Theo thông tin từ Tờ Financial Times, các công ty Trung Quốc đang đổ xô đến Thụy Sĩ để huy động vốn sau khi không được niêm yết ở Mỹ, do căng thẳng địa chính trị và do các tiêu chuẩn kiểm toán khắt khe hơn ở Anh.

Nhà điều hành thị trường chứng khoán Thụy Sĩ SIX cho biết 9 công ty Trung Quốc đã niêm yết tại Zurich vào năm ngoái, huy động được 3,2 tỷ USD tại quốc gia châu Âu này. Con số đó vượt xa con số 470 triệu USD mà họ huy động được ở New York, theo dữ liệu từ Dealogic.

Việc các công ty Trung Quốc chuyển trọng tâm sang Thụy Sĩ diễn ra sau nhiều tháng căng thẳng giữa Bắc Kinh và Washington về các tiêu chuẩn đối với các công ty Trung Quốc trên thị trường Mỹ.

Mỹ đã tìm kiếm quyền truy cập nhiều hơn vào các cuộc kiểm toán tài chính của các công ty niêm yết nhưng Trung Quốc đã từ chối, với lý do mong muốn bảo vệ bí mật nhà nước.

Zurich đặc biệt được hưởng lợi từ rào cản này, vì nước này có những yêu cầu ít khắt khe hơn đối với tính minh bạch về kiểm toán của các công ty.

Theo các chủ ngân hàng và giám đốc điều hành sàn giao dịch, hàng chục công ty Trung Quốc khác đang tìm cách sử dụng một liên kết được thiết lập vào năm ngoái để kết nối thị trường chứng khoán Thượng Hải và Thâm Quyến với thị trường chính ở Zurich.

Kế hoạch “kết nối chứng khoán,” được mô phỏng theo mô hình tương tự ở London, cho phép các công ty được niêm yết ở một địa điểm có thể huy động vốn ở địa điểm khác. Đã có năm công ty niêm yết thành công trên thị trường Thụy Sĩ vào năm 2022.

Quan ngại các công ty Trung Quốc bị hủy niêm yết tại Mỹ lắng xuống

“Thụy Sĩ có rất nhiều nguy cơ trở thành thị trường Trung Quốc,” một giám đốc điều hành cấp cao tại một sàn giao dịch đối thủ của SIX cho biết; đồng thời cho biết thêm rằng, nếu tất cả các công ty Trung Quốc đã công bố kế hoạch niêm yết đều tiến hành, “sau đó sẽ có nhiều vốn được huy động hơn so với số vốn huy động được trên tất cả các đợt IPO ở châu Âu vào năm ngoái. Bạn muốn có nhiều hoạt động, nhưng cuối cùng bạn sẽ gặp rất nhiều rủi ro.”

Năm nay, danh sách duy nhất đã niêm yết ở Thụy Sĩ là công ty sản xuất thiết bị pin lithium Zhejiang HangKe Technology Incorporated Co của Trung Quốc, đã huy động được 172 triệu USD.

Thay vì thực hiện niêm yết đầy đủ, các công ty sử dụng Stock Connect phát hành biên lai lưu ký toàn cầu, đại diện cho cổ phần của các công ty nước ngoài, trong khi tổ chức phát hành nắm giữ cổ phần cơ bản tại thị trường nội địa.

Valeria Ceccarelli, người đứng đầu các thị trường sơ cấp tại SIX, cho biết, sự gia tăng các công ty Trung Quốc “khẳng định sức hấp dẫn của SIX và trung tâm tài chính Thụy Sĩ như một trung tâm quốc tế để các công ty huy động vốn.”

Đối với các công ty Trung Quốc, việc niêm yết ở nước ngoài giúp dễ dàng vượt qua các biện pháp kiểm soát vốn khó khăn trong nước. Bà Ceccarelli cho biết thêm, các công ty Trung Quốc đang huy động tiền để tài trợ cho sự phát triển quốc tế của họ và tăng khả năng hiện diện tại châu Âu.

Một số công ty Trung Quốc cũng đang để mắt đến Anh, sử dụng chương trình Kết nối chứng khoán của Sở giao dịch chứng khoán London, đã tồn tại từ năm 2019 và kết quả là 5 tổ chức phát hành huy động được khoảng 6,5 tỷ USD.

Hai doanh nghiệp đã công bố kế hoạch niêm yết cổ phiếu của họ tại Anh trong năm nay là công ty hóa chất Yongtai và tập đoàn sản xuất Lingyi iTech.

Nhưng các giám đốc điều hành của sàn giao dịch nói rằng, quyết định của cơ quan quản lý kiểm toán Vương quốc Anh, Hội đồng Báo cáo Tài chính, không coi các tiêu chuẩn kiểm toán của Trung Quốc tương đương với các tiêu chuẩn quốc tế, đã đẩy nhiều công ty đến Thụy Sĩ, nơi chấp nhận các tài khoản của Trung Quốc cho các biên lai lưu ký.

Thống kê từ BCTC quý IV/2022 của 26 ngân hàng thương mại (NHTM) cho thấy dẫn đầu BXH ngân hàng có dư nợ tín dụng cao nhất năm 2022 tiếp tục là ba ngân hàng nhóm quốc doanh, trong đó BIDV là nhà băng có dư nợ lớn nhất toàn hệ thống với hơn 1,48 triệu tỷ đồng, tăng 12% so với cuối năm 2021. Ở vị trí thứ 2, dư nợ cho vay của VietinBank hiện là 1,25 triệu tỷ đồng, tăng 13% và ở vị trí thứ ba là Vietcombank với 1,12 triệu tỷ đồng, tăng 20% so với cùng kỳ.

So với thời điểm hết quý III/2022, dư nợ tín dụng của 3 nhà băng dẫn đầu BXH dư nợ lần lượt tăng hơn 2%, hơn 3% và gần 3%.

 

 

Ở chiều ngược lại, 9 trong số 10 ngân hàng nằm trong top 10 ngân hàng TMCP có lượng tiền gửi khách hàng lớn nhất tính đến hết quý IV/2022 cũng là các ngân hàng có dư nợ cho vay lớn nhất. Chỉ riêng HDBank rời top, nhường chỗ cho LienvietPostBank (LPB) trong BXH huy động với sự bám đuổi sát nút.

Cụ thể, nhóm 10 ngân hàng TMCP có lượng tiền gửi khách hàng lớn nhất tính đến hết quý IV/2022 lần lượt là BIDV, VietinBank, Vietcombank, Sacombank, MB, ACB, SHB, Techcombank, VPBank và LienVietPostBank.

Tương ứng BXH dư nợ tín dụng, dẫn đầu BXH hút tiền gửi khách hàng năm qua tiếp tục là ba ngân hàng nhóm quốc doanh, trong đó BIDV là nhà băng huy động được nhiều tiền gửi nhất hệ thống với hơn 1,47 triệu tỷ đồng. Ở vị trí thứ 2 và thứ 3, VietinBank và Vietcombank đang bám đuổi sát nút với số dư tiền gửi khách hàng lần lượt là 1,25 triệu tỷ đồng và 1,24 triệu tỷ đồng. Chỉ riêng lượng tiền gửi của ba nhà băng này đã lên tới gần 4 triệu tỷ, tương đương 61% tổng lượng tiền gửi của cả top 10.

 

 

Việc so sánh tỷ lệ cho vay/ tiền gửi khách hàng được xem là một trong các chỉ số có thể cho thấy mức độ cho vay so với nguồn vốn của các nhà băng, qua đó phản ánh phần nào rủi ro thanh khoản và an toàn hoạt động.

Theo tính toán dựa trên BCTC quý IV/2022 của 26 ngân hàng TMCP, tính đến hết năm 2022, tỷ lệ cho vay khách hàng/tiền gửi khách hàng bình quân của các ngân hàng này hiện ở mức khoảng 103%.

Trong đó, có những ngân hàng có tỷ lệ cho vay/tiền gửi khách hàng khá cao. Chẳng hạn, VPBank với tỷ lệ đạt khoảng 140%, tương đương với mỗi 100 đồng tiền gửi khách hàng, ngân hàng đang cho vay ra tương ứng tới 140 đồng tín dụng.

Một số ngân hàng khác có tỷ lệ này khá cao là SeABank (131%), NVB (126%), HDBank (121%), Techcombank và OCB (đều khoảng 116%)…

 

 

 

 

 

Ngoài 9 ngân hàng TMCP có tỷ lệ cho vay/ tiền gửi hơn mức bình quân toàn hệ thống (103%) như biểu đồ trên, còn một số ngân hàng cũng có tỷ lệ cho vay/ tiền gửi vượt 100% như MB, BIDV…

Việc tỷ lệ cho vay/ tiền gửi khách hàng vượt mức 100%, nghĩa là các ngân hàng đang cho vay nhiều hơn nguồn vốn huy động về. Điều này đồng nghĩa khả năng sinh lời của các ngân hàng này cao nhưng rủi ro thanh khoản do đó cũng tăng theo.

Nhìn chung, việc tỷ lệ cho vay/tiền gửi khách hàng tại nhiều ngân hàng trên toàn hệ thống tăng cao trong năm 2022 có thể được giải thích do sự lệch pha đáng kể giữa tăng trưởng tín dụng và tăng trưởng tiền gửi.

Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), đến ngày 21/12/2022, tín dụng toàn nền kinh tế đạt trên 11,78 triệu tỷ đồng, tăng 12,87% so với cuối năm 2021. Trong khi đó, trong cùng khoảng thời gian trên, tăng trưởng huy động vốn chỉ đạt khoảng 6%, dù có sự tăng trưởng đáng kể trong những tháng cuối năm khi lãi suất huy động tăng lôi kéo dòng tiền nhàn rỗi vào các ngân hàng. Việc tăng
trưởng tín dụng hơn gấp đôi tăng trưởng huy động tiếp tục đặt ra thách thức đối với hệ thống ngân hàng trong việc điều tiết hệ số sử dụng vốn.