Một công ty khởi nghiệp tại California đang lên kế hoạch táo bạo nhằm tạo ra vàng từ thủy ngân bằng công nghệ phản ứng tổng hợp hạt nhân. Mặc dù ý tưởng này đã thu hút sự chú ý của nhiều người, việc sản xuất vàng bằng phương pháp này vẫn còn là một thách thức lớn cần được giải quyết.

Các nhà khoa học đã chứng minh khả năng biến đổi một nguyên tố này thành nguyên tố khác thông qua các thiết bị như máy gia tốc và máy va chạm hạt nhân. Tuy nhiên, việc sản xuất vàng bằng phương pháp này có chi phí rất lớn và lượng vàng thu được lại cực kỳ ít ỏi. Công ty Marathon Fusion ở California đang phát triển một ý tưởng mới để biến thủy ngân thành vàng. Họ sử dụng lò phản ứng tổng hợp hạt nhân để tạo ra các hạt neutron, làm cho một loại thủy ngân biến đổi thành ‘thủy ngân-197’, và sau đó tự phân rã thành ‘vàng-197’ – một dạng vàng bền vững.

Theo ước tính của các nhà sáng lập công ty, một gigawatt điện nhiệt hạch có thể tạo ra đến 5.000 kg vàng/năm, tương đương với lượng vàng trị giá 550 triệu USD/năm trên mỗi GW năng lượng nhiệt hạch. Tuy nhiên, để quá trình này thành công, điều quan trọng nhất là phải có đủ năng lượng từ các hạt neutron để khởi động chuỗi biến đổi của thủy ngân. Nếu làm được vậy, đây thực sự là một ý tưởng rất hứa hẹn.

Tuy nhiên, liệu việc này có mang lại lợi nhuận lớn hay không lại là chuyện khác. Bởi để tạo ra đủ vàng, cần một lượng neutron rất lớn. Để biến đổi thủy ngân thành vàng, chúng ta cần những hạt neutron có năng lượng rất cao, cụ thể là trên 6 triệu volt. Marathon Fusion đã dùng một mô hình máy tính để mô phỏng lại cách phản ứng hạt nhân diễn ra và những gì sẽ xảy ra sau đó. Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất của phương pháp này là mô hình máy tính đó cần được kiểm tra với một lò phản ứng hạt nhân thực tế để xác nhận độ chính xác.

Các nhà khoa học còn phải đối mặt với nhiều thử thách lớn để biến lò phản ứng tổng hợp hạt nhân thành hiện thực và đưa vào sử dụng rộng rãi. Ngay cả những dự án tiên tiến nhất, như JET ở Anh, cũng chỉ mới tạo ra được một lượng năng lượng rất nhỏ. Dù vậy, các nhà nghiên cứu tại Anh đã tìm ra một cách mới để làm giảm kích thước của lò phản ứng. Họ làm điều này bằng cách thay đổi phương pháp xử lý khí thải nóng (gọi là plasma). Một mẫu thử nghiệm của lò phản ứng tổng hợp kiểu mới này, có tên là STEP, được kỳ vọng sẽ hoàn thành vào năm 2040.

Về mặt lý thuyết, việc tạo ra vàng từ thủy ngân trong lò phản ứng tổng hợp là điều hoàn toàn có thể. Tuy nhiên, cho đến khi những lò phản ứng này được xây dựng và đi vào hoạt động thực tế, những gì công ty Marathon Fusion đang nghiên cứu vẫn chỉ là dự đoán và chưa được kiểm chứng. Hơn nữa, vàng được sản xuất bằng phương pháp này ban đầu sẽ bị nhiễm phóng xạ. Điều này có nghĩa là nó sẽ được xem là chất thải phóng xạ và cần được xử lý cẩn thận trong một thời gian dài sau khi tạo ra.

Dù việc xử lý vàng phóng xạ thành vàng nguyên chất là một thách thức lớn, nhưng điều này có thể sẽ không làm nản lòng các nhà đầu tư dài hạn. Hiện tại, ý tưởng này vẫn là một đề xuất đầy hứa hẹn trên giấy tờ. Để biết chắc chắn liệu ý tưởng này có khả thi hay không, cần phải có thêm nhiều nghiên cứu và thử nghiệm thực tế.

Xem thêm: Thông tin về công nghệ phản ứng tổng hợp hạt nhân

Marathon Fusion đang tiếp tục phát triển và hoàn thiện công nghệ của mình. Nếu thành công, công ty này có thể sẽ tạo ra một nguồn cung vàng mới, giúp đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thị trường. Tuy nhiên, con đường đến thành công vẫn còn dài và nhiều thử thách.

Tài trợ cho các công ty khởi nghiệp fintech trên toàn cầu đã có sự tăng trưởng nhẹ trong nửa đầu năm 2025, đạt mức cao nhất trong vài quý gần đây. Tuy nhiên, con số này vẫn còn thấp hơn nhiều so với mức đỉnh sau đại dịch. Dữ liệu của Crunchbase cho thấy tổng tài trợ cho các công ty khởi nghiệp fintech được hỗ trợ bởi vốn đầu tư mạo hiểm (VC) trên toàn cầu đã đạt 22 tỷ USD trong nửa đầu năm 2025. Đây là mức tăng 11,1% so với nửa cuối năm 2024 và tăng 5,3% so với 20,9 tỷ USD được huy động trong nửa đầu năm ngoái.

Mặc dù có những lợi nhuận khiêm tốn, số tiền này vẫn là mức cao nhất mà các công ty khởi nghiệp fintech đạt được trong vài khung thời gian có thể so sánh. Vào nửa đầu năm 2023, họ đã huy động được 27 tỷ USD. Tuy nhiên, con số này vẫn thấp hơn nhiều so với mức đỉnh 68,7 tỷ USD được huy động trong nửa đầu năm 2021. Về số lượng thỏa thuận, nó đã giảm đáng kể, cho thấy có ít thỏa thuận hơn, nhưng với quy mô lớn hơn. Nửa đầu năm 2025 đã chứng kiến 1.805 thỏa thuận được hoàn thành, giảm 31,4% so với hơn 2.633 thỏa thuận được hoàn thành trong nửa đầu năm 2024.

Một yếu tố có thể giúp fintech trong thời gian tới là việc IPO dường như đã ‘bùng nổ’ vào năm 2025. Kể từ đầu năm, một số công ty trong lĩnh vực fintech đã niêm yết hoặc nộp đơn để niêm yết. Nhiều nhà đầu tư tích cực và thỏa thuận lớn hơn, điều này cho thấy sự quan tâm gia tăng đối với lĩnh vực fintech. Công ty đầu tư QED Investors đã chiếm vị trí hàng đầu về dẫn dắt hoặc đồng dẫn dắt các vòng đàm phán trên 5 triệu USD vào các công ty fintech trong nửa đầu năm 2025.

Trong khi đó, những người ủng hộ tích cực cho rằng có một ‘cảm giác phấn chấn đang trở lại’ đối với lĩnh vực fintech. Partner của QED Investors, Camila Vieira, cho biết công ty của cô ‘cautiously optimistic’ về triển vọng của fintech. Trí tuệ nhân tạo (AI) đang kích hoạt ‘siêu chu kỳ’ cho fintech. Đối tác của TTV Capital, Neil Kapur, cho rằng AI sẽ là ‘chìa khóa’ giúp thúc đẩy một siêu chu kỳ cho fintech và sẽ ‘chuyển đổi’ ngành dịch vụ tài chính.

Sự phấn chấn đã trở lại với lĩnh vực fintech, và nó được cho là do một số yếu tố thúc đẩy, bao gồm cả tác động của AI, sự giao thoa ngày càng tăng giữa các dịch vụ tài chính truyền thống và tiền mã hóa. Với những yếu tố này, các chuyên gia dự đoán rằng lĩnh vực fintech sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới.