Một số chỉ tiêu kinh tế quan trọng của Trung Quốc trong tháng 1/2023

PPI giảm 0,8% trong tháng 1

Theo Cục Thống kê Quốc gia (NBS), chỉ số giá sản xuất (PPI) của Trung Quốc, đo lường chi phí hàng hóa tại cổng nhà máy, đã giảm 0,8% so với cùng kỳ vào tháng 1/2023, ghi nhận sụt giảm 0,1% so với mức giảm 0,7% của tháng 12/2022. So với mức trung bình hàng tháng, PPI của Trung Quốc đã giảm 0,4% trong tháng 1.

Dong Lijuan, nhà thống kê cấp cao của NBS cho biết: “Giá các sản phẩm công nghiệp tiếp tục giảm trong tháng 1 do giá dầu thô quốc tế biến động và giá than trong nước trượt dốc”.

PPI của ngành khai thác dầu khí giảm 5,5% so với tháng trước, trong khi PPI của ngành sản xuất nguyên liệu hóa học và sản phẩm hóa chất giảm 1,3% so với tháng 12.

Chỉ số PPI của ngành nông nghiệp và chế biến thực phẩm phụ giảm 1,4% so với tháng trước, trong khi PPI của ngành truyền thông máy tính và sản xuất thiết bị điện tử khác giảm 1,2% so với tháng trước.

CPI cao hơn kì vọng trong tháng 1 

Dữ liệu từ Cục Thống kê Quốc gia cho thấy chỉ số giá tiêu dùng (CPI) đã tăng với tốc độ hàng năm là 2,1% trong tháng 1, cao hơn mức 1,8% được thấy trong tháng 12 nhưng thấp hơn mức kỳ vọng là 2,2%.

Mặc dù dữ liệu phản ánh một số phục hồi trong chi tiêu sau khi nới lỏng các biện pháp chống COVID-19, nhưng nó cũng cho thấy các ca nhiễm gia tăng và điều kiện kinh tế xấu đi khiến người tiêu dùng Trung Quốc cảnh giác với các khoản chi tiêu lớn.

Chi tiêu cũng tăng do kỳ nghỉ Tết Nguyên đán kéo dài một tuần, mặc dù không đáng kể. Nhưng dữ liệu hôm 10/2 cho thấy nền kinh tế Trung Quốc còn phải trải qua một chặng đường dài để đạt được mức tăng trưởng trước đại dịch, làm giảm kỳ vọng của thị trường về sự phục hồi nhanh chóng của quốc gia này.

Nhiều nhận định lạc quan cho tăng trưởng GDP năm 2023

Quý IV/2022, GDP Trung Quốc tăng 2,9% so với cùng kỳ năm 2021. Cả năm 2022, GDP tăng 3%, đạt hơn 121.020 tỷ Nhân dân tệ (17.950 tỷ USD), thấp nhiều so với mục tiêu Quốc hội Trung Quốc đề ra là mức tăng trưởng xung quanh 5,5%. Đây cũng là năm có tốc độ tăng trưởng thấp nhất của nền kinh tế lớn thứ hai hành tinh trong vòng 47 năm qua.

Các chuyên gia nhận định, dù Chính phủ Trung Quốc đã nỗ lực kích cầu tiêu dùng, hỗ trợ mạnh doanh nghiệp nhỏ và vừa nhưng do dịch tái bùng phát liên tục nên đã kìm hãm sản xuất, tiêu dùng cũng như đầu tư chững lại. Sản lượng công nghiệp giá trị gia tăng của Trung Quốc – một chỉ số kinh tế quan trọng, chỉ tăng 3,6% so với cùng kỳ năm 2021. 

Cục Thống kê Quốc gia nhận định, mặc dù hoạt động kinh tế các tháng cuối năm 2022 và tháng đầu năm 2023 đã phần nào ổn định nhưng nền tảng cho sự phục hồi kinh tế vẫn chưa ổn định. Năm 2023, Chính phủ Trung Quốc sẽ tập trung các giải pháp toàn diện để cải cách và mở cửa và tập trung vào việc củng cố niềm tin thị trường để thúc đẩy cải thiện nền kinh tế.

Gần đây, Chính phủ Trung Quốc cũng gỡ bỏ nhiều biện pháp quản lý chặt các tập đoàn công nghệ, nới lỏng các biện pháp quản lý đối với thị trường bất động sản.

Trong bối cảnh Trung Quốc thúc đẩy mở cửa trở lại sau thời gian thực hiện Zero COVID, nhiều tổ chức kinh tế quốc tế và chuyên gia có chung nhận định khá lạc quan cho viễn cảnh tăng trưởng của nước này trong năm nay. 

Theo đó, Ngân hàng Thế giới (World Bank) dự báo GDP Trung Quốc tăng 4,3% trong năm 2023. 

Lạc quan hơn nữa, trong báo cáo Triển vọng Kinh tế Thế giới (WEO) công bố vào tháng 1 vừa qua,  Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự báo tăng trưởng kinh tế Trung Quốc có thể lên tới 5,2% trong năm 2023, tức tăng mạnh so với mức kỳ vọng 4,4% trong báo cáo hồi tháng 10/2022 . Con số này được IMF công bố ngaysau khi Trung Quốc cho hay đại dịch COVID-19 đã làm giảm tốc độ tăng trưởng (GDP) của nước này xuống 3% – ghi nhận lần đầu tiên tốc độ tăng trưởng kinh tế Trung Quốc ở dưới mức trung bình toàn cầu trong hơn 40 năm.

Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) cũng tỏ ra lạc quan với nhận định tăng trưởng kinh tế Trung Quốc ở mức 4,6% trong năm nay. Các chuyên gia cũng cho rằng sự mở cửa trở lại của Trung Quốc đang tạo ra những động lực quan trọng cho kinh tế toàn cầu năm 2023.

Ở góc nhìn thận trọng hơn, tại Diễn đàn kinh tế thế giới (WEF) 2023 diễn ra ở Davos, Thụy Sĩ ngày 16/1, một số chuyên gia ước tính tốc độ tăng trưởng tiềm năng của Trung Quốc sẽ có xu hướng giảm từ mức trước COVID-19 là 6% đến 6,5% xuống khoảng 3% đến 4% trong năm nay. Tăng trưởng chậm lại là điều khó tránh khỏi khi quy mô nền kinh tế tăng lên; và quá trình này thậm chí còn được đẩy nhanh bởi nhiều yếu tố khác nhau, đặc biệt là sự suy thoái mạnh trong lĩnh vực bất động sản, vốn là một trong những động lực tăng trưởng chính ở Trung Quốc trong hai thập kỷ qua.

Tổng cục Thống kê vừa công bố sáng 29/1, Tết Nguyên đán Quý Mão rơi vào tháng 1/2023 nên nhu cầu mua sắm của người dân tăng cao, đẩy giá hàng hóa và dịch vụ tăng theo quy luật tiêu dùng vào dịp Tết; giá xăng dầu trong nước tăng theo giá nhiên liệu thế giới và điều chỉnh theo mức thuế bảo vệ môi trường từ 1/1/2023 là những yếu tố khiến chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 1/2023 tăng khá cao so với tháng trước.

Cụ thể, CPI tháng 1/2023 tăng 0,52% so với tháng trước. Trong khi đó, so với cùng kỳ năm 2022, CPI tháng 1/2023 tăng 4,89%. Đây là mức tăng khá cao so với tháng 1 của 5 năm trở lại đây.

So với cùng kỳ năm trước, CPI của các tháng 1 từ năm 2019 trở lại đây tăng lần lượt 2,56%; 6,43%; 0,97%; 1,94% và 4,89%.

So với tháng trước, CPI của một số nhóm mặt hàng cũng tăng khá cao, do ảnh hưởng của chi tiêu trong dịp Tết. Cụ thể, nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 0,82%; nhóm ăn uống ngoài gia đình tăng 0,46%; nhóm đồ uống và thuốc lá tăng 1,12%; nhóm may mặc, mũ nón, giày dép tăng 0,62%…

Trong khi đó, nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng giảm 0,12%; nhóm thiết bị và đồ dùng gia đình tăng 0,36%; nhóm giao thông tăng 1,39%; nhóm giáo dục giảm 0,15%; nhóm văn hóa, giải trí và du lịch tăng 0,42%; nhóm hàng hóa và dịch vụ khác tăng 0,7%.

Trong khi đó, do nhu cầu mua sắm vàng trước Tết Nguyên đán, chỉ số giá vàng tháng 1/2023 tăng 0,51% so với tháng trước; tăng 3,57% so với cùng kỳ năm trước.

Còn giá đô la Mỹ bình quân trên thị trường tự do ở quanh mức 23.690 VND/USD. Chỉ số giá đô la Mỹ tháng  1/2023 giảm 2,05% so với tháng trước; tăng 3,18% so với cùng kỳ năm trước.

Tổng cục Thống kê đã chỉ ra, diễn biến CPI tháng 1 của 5 năm trở lại đây. Đó là so với cùng kỳ năm trước, nhóm giáo dục tháng 1/2023 tăng cao nhất, với 11,6%, chủ yếu do trong năm học 2021-2022 nhiều địa phương đã miễn, giảm học phí để chia sẻ khó khăn với người dân trong đại dịch. Trong khi đó, năm học 2022-2023, một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã tăng mức học phí.

Ngoài nhóm giáo dục, thì nhóm nhà ở và vật liệu xây dựng cũng tăng cao, lên tới 6,94%, do giá vật liệu bảo dưỡng nhà ở và nhà ở thuê tăng. Nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 6,08%, chủ yếu do dịch COVID-19 được kiểm soát, dịch vụ ăn uống ngoài gia đình tăng 7%; giá lương thực tăng 3,74% và thực phẩm tăng 6,11%.

Nhóm văn hóa, giải trí và du lịch so với cùng kỳ năm trước cũng tăng 5,3%, do dịch COVID-19 được kiểm soát, giá tour, khách sạn, nhà hàng tăng khi nhu cầu du lịch trong nước tăng.

Trong khi đó, nhóm đồ uống và thuốc lá tháng 1/2023 tăng 4,36%, chủ yếu do nhu cầu tiêu dùng tăng trong dịp Tết Nguyên đán, giá nguyên liệu sản xuất đồ uống, chi phí vận chuyển tăng…

Tổng cục Thống kê cho biết, sự phục hồi trở lại của các hoạt động tiêu dùng, dịch vụ, du lịch đã đẩy CPI tháng 1/2023 tăng khá cao so với cùng kỳ năm trước. Đây là điều đã được cảnh báo trước, sẽ gây áp lực lên mục tiêu kiểm soát lạm phát của năm 2023. Và đó cũng là lý do vì sao trong các mục tiêu phát triển kinh tế – xã hội năm 2023, mục tiêu kiểm soát được đặt ra ở mức 4,5%, thay vì dưới 4% như một số năm trước đây.

Tổng cục Thống kê cũng cho biết, lạm phát cơ bản tháng 1/2023 tăng 0,46% so với tháng trước, tăng 5,21% so với cùng kỳ năm trước.

Tổng cục Thống kê lý giải, việc lạm phát cơ bản tăng 5,21% so với cùng kỳ năm trước, cao hơn mức CPI bình quân chung (tăng 4,89%), chủ yếu do lạm phát cơ bản từ tháng 7/2022 đến tháng 12/2022 có mức tăng so với tháng trước cao hơn CPI chung, do giá xăng dầu và giá dịch vụ giáo dục là yếu tố kiềm chế tốc độ tăng CPI trong các tháng này thuộc nhóm hàng được loại trừ trong danh mục tính toán lạm phát cơ bản. Lạm phát cơ bản tháng 1/2023 ở mức nền cao hơn CPI chung nên có mức tăng so với cùng kỳ năm trước cao hơn.

Trong báo cáo chiến lược mới công bố, CTCP Chứng khoán BIDV (BSC) cho rằng CPI cuối năm 2023 sẽ bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố.

Thứ nhất, giá dầu dao động trong khoảng từ 82-96 USD/thùng: Vào thời điểm 30/12/2022, giá dầu Brent đóng cửa tại mức giá 85,91 USD/thùng.

Theo dự đoán của các tổ chức kinh tế thế giới, giá dầu có thể duy trì tại vùng giá 82-112 USD/thùng với mức trung bình tại ngưỡng 96 USD/thùng trong năm 2023.

Nguyên nhân của sự đi ngang và suy giảm này là do hai yếu tố là kinh tế thế giới giảm tốc kéo theo nguồn cầu dầu thế giới tăng suy giảm và OPEC+ không tăng sản lượng dầu mỏ và có thể cắt giảm nếu giá dầu xuống quá thấp khi sản lượng dầu mỏ đang ở vùng đỉnh.

Yếu tố thứ hai, giá heo ước tính nằm trong khoảng từ 60.000-80.000 VND/kg khi áp lực lạm phát gia tăng và nhu cầu tiêu dùng tăng trưởng.

Yếu tố thứ ba là áp lực lạm phát đã khá rõ nét khi CPI cốt lõi vượt lên CPI toàn phần với mức tăng trung bình 0,4%/tháng, là mức cao nhất trong 10 năm trở lại đây. BSC cho rằng hiện tượng này cho thấy rõ xu hướng tăng giá đã lan tỏa ra các nhóm hàng hóa cơ bản của nền kinh tế. Tuy nhiên, tác động của việc thắt chặt chính sách tiền tệ của NHNN sẽ phần nào kiềm chế được đà tăng này vào quý II/2023.

Khối phân tích cũng đưa ra hai kịch bản lạm phát năm nay. Ở kịch bản 1, CPI ước tính sẽ đạt mức 5,1%.

Trong kịch bản này, giá dầu giả định sẽ đạt 96 USD/thùng, tương đương với mức giá dự đoán trung bình của tổ chức kinh tế. Giá heo giả định sẽ đạt mức 80.000 VND/kg, tương đương với mức giá trung bình năm 2020. Trường hợp này xảy ra khi yếu tố nguồn cung lợn vẫn thiếu do tốc độ tái đàn chậm và giá lợn Trung Quốc hồi phục sau khi mở cửa.

Giá điện trong năm 2022 và giá dịch vụ y tế có thể tăng trở lại sau khi đi ngang trong giai đoạn 3 năm 2020-2022. Trong trường hợp này giá điện và giá dịch vụ y tế có thể khiến CPI tăng thêm 1,3%.

Ở kịch bản hai, CPI ước tính sẽ đạt mức 3,5%. Với kịch bản này, giá dầu giả định sẽ đạt mức 82 USD/thùng, tương đương với mức giá dự đoán thấp nhất của các tổ chức kinh tế. Giá heo giả định sẽ duy trì tại ngưỡng 60.000 VND/kg. Trường hợp này xảy ra khi tốc độ tái đàn lợn tăng mạnh và nguồn cung từ nước ngoài dư thừa. Giá điện và giá dịch vụ y tế duy trì ở mức thấp như giai đoạn 2020-2022 nếu Chính phủ vẫn quyết tâm thực thi chính sách bình ổn giá cả hàng hóa.