Chuyển dịch năng lượng đang trở thành một thách thức lớn đối với ngành điện khí Việt Nam. Tại diễn đàn dầu khí và năng lượng thường niên 2025: Chuyển dịch năng lượng – tầm nhìn và hành động, ông Nguyễn Quốc Thập, chủ tịch Hiệp hội Dầu khí Việt Nam, đã nêu lên những khó khăn trong việc huy động điện khí tại các nhà máy nhiệt điện khí LNG. Ông Thập cho biết rằng việc huy động điện khí tại các nhà máy này đang ở mức thấp do giá cao.

Ông Thập dẫn chứng với Nhà máy điện khí Nhơn Trạch 1 và dự án điện khí Lan Tây, mức độ huy động thấp hơn rất nhiều so với khả năng cung ứng. Tương tự, hai dự án quy mô tỉ USD là nhiệt điện khí Nhơn Trạch 3 và 4 đã hoàn thành, sẵn sàng phát điện nhưng việc huy động điện vẫn là ‘câu hỏi lớn’. Nguyên nhân là do Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) là nhà mua tất cả các nguồn điện để bán cho khách hàng, huy động theo thứ tự ưu tiên giá thấp đến cao. Điện khí LNG có mức giá cao, không phải là nguồn điện được ưu tiên trong huy động hệ thống điện.

Cũng theo ông Thập, nghị định 100 của Chính phủ về cơ chế phát triển các dự án nhiệt điện khí đã đưa ra các cơ chế như chuyển ngang giá khí sang giá điện. Tuy nhiên, trong thực tế vẫn chưa tháo gỡ được nhiều vướng mắc trong vận hành các nhà máy và thu hút đầu tư nhiệt điện khí.

Ông Nguyễn Duy Giang, phó tổng giám đốc Tổng công ty Điện lực dầu khí Việt Nam (PV Power), cho rằng một trong những vướng mắc lớn nhất là cơ chế chuyển ngang giá khí vào giá điện. Cần có cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa nhà phát điện và nhà mua điện để đảm bảo bao tiêu sản lượng dài hạn. Ông Giang cũng cho biết rằng các nhà đầu tư vẫn mong muốn tỉ lệ bao tiêu sản lượng điện tối thiểu dài hạn không thấp hơn mức 80-90% trong thời gian 15-20 năm.

Để giải quyết bài toán bao tiêu sản lượng, ông Thập cho rằng cần nhìn nhận thị trường đầu ra của điện khí LNG không phải là thị trường bình dân, mà đó là các hộ tiêu thụ công nghiệp, hộ tiêu thụ lớn mong muốn có cam kết dài hạn. Cần phải có cơ chế mua bán điện trực tiếp, bên phát điện đàm phán trực tiếp với bên mua điện, áp dụng với cả các dự án điện khí LNG và các nhà máy năng lượng tái tạo.

Nhu cầu chuyển dịch năng lượng lên tới 135 tỉ USD, nguồn lực Nhà nước có hạn nên việc có cơ chế để thu hút tư nhân là yêu cầu đặt ra. Tuy nhiên, các chính sách phát triển điện khí vẫn chưa đủ hấp dẫn nhà đầu tư, khi chưa có cơ sở bảo lãnh Chính phủ để bảo lãnh vay vốn các dự án của Nhà nước, chưa có cơ chế bảo lãnh chuyển đổi ngoại tệ. Để thu hút được nguồn vốn tư nhân, cần có các chính sách hỗ trợ và bảo đảm ổn định cho nhà đầu tư.

Trong bối cảnh nhu cầu năng lượng đang tăng cao, việc chuyển dịch năng lượng sang các nguồn năng lượng sạch và tái tạo là xu hướng tất yếu. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, cần có sự hỗ trợ và phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan, bao gồm cả Nhà nước, doanh nghiệp và nhà đầu tư. Đặc biệt, cần có các cơ chế và chính sách phù hợp để đảm bảo tính khả thi và hấp dẫn cho các dự án điện khí LNG và năng lượng tái tạo.

Một số chuyên gia cho rằng, cần phải xây dựng một thị trường năng lượng cạnh tranh và minh bạch, tạo điều kiện cho các nhà đầu tư tham gia vào thị trường. Đồng thời, cần có các chính sách hỗ trợ và khuyến khích để thúc đẩy sự phát triển của các nguồn năng lượng tái tạo và sạch.

Tỉnh ủy Khánh Hòa vừa ban hành Nghị quyết số 01 về mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số trong giai đoạn 2025-2030. Để đạt được mục tiêu tham vọng này, tỉnh sẽ tập trung vào 4 trụ cột động lực tăng trưởng kinh tế, bao gồm công nghiệp, năng lượng, du lịch – dịch vụ và đô thị – xây dựng. Trong đó, phát triển năng lượng được xác định là động lực quan trọng cho tăng trưởng kinh tế, đóng góp đáng kể vào nguồn thu ngân sách.

Theo kế hoạch, tỉnh Khánh Hòa đặt mục tiêu tốc độ phát triển ngành năng lượng bình quân tăng 20%/năm trong giai đoạn 2026-2030. Đến năm 2030, tỉnh phấn đấu đưa vào khai thác vận hành 14.000 MW, trong đó giai đoạn 2025-2030 sẽ đưa vào khai thác 8.200 MW, bao gồm 2.300 MW điện mặt trời tập trung, 1.800 MW điện năng lượng gió trên bờ, 1.500 MW điện khí LNG và 2.400 MW thủy điện tích năng.

Khánh Hòa cũng định hướng thu hút đầu tư vào các lĩnh vực năng lượng theo thứ tự ưu tiên: Điện mặt trời, điện gió, điện khí (LNG), điện hạt nhân. Các vị trí cụ thể được xác định gồm các xã Vĩnh Hải, Phước Dinh và khu vực lân cận (điện hạt nhân); Thuận Nam, Thuận Bắc và khu vực lân cận (điện mặt trời, điện gió, LNG); Bác Ái, Ninh Sơn và khu vực lân cận (điện tích năng); Khu Kinh tế Vân Phong (LNG). Đây là những khu vực có tiềm năng lớn để phát triển năng lượng tái tạo và năng lượng sạch.

Để hoàn thành các mục tiêu đề ra, tỉnh Khánh Hòa sẽ tăng cường công tác tuyên truyền về chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và địa phương về phát triển các dự án năng lượng sạch, năng lượng tái tạo. Tỉnh cũng sẽ vận động tạo sự đồng thuận của người dân trong công tác giải phóng mặt bằng các dự án và quan tâm giải quyết chế độ, chính sách đảm bảo lợi ích tối đa cho người dân. Việc đảm bảo sự ủng hộ của người dân là yếu tố quan trọng để triển khai các dự án năng lượng một cách suôn sẻ.

Bên cạnh đó, tỉnh sẽ đẩy nhanh tiến độ chuẩn bị hạ tầng để Trung ương triển khai thực hiện các Dự án Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận và phấn đấu hoàn thành và đưa vào vận hành theo đúng kế hoạch của Trung ương. Tỉnh cũng sẽ tập trung đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng truyền tải, kết nối lưới điện quốc gia với hệ thống trạm 500kV, 220kV và xây dựng, ban hành chính sách ưu đãi trong thu hút nhà đầu tư vào năng lượng. Những bước đi này sẽ giúp Khánh Hòa hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số trong giai đoạn 2025-2030.

Đồng thời, với việc tập trung vào phát triển năng lượng, tỉnh Khánh Hòa cũng hướng tới mục tiêu đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, góp phần vào sự phát triển bền vững của kinh tế – xã hội. Tỉnh sẽ tích cực phối hợp với các Bộ, ngành Trung ương để triển khai các dự án năng lượng trọng điểm, tạo điều kiện thuận lợi cho việc thu hút đầu tư và phát triển các nguồn năng lượng tái tạo.

Như vậy, với Nghị quyết số 01 của Tỉnh ủy Khánh Hòa, tỉnh đang đặt ra những mục tiêu đầy tham vọng về tăng trưởng kinh tế dựa trên nền tảng phát triển năng lượng. Các giải pháp đồng bộ và sự chuẩn bị kỹ lưỡng về hạ tầng, chính sách và nguồn nhân lực sẽ giúp Khánh Hòa thực hiện thành công mục tiêu này trong thời gian tới.