Châu Âu chuẩn bị cấm nhập khẩu các sản phẩm dầu mỏ của Nga vào ngày 5/2/2023, một động thái đã gây ra những thay đổi lớn trong giao dịch dầu diesel toàn cầu.

Điều này khiến những người mua đang gấp rút đổ dầu diesel của Nga đầy các bể chứa dầu châu Âu, với lượng mua vào trong tháng này đang trên đà đạt mức cao nhất trong một năm.

Liên minh châu Âu đã cấm nhập khẩu dầu thô của Nga bằng đường biển từ ngày 5/12/2022 và sẽ cấm các sản phẩm dầu mỏ của Nga từ ngày 5/2/2023, trong nỗ lực nhằm hạn chế các nguồn thu chính của Nga.

Nhóm 7 nền công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7), Australia và 27 quốc gia thuộc Liên minh châu Âu (EU) ngày 5/12 vừa qua cũng đã áp dụng mức giá trần đối với dầu thô của Nga.

Điều này cho phép các nước ngoài EU tiếp tục nhập khẩu dầu thô của Nga bằng đường biển, nhưng sẽ cấm các công ty vận chuyển, bảo hiểm và tái bảo hiểm xử lý các lô hàng dầu thô của Nga trên toàn cầu, trừ khi được bán với giá dưới 60 USD/thùng.

Giá dầu thô Urals của Nga giảm trong tháng 12/2022. Theo các nguồn tin thương mại, dầu thô của Nga đã được bán cho các nước như Ấn Độ với giá dưới mức trần 60 USD/thùng, mặc dù Nga cho biết họ sẽ không tuân theo mức trần ngay cả khi phải cắt giảm sản lượng.

Theo Bộ Tài chính Mỹ, các tàu chở dầu thô của Nga đã bốc hàng trước ngày 5/12 và dỡ hàng tại điểm đến trước ngày 19/1 sẽ không bị giới hạn giá.

G7, Australia và EU đang thiết kế một cơ chế giá trần tương tự đối với nhiên liệu tinh chế của Nga như dầu diesel, dầu hỏa và dầu mazut, từ ngày 5/2 tới.

Theo một quan chức G7, sẽ có những sản phẩm được giao dịch ở mức cao hơn giá dầu thô cũng như những sản phẩm được giao dịch ở mức thấp hơn. Nhưng các chuyên gia đang phải cân nhắc để xem mức giá trần đối với nhiên liệu tinh chế sẽ như thế nào.

Giới hạn giá các chế phẩm dầu mỏ phức tạp hơn so với việc đặt giới hạn giá đối với dầu thô, bởi vì có nhiều sản phẩm từ dầu và giá của chúng thường phụ thuộc vào nơi chúng được mua hơn là nơi chúng được sản xuất.

Các nhà phân tích cho biết, do châu Âu phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu dầu diesel của Nga, nên lệnh cấm ngày 5/2 dự kiến sẽ hỗ trợ biên lợi nhuận cho loại nhiên liệu này.

Công ty nghiên cứu và tư vấn năng lượng WoodMac dự kiến biên lợi nhuận dầu diesel của châu Âu, lợi nhuận mà một nhà máy lọc dầu kiếm được về mặt lý thuyết từ việc lọc dầu thô thành dầu diesel, đạt trung bình 38 USD/thùng trong nửa đầu năm 2023, cao hơn gấp đôi mức trung bình của giai đoạn từ năm 2018 đến năm 2022.

Theo công ty phân tích dầu mỏ Vortexa, tính từ đầu năm 2023, nhập khẩu dầu diesel của châu Âu đạt trung bình 700.000 thùng mỗi ngày, mức cao nhất kể từ tháng 3/2021, do các thương nhân đổ xô đổ mua vào trước lệnh cấm.

Bên cạnh đó, châu Âu đã tăng nhập khẩu dầu diesel từ châu Á và Trung Đông, hai khu vực dự kiến sẽ “gánh” phần lớn lượng dầu diesel xuất khẩu sang châu Âu sau khi lệnh cấm có hiệu lực.

Tuy nhiên, quãng đường vận chuyển dài hơn và nhu cầu cao hơn đối với các tàu chở dầu nhiên liệu vào châu Âu, đồng nghĩa với việc giá cước vận chuyển đang tăng lên, làm tăng thêm chi phí cho người tiêu dùng.

Các nhà phân tích cho biết, các dự án lọc dầu mới dự kiến sẽ giúp gia tăng sản lượng dầu diesel toàn cầu, thúc đẩy dòng chảy đến châu Âu vào cuối năm và giúp giảm bớt khủng hoảng năng lượng.

Các dự án mới được bổ sung được kể đến bao gồm việc mở rộng nhà máy lọc dầu Jizan có công suất 400.000 thùng/ngày ở Saudi Arabia, nhà máy lọc dầu công suất 650.000 thùng/ngày của Dangote ở Nigeria dự kiến sẽ đi vào hoạt động trong quý 1/2023, nhà máy lọc dầu mới al-Zour có công suất 615.000 thùng/ngày ở Kuwait và một số nhà máy lọc dầu ở Trung Quốc.

20% ôtô của Australia chạy bằng dầu diesel, giống như hầu hết các xe tải, thiết bị nông nghiệp và khai thác mỏ khác của nước này. Tuy nhiên, nỗ lực giảm lượng khí thải trên toàn cầu có thể đồng nghĩa với việc nhiên liệu diesel sẽ bị loại bỏ sớm hơn dự đoán.

Dầu diesel thông thường là nhiên liệu hóa thạch được sản xuất từ dầu thô. Nó nhẹ hơn xăng nhưng vẫn tạo ra lượng khí thải carbon đáng kể và một số khí độc hại nghiêm trọng. Một số chuyên gia cho rằng những lo ngại về điều đó, cộng với chi phí dầu diesel tăng cao, đang đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang công nghệ sạch hơn.

Chuyên gia tư vấn về chuyển đổi năng lượng kiêm cố vấn cho Bộ năng lượng và biến đổi khí hậu liên bang, ông Cassian Drew, cho rằng động cơ diesel sắp không còn được sử dụng cho dù là trong nông nghiệp hay các lĩnh vực khác, và quá trình chuyển đổi hydro-carbon đang diễn ra tốt đẹp.

Hiệu quả của các động cơ công nghệ mới và chi phí của chúng sẽ đạt đến mức có sự chuyển đổi quy mô rộng hơn sang sử dụng điện chạy bằng pin hoặc điện chạy bằng pin nhiên liệu hydro.

Theo ông, chính phủ liên bang cần có nhiều biện pháp để tái cung cấp nhiên liệu và bảo dưỡng máy móc chạy bằng điện hoặc nhiên liệu thay thế trên khắp Australia.

Thế giới đối mặt với tình trạng thiếu dầu diesel trong mùa Đông này

Nhiều người hoài nghi về tiềm năng của xe điện, nhưng ông Drew cho biết các nhà sản xuất thiết bị nông nghiệp lớn đã thực hiện quá trình chuyển đổi. Các nhà sản xuất lớn như Volvo cũng có kế hoạch chuyển sang sử dụng điện vào năm 2026 để đáp ứng kế hoạch toàn cầu là phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Nhà sản xuất thiết bị nông nghiệp John Deere cũng tuyên bố sẽ chuyển sang sử dụng máy kéo chạy bằng pin tự hành vào năm 2026.

Trong khi người nông dân còn nghi ngờ về việc chuyển sang sử dụng điện, Janus Electric – một công ty nhỏ ở Central Coast của bang New South Wales – đang chứng minh rằng điều đó có thể thực hiện được.

Công ty này đang chuyển đổi động cơ diesel sang động cơ điện và thử nghiệm bảy xe tải liên quan đến nông nghiệp, khai thác mỏ và phân phối thực phẩm. Họ có đơn đặt hàng cho 130 chuyển đổi từ các công ty trên khắp Australia.

Giám đốc điều hành Lex Forsyth cho biết công ty của ông đang sử dụng bảy loại xe tải của Kenworths, Macs, Western Stars, Freightliners và Volvos và chuyển đổi chúng từ động cơ diesel sang điện, sau đó áp dụng công nghệ pin có thể thay thế.

Những chiếc xe tải đó đang hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, vận chuyển hàng hóa và khai thác mỏ, đồng thời chở sữa và các sản phẩm thực phẩm đông lạnh, cũng như cát và sỏi, gỗ tròn, xi măng và đồng cô đặc.

Ông Forsyth cho biết những chiếc xe tải này có thể đi được 400-600km mỗi lần sạc và chỉ mất bốn phút để thay pin, ngoài ra chúng còn rất nhiều năng lượng. Ngoài ra, sẽ có một số xe tải điện có công suất cao nhất trên thế giới với công suất 720 mã lực.

Dầu diesel đang tiêu tốn của hầu hết các nhà khai thác trong hầu hết các ứng dụng khoảng 1-1,15 USD/km, trong khi đối với động cơ điện, mức 40-60 xu/km tùy thuộc nơi mua điện. Những con số đó sẽ được cải thiện khi công nghệ pin phát triển.

Ngành vận tải biển toàn cầu chịu trách nhiệm vận chuyển 80% lượng hàng hóa của thế giới. Nó tạo ra khoảng 3% lượng khí thải toàn cầu, vì vậy công nghệ chuyển sang các nguồn tái tạo hoặc chuyển đổi động cơ diesel trên tàu thành điện là rất quan trọng đối với quá trình chuyển đổi của Australia và thế giới khỏi nhiên liệu hóa thạch.

Công ty vận chuyển toàn cầu Maersk đang chi hàng tỷ USD để chuyển sang sử dụng nhiên liệu ít khí thải và đã đưa vào hoạt động 19 tàu mới chạy bằng metanol xanh.

Công ty vận hành hơn 700 tàu trên toàn thế giới và sẽ mất từ 25-30 năm để chuyển đổi tất cả chúng sang công nghệ phát thải thấp. Chi phí của quá trình chuyển đổi đó sẽ dẫn đến giá cước vận chuyển tăng khoảng 100 USD một container, nhưng khí thải từ các tàu mới sẽ giảm khoảng 95%./.