Để vào thị trường Anh, sản phẩm cam Cao Phong của công ty cổ phần RYB (Hòa Bình) đã đáp ứng tiêu chuẩn nghiêm ngặt về chất lượng, an toàn thực phẩm và nguồn gốc xuất xứ, trong đó có yêu cầu phân tích, xét nghiệm bắt buộc gần 900 hoạt chất thuốc bảo vệ thực vật.

Tập đoàn Longdan đã nhập khẩu gần 7 tấn cam Cao Phong, số cam này được bày bán tại chuỗi siêu thị Longdan tại London và một số thành phố khác ở Anh, đồng thời được phân phối tới các nhà bán buôn và bán lẻ các sản phẩm Việt Nam và châu Á tại Anh, bước đầu nhận được những phản hồi tích cực từ người tiêu dùng sở tại. Trước đó, vào tháng 2, tập đoàn Longdan, nhà nhập khẩu hàng Việt lớn nhất tại Anh, cũng nhập khẩu hơn 5 tấn bưởi đỏ Tân Lạc và 11 tấn bưởi Diễn, đánh dấu sự ra mắt của hai loại quả đặc sản Hòa Bình tại Anh qua đường xuất khẩu chính ngạch.

Nhiều gói vay giảm lãi suất từ 0,5 – 3%/năm

Theo Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC), lãi suất huy động gần như đi ngang trong tháng 1/2023 và có dấu hiệu giảm nhiệt từ cuối tháng. “Mặt bằng lãi suất huy động kỳ hạn trên 6 tháng có xu hướng giảm tại một số ngân hàng với mức độ giảm dao động quanh mức 0,5%. Hiện lãi suất huy động của các ngân hàng phổ biến ở mức 8 – 9,5% với tiền gửi thông thường”, nhóm chuyên gia phân tích tại Công ty Chứng khoán SSI cho biết.

“Mức lãi suất dài hạn hơn 10%/ năm, doanh nghiệp ‘không có cửa’ để đầu tư sản xuất, kinh doanh hiệu quả. Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) và các ngân hàng thương mại (NHTM) cần có giải pháp rõ ràng cũng như lộ trình cụ thể trong vòng 6 tháng tới kéo lãi suất dài hạn xuống để kích thích đầu tư”, ông Nguyễn Ngọc Hòa, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP Hồ Chí Minh (HUBA) chia sẻ.

Để hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME), nhiều ngân hàng đã mạnh tay tung ra các gói tín dụng lớn với lãi suất cho vay ưu đãi, giảm từ 0,5 – 3%/ năm cho khách hàng thuộc nhiều lĩnh vực. Đơn cử, VietinBank công bố dành 10.000 tỷ đồng, với lãi suất ưu đãi chỉ từ 7%/năm, hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) mới phát triển kinh doanh trong 6 tháng đầu năm 2023. MB giảm lãi suất cho vay tới 1%/năm để hỗ trợ khách hàng doanh nghiệp có doanh thu dưới 100 tỷ đồng. BIDV triển khai gói vay ngắn hạn mới với quy mô 30.000 tỷ đồng phục vụ nhu cầu sản xuất, kinh doanh với lãi suất ưu đãi từ 8%/năm đối với các khoản vay kỳ hạn dưới 6 tháng, hoặc từ 9%/năm đối với các khoản vay từ 6 tháng đến 12 tháng…

Với khách hàng có nhu cầu vay mua nhà, mua xe ô tô, tiêu dùng hay sản xuất, kinh doanh của khách hàng cá nhân, BIDV triển khai gói vay vốn trung dài hạn mới với nhiều ưu đãi: Lãi suất cho vay từ 10,3%/năm trong 12 tháng đầu; từ 10,9%/năm trong 18 tháng kể từ thời điểm giải ngân lần đầu (đối với khách hàng cá nhân vay vốn trung dài hạn theo sản phẩm cho vay phục vụ nhu cầu nhà ở). Đặc biệt, khi khách hàng có nhu cầu vay vốn trung dài hạn tại BIDV (thời gian vay hơn 12 tháng) sẽ có cơ hội nhận thêm các ưu đãi như giảm thêm 0,2% cho khách hàng vay mua nhà qua ứng dụng BIDV Home hoặc khách hàng đổ lương qua BIDV.

Trước đó, Vietcombank là NHTM đầu tiên công bố giảm 0,5% lãi suất cho vay đối với khách hàng cá nhân và tổ chức có dư nợ hiện hữu và phát sinh mới tại ngân hàng, trừ nhóm khách hàng hoạt động trong lĩnh vực rủi ro như bất động sản, chứng khoán… Thời gian áp dụng từ ngày 1/1 đến 30/4/2023.

Kỳ vọng lãi suất cho vay giảm xuống dưới 10%/năm

Theo các chuyên gia kinh tế, lãi suất cho vay duy trì ở mức quá cao sẽ cản trở hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. Ở mức chi phí vốn quá cao, doanh nghiệp sẽ không có nguồn lực để sản xuất kinh doanh.

Bà Đỗ Đan Việt, đại diện Công ty cổ phần Chè Mỹ Lâm cho hay, nhờ có thương hiệu chè an toàn đạt tiêu chuẩn châu Âu với chứng chỉ Rain Forest, trong nhiều năm qua, sản phẩm chè Mỹ Lâm đã vươn xa tới nhiều thị trường như Mỹ, Ba Lan, Anh, Nga, Nhật Bản…, thậm chí công ty luôn có các đơn hàng xuất khẩu ổn định. Hiện nay, sản phẩm chè Mỹ Lâm đã được hàng triệu người tiêu dùng trên toàn thế giới sử dụng mỗi ngày với trên 90% sản lượng chè tương đương hàng chục nghìn tấn sản phẩm được tiêu thụ bởi Tập đoàn Unilever – tập đoàn hóa mỹ phẩm và tiêu dùng lớn trên thế giới. 

Phát triển mô hình tổ sản xuất chè an toàn đã đem lại lợi ích cho cả người nông dân và doanh nghiệp. Hiện nay, công ty đang quản lý 430 ha đất trồng chè, năng suất bình quân 25 tấn chè búp tươi/ha, thậm chí có diện tích vượt trội đạt 37 tấn/ha/năm.

Công ty hiện có nhà máy chế biến với công suất 72 tấn chè búp tươi/ngày; trong đó, có 1 xưởng sản xuất chè đen với 5 dây chuyền đạt công suất 60 tấn chè búp tươi/ngày, cùng 1 xưởng sản xuất chè xanh với công suất 12 tấn búp tươi/ngày. Sản phẩm chè đảm bảo an toàn thực phẩm theo tiêu chuẩn châu Âu đã giúp tăng giá bán chè thành phẩm, giảm giá thành sản xuất và thị trường được mở rộng, ổn định. Doanh nghiệp chi phí cho đầu tư thấp vì không phải thuê đất, mua đất, không phải đầu tư trồng mới; đồng thời, lại xây dựng được tính minh bạch và cơ chế giám sát tập thể nên hoạt động ngày càng đạt hiệu quả và chất lượng. Tuy nhiên, trải qua 2 năm dịch COVID-19 hoành hành, doanh nghiệp cũng gặp không ít khó khăn, thách thức và bắt đầu chuyển hướng, tập trung tìm kiếm các thị trường mới. 

Trước tiên, là hướng về thị trường tiêu thụ trong nước với hơn 90 triệu người dân, bà Việt cho hay, năm nay, Mỹ Lâm cho ra đời sản phẩm Trà xanh Lộc Xuân và Trà đen Mỹ Lâm được sản xuất trên dây chuyền công nghệ hiện đại bậc nhất của Ấn Độ. Đây là những sản phẩm được khai thác từ nguồn nguyên liệu sạch đạt chuẩn và canh tác theo hướng sinh học, thuận tự nhiên đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm cho sức khỏe người tiêu dùng Việt Nam. Định hướng trong tương lai, Mỹ Lâm sẽ dành một nửa sản lượng để phủ rộng thị trường trong nước. Đây có thể sẽ là thị trường nhiều lợi thế nếu tiết giảm được chi phí thủ tục, phí logistics và hạn chế được nhiều rủi ro khác về thanh toán quốc tế…

Tương tự, ông Nguyễn Đình Tùng, Chủ tịch Hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc Công ty Xuất nhập khẩu Vina T&T cho biết, trong năm nay cũng đã kéo sức mua ở thị trường nội địa lên gấp 3 lần kể từ khi trực tiếp tổ chức hệ thống phân phối, thay vì tìm đến các kênh trung gian. Giá hàng hóa cạnh tranh, chất lượng cao là lợi thế của hàng xuất khẩu, bán tại “sân nhà”, giúp doanh nghiệp giữ vững tăng trưởng 15% trong năm 2022.

“Ban đầu quay lại thị trường nội địa, doanh nghiệp chỉ tập trung thăm dò, nhưng sau thời gian kinh doanh nhận thấy đây là 1 kênh rất hiệu quả. Khi xuất khẩu gặp khó, đây là kênh gánh một phần cho thị trường. Không chỉ có sản phẩm của doanh nghiệp, mà còn có hàng của những doanh nghiệp xuất khẩu chung. Lạm phát bước đầu có những ảnh hưởng đến xuất khẩu trái cây, nông sản. Những đơn hàng của doanh nghiệp đi Mỹ, Australia và Canada đã chậm lại, nhu cầu của người tiêu dùng các quốc gia trên hạn chế khá nhiều. Vì thế, việc mở thị trường mới, phát triển thị trường nội địa vẫn là mục tiêu xuyên suốt và quan trọng của doanh nghiệp hiện nay”, ông Tùng cho hay.

Phía Cục Xúc tiến Thương mại, Bộ Công Thương cũng đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ các doanh nghiệp đẩy mạnh bán hàng ở thị trường nội địa, hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất, hợp tác xã ứng dụng thương mại điện tử để phân phối, tiêu thụ sản phẩm, ưu tiên các doanh nghiệp tham gia các chương trình ngày mua sắm trực tuyến; gian hàng Việt trực tuyến quốc gia…

Trước sự thích ứng với thời cuộc của doanh nghiệp xuất khẩu, Chuyên gia kinh tế Từ Minh Thiện nhận định, tái cấu trúc doanh nghiệp xuất khẩu; đặc biệt là đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa là vấn đề quan trọng. Theo đó, cần chú trọng lựa chọn phân khúc thị trường và kênh phân phối phù hợp với sản phẩm và quy mô của doanh nghiệp, cũng như tìm hiểu thị hiếu, xu hướng và đặc trưng thị trường thông qua các hội thảo quốc tế, các hội chợ – triển lãm quốc tế.

Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng cần gia tăng sản phẩm trên các thị trường ngách, tiếp cận các thị trường mới. Ngoài các thị trường truyền thống, doanh nghiệp cũng cần lưu ý các thị trường chưa được khai thác đúng mức để có các dòng sản phẩm dành riêng cho các phân khúc khách hàng riêng biệt, các thị trường ngách… Cùng với đó, phải đa dạng hóa các hình thức quảng bá, xúc tiến thương mại, các hỗ trợ của các tổ chức quốc tế, tận dụng các công cụ trực tuyến, đặc biệt các nền tảng để tập trung cho thị trường nội địa./.

Những con số ấn tượng

Nhìn nhận năm 2022, ông Trần Thanh Hải – Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết, Việt Nam thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội trong bối cảnh tình hình quốc tế diễn biễn phức tạp, nhất là tác động của cuộc xung đột Nga – Ukraine; cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ngày càng gay gắt.

Cùng đó, xu hướng bảo hộ thương mại tiếp tục gia tăng; lạm phát tăng cao, chính sách tiền tệ thắt chặt, tăng lãi suất kéo dài ở nhiều quốc gia và phòng, chống dịch COVID-19 ở một số nước dẫn tới các hệ lụy làm gián đoạn, đứt gãy các chuỗi cung ứng, tổng cầu thế giới giảm sút.

Ở trong nước, do tác động từ tình hình thế giới dẫn tới giá xăng dầu và một số nguyên liệu đầu vào trong nước liên tục tăng cao, đã ảnh hưởng đến nguồn cung, sức mua trong nước và tăng chi phí vốn sản xuất của doanh nghiệp… đặt ra những khó khăn, thách thức lớn đối với nền kinh tế.

Tuy nhiên, với nỗ lực và quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, nhân dân cả nước, cộng đồng doanh nghiệp, kinh tế nước ta đã đạt những kết quả đáng ghi nhận như kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối vĩ mô được bảo đảm…

Theo ông Trần Thanh Hải, đóng góp vào thành tích chung đó, ngành công thương đã chủ động triển khai đồng bộ, linh hoạt các giải pháp với nhiều cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả đã đạt nhiều kết quả tích cực, hoàn thành và hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu được Quốc hội, Chính phủ giao.

Đặc biệt, trong bối cảnh kinh tế thế giới suy giảm, tăng trưởng xuất khẩu của nhiều nền kinh tế sụt giảm, nhưng xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam vẫn vượt qua khó khăn và duy trì được mức tăng trưởng cao. Bộ Công Thương dự kiến, năm 2022, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam đạt khoảng 732 tỷ USD, tăng khoảng 10% so với năm 2022; trong đó, xuất khẩu tăng khoảng 10,5%, đạt khoảng 371,5 tỷ USD, hoàn thành vượt mức chỉ tiêu kế hoạch được Quốc hội và Chính phủ giao (kế hoạch tăng 8%).

Đáng lưu ý, có 39 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 1 tỷ USD, tăng 4 mặt hàng so với năm 2021; trong đó, có 9 mặt hàng đạt kim ngạch xuất khẩu trên 10 tỷ USD; tăng hơn 1 mặt hàng so với năm 2021.

Cơ cấu hàng hóa xuất khẩu tiếp tục cải thiện theo chiều hướng tích cực, giảm hàm lượng xuất khẩu thô, tăng xuất khẩu sản phẩm chế biến, sản phẩm công nghiệp, tạo điều kiện cho hàng hóa Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu. Nhóm hàng công nghiệp chế biến tiếp tục giữ tỷ trọng chủ yếu trong cơ cấu xuất khẩu, chiếm hơn 86% tổng kim ngạch xuất khẩu

Ông Đặng Phúc Nguyên – Tổng Thư ký Hiệp hội rau quả Việt Nam cho biết, năm 2022 là năm thắng lợi lớn của xuất khẩu trái cây. Với việc nhiều thị trường mở cửa cho mặt hàng trái cây tươi Việt Nam, dự đoán trong niên vụ mới, xuất khẩu các mặt hàng trái cây tươi sẽ tăng trưởng ít nhất 20% so với năm 2022, có thể chạm mốc 4 tỷ USD.

Tương tự, năm 2022 cũng là năm khởi sắc của ngành thuỷ sản với kim ngạch xuất khẩu dự kiến sẽ cán đích với con số 11 tỷ USD, tăng 25% so với năm 2021. Đây được xem là mốc kỷ lục lịch sử của ngành thủy sản Việt Nam, sau hơn 20 năm tham gia vào thị trường thế giới.

Ông Trương Đình Hòe – Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (VASEP) cho biết, năm 2022, ước tính ngành thủy sản chiếm 3% tổng xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam. So với tổng kim ngạch xuất khẩu khu vực kinh tế trong nước, ngành thủy sản đóng góp gần 12% giá trị. Trên bản đồ xuất khẩu thủy sản thế giới, Việt Nam đang là quốc gia xuất khẩu lớn thứ 3, chiếm trên 7% thị phần trên thị trường thế giới, chỉ đứng sau Trung Quốc và Na Uy.

Ở chiều ngược lại, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa năm 2022 dự kiến tăng khoảng 8,5% so với năm 2021 và cơ bản được kiểm soát tốt. Nhập khẩu của nhóm hàng hóa phục vụ sản xuất để xuất khẩu và hàng hóa thiết yếu tăng, chiếm gần 90%; nhập khẩu của nhóm hàng không khuyến khích nhập khẩu chỉ chiếm 6%.

Cán cân thương mại tiếp tục ghi nhận xuất siêu năm thứ 7 liên tiếp với thặng dư gần 11 tỷ USD, góp phần tích cực cho cán cân thanh toán, giúp nâng cao dự trữ ngoại hối, ổn định tỷ giá và các chỉ số kinh tế vĩ mô khác của nền kinh tế.

Tuy nhiên, ông Trần Thanh Hải cũng thẳng thắn chỉ ra một số hạn chế như tốc độ tăng xuất khẩu chậm lại bắt đầu từ quý IV, thị trường bị thu hẹp, đơn hàng giảm, cạnh tranh trên thị trường quốc tế gia tăng.

Hơn nữa, một số mặt hàng chi phí nguyên liệu vật tư đầu vào tăng cao trong khi mức giá xuất khẩu không tăng làm giảm sức cạnh tranh của sản phẩm… đã ảnh hưởng lớn đến tốc độ tăng xuất khẩu chung của cả nước.

Mặc dù, xuất khẩu tăng cao nhưng mức độ phụ thuộc vào khu vực đầu tư nước ngoài (FDI) vẫn còn lớn. Cụ thể, kim ngạch xuất khẩu của khối doanh nghiệp FDI kể cả dầu thô chiếm khoảng 74% tổng kim ngạch xuất khẩu. Do đó, giá trị gia tăng trong xuất khẩu chưa được như mong muốn.

Ngoài ra, tốc độ đa dạng hoá thị trường ở một số sản phẩm còn chậm nên chưa có khả năng đáp ứng các yêu cầu về tiêu chuẩn, chất lượng của các thị trường và tận dụng tốt các ưu đãi thuế quan từ các FTA đã ký kết.

Hơn nữa, việc chuyển từ hoạt động xuất khẩu tiểu ngạch sang chính ngạch còn hạn chế; năng lực xuất khẩu của các doanh nghiệp 100% vốn Việt Nam, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa cao.

Chú ý quy định mới về tiêu chuẩn xanh

Đánh giá cao thành tích xuất khẩu trong năm 2022, chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh cho rằng, xuất khẩu tăng cao so với năm trước thể hiện tính đúng đắn của chủ trương “bình thường mới”, mở cửa nền kinh tế và triển khai các chương trình, giải pháp phục hồi kinh tế sau đại dịch của cơ quan chức năng.

Bên cạnh đó, một số
nguyên nhân khách quan khác như thị trường xuất khẩu phục hồi do các nước đã triển khai mạnh mẽ tiêm vaccine và chung sống với dịch COVID-19; lộ trình thuế nhập khẩu của các đối tác Hiệp định Thương mại tự do (FTA) đang tiếp tục được xóa bỏ hoặc cắt giảm, tạo thêm lợi thế cạnh tranh cho hàng Việt.

Hơn nữa, sự chuyển dịch đầu tư để tái cơ cấu chuỗi cung ứng của các tập đoàn nước ngoài với quy mô sản xuất lớn và mạng lưới khách hàng rộng khắp…. đã trở thành động lực mới cho hoạt động xuất nhập khẩu.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, năm 2023 thương mại toàn cầu đang đứng trước nhiều sức ép do diễn biến phức tạp của căng thẳng địa chính trị; lạm phát gia tăng. Việc này khiến Chính phủ nhiều nước thắt chặt chính sách tài khoá, tiền tệ; chuỗi cung ứng toàn cầu tiếp tục đứng trước nguy cơ bị gián đoạn, đứt gãy.

Vì vậy, để không bị loại khỏi “cuộc chơi”, doanh nghiệp phải thay đổi tư duy, cách làm và quan tâm hơn tới “tính xanh” của chuỗi cung ứng trong thương mại quốc tế nhằm đáp ứng yêu cầu kỹ thuật ngày càng khắt khe của thị trường.

Để xuất khẩu năm 2023 tăng trưởng mạnh và bền vững, Bộ trưởng đề nghị các đơn vị cần theo dõi sát biến động của kinh tế thế giới và trong nước, chủ động đánh giá tác động của sự kiện đến sản xuất, xuất nhập khẩu mới có thể điều chỉnh, ứng phó thích hợp.

Ngoài ra, các đơn vị tăng cường thông tin dự báo thị trường hàng hóa, chính sách, quy định mới của thị trường để doanh nghiệp có phản ứng kịp thời; tiếp tục khai thác các lợi thế từ FTA và ứng dụng chuyển đổi số trong hoạt động truyền thông, xúc tiến thương mại, phát triển thương hiệu…

Bộ Công Thương sẽ chỉ đạo các cơ quan Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài bám sát, theo dõi các quy định, chính sách mới ban hành của nước sở tại, nhất là quy định mới về tiêu chuẩn xanh với hàng hóa nhập khẩu.

Mặt khác, yêu cầu Thương vụ cập nhật thông tin thị trường, kịp thời tham mưu chính sách và khuyến nghị để địa phương, hiệp hội và doanh nghiệp điều chỉnh chiến lược, phương thức kinh doanh phù hợp điều kiện phát triển, hướng tới xuất khẩu tăng trưởng bền vững./.