá có tiềm năng trở thành ngành công nghiệp mũi nhọn và nâng cao năng lực cạnh tranh trên bản đồ công nghệ thế giới. Với những nguồn lực sẵn có và chiến lược đầu tư đúng đắn, Việt Nam hoàn toàn có khả năng khẳng định vị thế và vươn tầm thế giới trong lĩnh vực này.

Tuy nhiên, để triển khai công nghệ sinh học vào thực tiễn, Việt Nam cần có một lộ trình bài bản và cụ thể. Quá trình này đòi hỏi sự kết hợp chặt chẽ giữa khảo sát thị trường, nhập khẩu công nghệ, đào tạo chuyên môn và nội địa hóa sản phẩm. Đặc biệt, sự hỗ trợ về cơ chế và đầu tư là yếu tố quan trọng giúp lĩnh vực này phát triển mạnh mẽ.

Một ví dụ điển hình về tiềm năng của công nghệ sinh học là thị trường ứng dụng exosome trong ngành làm đẹp. Với sự hỗ trợ về cơ chế và đầu tư, thị trường này có thể đạt giá trị lên đến 8,5 tỷ USD tại Việt Nam vào năm 2030. Công nghệ sinh học không chỉ dừng lại ở lĩnh vực làm đẹp mà còn có thể ứng dụng rộng rãi trong chế biến, sản xuất các sản phẩm có giá trị gia tăng cao, đáp ứng nhu cầu thực tế và thiết yếu của cuộc sống.

Ứng dụng công nghệ sinh học trong sản xuất và chế biến đã góp phần nâng cao chất lượng và sức cạnh tranh của các nguồn nguyên liệu sẵn có, rẻ tiền trong nước. Đồng thời, việc phát triển công nghệ sinh học cũng tạo ra nhiều cơ hội việc làm cho người lao động, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội.

Để phát triển công nghệ sinh học, Việt Nam cần tập trung đầu tư đúng hướng để khai thác tối đa các tiềm năng. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các nhà khoa học, nhóm nghiên cứu và doanh nghiệp. Việc đẩy mạnh triển khai nhiều giải pháp kết nối các bên liên quan là chìa khóa giúp lĩnh vực này phát triển bền vững.

Công nghệ sinh học chỉ có thể bứt phá khi có sự đồng hành của cả hệ sinh thái, từ chính sách, tài chính đến nguồn nhân lực và thị trường. Do đó, Việt Nam cần xây dựng một hệ sinh thái hỗ trợ sự phát triển của công nghệ sinh học, đảm bảo sự phối hợp và hỗ trợ lẫn nhau giữa các bên liên quan.

Với những nỗ lực và định hướng đúng đắn, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu trong lĩnh vực công nghệ sinh học, góp phần nâng cao vị thế và sức cạnh tranh trên trường quốc tế.

Việc vận hành hệ thống theo tiêu chuẩn quốc tế trong điều kiện thực tế tại Việt Nam đã mang lại những kết quả tích cực, không chỉ khẳng định tính khả thi của công nghệ mới mà còn giúp việc giám định danh tính hài cốt liệt sĩ trên quy mô lớn trở nên khả thi. Dự án ‘Nâng cao năng lực giám định hài cốt trong chiến tranh thông qua hợp tác phát triển, chuyển giao công nghệ và tiếp nhận trang thiết bị, hóa chất, vật tư tiêu hao’ do Viện Sinh học chủ trì đã được phê duyệt theo Quyết định số 557/QĐ-VHL vào ngày 29/3/2024 của Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.

Trong khuôn khổ dự án, Viện Sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã phối hợp với Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) và Ủy ban Quốc tế về Người mất tích (ICMP) tổ chức cuộc họp định kỳ 6 tháng (lần thứ 3) nhằm cập nhật tiến độ các công việc liên quan tới cơ quan chủ quản cùng các ban, ngành liên quan. Giáo sư, Tiến sĩ Chu Hoàng Hà, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Viện trưởng Viện Sinh học nhấn mạnh, dự án được khởi xướng với mục tiêu cao cả là nâng cao năng lực giám định ADN đối với hài cốt liệt sĩ từ thời kỳ chiến tranh, qua đó góp phần giải quyết những vấn đề hậu quả chiến tranh và mang lại niềm tin, sự động viên cho hàng ngàn gia đình liệt sĩ.

Dự án không chỉ mang ý nghĩa khoa học mà còn mang giá trị nhân văn và đạo lý, thể hiện sự tri ân đối với lịch sử dân tộc và trách nhiệm đối với các gia đình vẫn đang mong mỏi thông tin về người thân đã mất. Với vai trò là đối tác hỗ trợ kỹ thuật chủ chốt, Ủy ban Quốc tế về Người mất tích đã tích cực chuyển giao công nghệ hiện đại, đào tạo chuyên môn kỹ thuật cho đội ngũ cán bộ Việt Nam, cũng như hỗ trợ vận hành phòng thí nghiệm và thiết lập hệ thống giám định theo các tiêu chuẩn quốc tế.

Đến nay, dự án đã đạt được những kết quả nổi bật, đánh dấu bước tiến mới trong quá trình triển khai như: Hệ thống giải trình tự gen thế hệ mới (NGS) cùng phần mềm phân tích dữ liệu đã được lắp đặt đồng bộ và đưa vào vận hành tại Trung tâm Giám định ADN thuộc Viện Sinh học. Trong thời gian qua, có nhiều khóa đào tạo chuyên sâu đã được tổ chức thành công với sự tham gia của các chuyên gia quốc tế và trong nước.

Đặc biệt, lần đầu tiên kể từ khi dự án bắt đầu, đội ngũ giám định đã triển khai công tác thu thập mẫu sinh phẩm hài cốt tại thực địa. Đội ngũ chuyên môn của dự án đã phối hợp với các cơ quan chức năng tiến hành lấy mẫu tại Nghĩa trang liệt sĩ Trà Lĩnh (tỉnh Cao Bằng), thu được 58 mẫu hài cốt liệt sĩ chưa xác định danh tính. Việc vận hành hệ thống theo tiêu chuẩn quốc tế trong điều kiện thực tế tại Việt Nam không chỉ khẳng định tính khả thi của công nghệ mới, mà còn đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc hiện thực hóa mục tiêu giám định danh tính hài cốt liệt sĩ trên quy mô lớn.