Tiến sĩ Ngô Phương Lan – Người Phụ Nữ Đằng Sau Sự Phát Triển Của Điện Ảnh Việt Nam

Tiến sĩ Ngô Phương Lan, một cái tên không còn xa lạ trong ngành điện ảnh Việt Nam, đã có một hành trình sự nghiệp đầy ấn tượng và đóng góp không nhỏ vào sự phát triển của điện ảnh nước nhà. Sinh trưởng trong một gia đình có truyền thống điện ảnh và hội họa, Tiến sĩ Ngô Phương Lan đã được đào tạo cơ bản về điện ảnh và đã cống hiến cho ngành này trong nhiều năm.

Bắt đầu sự nghiệp của mình với vai trò là Phó Cục trưởng Hợp tác quốc tế, Cục trưởng Cục Điện ảnh của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Tiến sĩ Ngô Phương Lan đã nhanh chóng khẳng định vị thế của mình trong ngành điện ảnh. Chị cũng kiêm Giám đốc Liên hoan phim Quốc tế Hà Nội từ năm 2012 đến 2018, nơi chị đã đóng góp vào việc thúc đẩy sự phát triển của điện ảnh Việt Nam và tăng cường hợp tác quốc tế.

Những đóng góp của Tiến sĩ Ngô Phương Lan trong lĩnh vực điện ảnh đã được ghi nhận với nhiều giải thưởng và bằng khen. Năm 2019, chị thành lập Hiệp hội Xúc tiến phát triển điện ảnh Việt Nam (VFDA), với mục đích tập hợp và phát huy năng lực sáng tạo của các tổ chức và công dân Việt Nam để sản xuất những bộ phim điện ảnh có chất lượng cao. Trong 5 năm qua, Hiệp hội đã đạt được nhiều thành quả tốt đẹp, bao gồm tổ chức các sự kiện điện ảnh lớn và xúc tiến hợp tác quốc tế.

Tiến sĩ Ngô Phương Lan đã được trao tặng nhiều giải thưởng và danh dự, bao gồm Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2017, Giải thưởng Người có nhiều đóng góp về tác quyền của khu vực châu Á Thái Bình Dương tại CineAsia năm 2022, và Huân chương Văn học Nghệ thuật bậc Officier của Pháp.

Mới đây nhất, Liên hoan phim châu Á-Đà Nẵng lần thứ ba năm 2025 (DANAFF3) đã thành công rực rỡ với sự nỗ lực không mệt mỏi của Tiến sĩ Ngô Phương Lan. Liên hoan đã tôn vinh và phát huy di sản quý báu của điện ảnh Việt Nam và châu lục, và đã ký bản ghi nhớ hợp tác để tiếp tục tổ chức DANAFF từ năm 2025 đến 2031.

Tiến sĩ Ngô Phương Lan là một biểu tượng sống động cho sự gắn kết bền chặt giữa Việt Nam và các nước trên thế giới, và là một người phụ nữ có sự tận hiến không biên giới đối với điện ảnh. Chị đã không ngừng đóng góp cho sự phát triển của điện ảnh Việt Nam và châu lục, và đã để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng của những người yêu điện ảnh.

Nửa đầu năm 2025, điện ảnh Việt Nam đã chứng kiến sự xuất hiện của 20 bộ phim ra rạp, trong đó 9 dự án đã đạt doanh thu lên tới trăm tỷ đồng. Sự thành công này không chỉ đến từ những tên tuổi lớn như Trấn Thành với ‘Bộ tứ báo thủ’ (332 tỷ đồng), Lý Hải, Victor Vũ, mà còn từ những đạo diễn trẻ như Thu Trang với ‘Nụ hôn bạc tỷ’ (210 tỷ đồng), Huỳnh Lập với ‘Nhà gia tiên’ (242 tỷ đồng), và Hoàng Nam với bộ phim đầu tay của mình.

Đáng chú ý, các bộ phim này đã nhận được sự quan tâm lớn từ khán giả, cho thấy nhu cầu của khán giả ngày càng cao và đòi hỏi các nhà làm phim phải không ngừng đổi mới và có hướng đi mới trong việc khai thác câu chuyện điện ảnh. Một trong những ‘kỳ tích’ đáng kể trong nửa đầu năm 2025 là bộ phim đề tài chiến tranh cách mạng ‘Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối’ của đạo diễn Bùi Thạc Chuyên, đạt doanh thu hòa vốn 172 tỷ đồng, trở thành bộ phim chiến tranh ăn khách nhất trong lịch sử phim Việt.

Ngoài ra, phim hoạt hình Việt Nam cũng bắt đầu tạo dấu ấn tại phòng vé với ‘Dế mèn: cuộc phiêu lưu tới xóm lầy lội’ và ‘Trạng Quỳnh nhí: truyền thuyết Kim Ngưu’, nhận được nhiều lời khen từ khán giả. Tuy nhiên, để dòng phim hoạt hình trong nước phát triển bền vững, cần sự vào cuộc của các nhà làm phim tư nhân cùng chiến lược truyền thông bài bản hơn.

Dòng phim kinh dị tiếp tục là thể loại ăn khách, với ‘Thám tử Kiên: Kỳ án không đầu’ thu về 248 tỷ đồng. Nhà sản xuất Hoàng Quân cho rằng thị hiếu khán giả ngày càng cao, và phim kinh dị không chỉ đáp ứng nhu cầu giải trí mà còn phải tạo ra chiều sâu.

Tính đến thời điểm này, doanh thu phim Việt tại phòng vé đã hơn 2.200 tỷ đồng, cao chưa từng có so với cùng kỳ các năm. TS Ngô Phương Lan, Chủ tịch Hiệp hội xúc tiến phát triển điện ảnh Việt Nam, nhấn mạnh cần phát triển hài hòa các dòng phim, đặc biệt là những phim Nhà nước chọn đặt hàng, và cần có cơ chế hỗ trợ cho những bộ phim tác giả.

TS Ngô Phương Lan cũng cho rằng thị trường phim Việt hiện nay chưa thật sự ổn định và bền vững, mặc dù thị hiếu của người xem đang ngày càng tiệm cận nhiều hơn đến tác phẩm điện ảnh trong nước. Bà cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bán phim ra nước ngoài, không chỉ từ thị trường trong nước mà còn là chỉ tiêu về xuất khẩu phim, để tạo nên một thị trường bền vững cho phim Việt.