Chống khai thác, đánh bắt bất hợp pháp hiện đang được các địa phương có biển thực hiện rốt ráo, đặc biệt là các địa phương khu vực Nam Bộ.

Cả chính quyền địa phương và ngư dân đều nắm bắt Luật Thủy sản 2017, cùng với những tuyên truyền nâng cao ý thức, xử phạt nghiêm khắc, cương nhu phối hợp để đưa nghề cá vào khuôn khổ chống khai thác bất hợp pháp, theo kiến nghị của Ủy ban châu Âu trong lần kiểm tra cuối năm 2022.

Vùng biển Bà Rịa-Vũng Tàu, một trong hai vùng biển khai thác lớn của khu vực phía Nam, cũng là nơi lưu trú của hàng nghìn tàu đánh cá từ các địa phương khác tập trung về đây.

Xác định nhiệm vụ chống khai thác bất hợp pháp là nhiệm vụ quan trọng, hàng đầu, vừa mang tính cấp bách vừa thường xuyên, lâu dài, Bà Rịa-Vũng Tàu rất quyết tâm, thực hiện đồng bộ bằng nhiều giải pháp tích cực.

Khắc phục thẻ vàng IUU: Các địa phương đồng lòng hợp tác

Tỉnh ủy Bà Rịa-Vũng Tàu đã ban hành nghị quyết, Ủy ban Nhân dân tỉnh đã ban hành chỉ thị, 15 quyết định, 5 kế hoạch và 10 văn bản khác liên quan tới chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định (IUU).

Ngay từ trong năm 2022 Ủy ban Nhân dân tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu cũng đã triển khai gói tin nhắn cảnh báo. Theo đó, trường hợp tàu cá vươn khơi, nếu mất tín hiệu giám sát hành trình 6 giờ thì chủ tàu sẽ nhận ngay tin nhắn VMS từ VNPT cảnh báo cho chủ tàu biết xử lý.

Còn đối với các trường hợp tàu cá mất tín hiệu giám sát hành trình ở tọa độ gần khu vực giáp ranh, gia đình chủ tàu sẽ nhận được giấy thông báo từ Chi cục Thủy sản tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu. Công việc trên diễn ra dồn dập và liên tục, vì vậy, phải huy động cả cán bộ ấp tham gia.

Theo ông Nguyễn Công Vinh, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Bà Rịa -Vũng Tàu, lực lượng tuần tra, kiểm soát trên biển còn mỏng, trong khi việc kiểm soát vùng biển rộng lớn, ranh giới một số vùng biển chưa phân định nên khó khăn trong việc xác định vùng biển mà tàu cá vi phạm.

Tuy nhiên, dù lực lượng giám sát mỏng, nhưng tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu rất kiên quyết trong quản lý tàu cá để góp phần tiến đến gỡ thẻ vàng của châu Âu với nghề cá Việt Nam.

Ông Nguyễn Công Vinh chia sẻ ngay tại các địa phương có cảng cá, các lãnh đạo địa phương rất quyết liệt xử lý khi tàu cá vi phạm. Điển hình như, xã Phước Tỉnh, huyện Long Điền, Đảng ủy xã đã có kế hoạch số 84-KH/ĐU về việc “Tổ chức thực hiện Nghị quyết số 12-NQ/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Bà Rịa-Vũng Tàu về thực hiện các giải pháp ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá, ngư dân Bà Rịa-Vũng Tàu vi phạm vùng biển nước ngoài để khai thác hải sản trái phép.”

Những biện pháp được địa phương này đẩy mạnh thực hiện, đưa ra kiểm điểm trước tập thể những thành viên từ chủ tàu, thuyền trưởng, người tham gia đánh bắt trên chuyến tàu đó; trong đó kiểm điểm là biện pháp mạnh tay nhất mà xã Phước Tỉnh thường xuyên thực hiện.

Bên cạnh biện pháp mạnh tay xử phạt các hành vi vi phạm khai thác bất hợp pháp, các địa phương cũng tăng cường các biện pháp mềm mỏng, nâng cao nhận thức của cả cộng đồng nghề cá trong việc chống khai thác bất hợp pháp. Trong  số đó, phải nói đến tỉnh Kiên Giang – địa phương có đội tàu khai thác hải sản lớn nhất cả nước.

Đồng lòng với quyết tâm chống khai thác bất hợp pháp tại tỉnh Kiên Giang, ông Lâm Minh Thành, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Kiên Giang đã có thư kêu gọi chủ tàu cá, chủ doanh nghiệp đánh bắt, thu mua, chế biến thủy sản, thuyền trưởng và ngư dân trên địa bàn hưởng ứng việc chống khai thác bất hợp pháp.

Qua đó, đã nâng lên sự hiểu biết, trách nhiệm và ý thức của chủ tàu, thuyền trưởng, người dân, nhất là cộng đồng ngư dân và các doanh nghiệp thủy sản, về các quy định chống khai thác bất hợp pháp

Bên cạnh đó, Ủy ban Nhân dân tỉnh Kiên Giang cũng đẩy mạnh phát triển nuôi biển theo hướng bền vững, tích cực trong bảo vệ nguồn lợi thủy sản, để khai thác bền vững, đồng thời tập trung xây dựng chính sách đồng bộ, kịp thời hỗ trợ có hiệu quả, tháo gỡ khó khăn cho bà con ngư dân.

Cụ thể như chính sách liên quan đến vay vốn ngân hàng, hỗ trợ phí lắp đặt, phí thuê bao thiết bị giám sát hành trình… Đồng thời, tỉnh Kiên Giang cũng sẽ kiên quyết xử lý nghiêm các trường hợp cố tình vi phạm vùng biển nước ngoài khai thác hải sản trái phép theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Ngoài việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc và tạo điều kiện thuận lợi, hỗ trợ doanh nghiệp đẩy mạnh hoạt động xuất nhập khẩu trên địa bàn, tỉnh tăng cường thông tin, phổ biến các quy định pháp luật về hội nhập kinh tế quốc tế, những điều kiện xuất nhập khẩu của các nước cho doanh nghiệp để chủ động, kịp thời ứng phó, vượt qua các rào cản kỹ thuật.

Tỉnh hỗ trợ doanh nghiệp tham gia các chương trình xúc tiến thương mại trong và ngoài nước nhằm giúp doanh nghiệp khai thác, tận dụng những cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới để mở rộng thị trường, đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa.

Tỉnh hỗ trợ doanh nghiệp củng cố lại thị trường truyền thống theo hướng phát triển bền vững và hiệu quả, chú trọng khai thác thị trường mới tiềm năng ở các nước, vùng lãnh thổ trên thế giới gắn với thực hiện đa phương thức giao dịch, mua bán với đối tác.

Phó Giám đốc Sở Công Thương Kiên Giang Lâm Huỳnh Nhân chia sẻ, năm 2022, các doanh nghiệp xuất nhập khẩu trong tỉnh đã chủ động, có những giải pháp kinh doanh phù hợp, củng cố các thị trường truyền thống kết hợp tìm kiếm, mở rộng thị trường xuất khẩu. Nhờ đó, lượng đơn đặt hàng xuất khẩu tăng cao so với năm 2022, nhất là mặt hàng thủy sản, giày da, góp phần vào tăng trưởng chung về kim ngạch xuất khẩu của tỉnh vượt kế hoạch năm.

Theo đó, kim ngạch xuất khẩu của tỉnh năm 2022 đạt 802 triệu USD, tăng 9,7% so với năm 2021, đạt 102,8% kế hoạch (vượt kế hoạch 22 triệu USD), gồm: Gạo hơn 176 triệu USD; hải sản trên 280 triệu USD; giày da hơn 164 triệu USD và còn lại là các mặt hàng khác. Một số mặt hàng xuất khẩu tăng cao so với năm 2021 là tôm đông, cá đông, hải sản đông khác, đồ hộp, giày da…

Trên địa bàn tỉnh hiện có 48 doanh nghiệp tham gia hoạt động ngoại thương, năm 2022, xuất khẩu hàng hóa qua hơn 50 thị trường các nước và vùng lãnh thổ trên thế giới, tăng 7 thị trường so với năm 2021; trong đó, mặt hàng gạo xuất khẩu qua 14 thị trường, thủy sản 37 thị trường, giày da 20 thị trường.

Ngoài xuất khẩu những sản phẩm hàng hóa chủ lực, tỉnh hỗ trợ doanh nghiệp đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối thị trường tiêu thụ hàng hóa đối với các sản phẩm OCOP, sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu của tỉnh.

Cùng đó, hiện nay có 187 doanh nghiệp, hộ kinh doanh trong và ngoài tỉnh tham gia hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu hàng hóa qua Cửa khẩu quốc tế Hà Tiên và Cửa khẩu chính Giang Thành, với hàng hóa xuất nhập khẩu chủ yếu là thủy sản, nông sản, hàng tạp hóa… Năm 2022, xuất khẩu chính ngạch đạt hơn 110 triệu USD, tăng trên 47% so với năm 2021 và nhập khẩu đạt hơn 63 triệu USD.

Tuy nhiên, theo lãnh đạo tỉnh Kiên Giang, hoạt động xuất nhập khẩu của tỉnh trong năm 2022 có nhiều những khó khăn, vướng mắc, chịu sự ảnh hưởng từ các yếu tố khách quan tác động, nhất là tình hình bất ổn chính trị trên thế giới và việc duy trì các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19 tại thị trường Trung Quốc đã làm đứt gãy một số chuỗi cung ứng hàng hóa, đẩy giá thành một số nguyên vật liệu tăng cao, trong khi giá thành sản phẩm không thay đổi nhiều đã ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh xuất nhập khẩu của các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.

Bên cạnh đó, chi phí logistics tăng cao, chi phí sản xuất tăng và việc thiếu hụt cục bộ nguồn nguyên liệu thủy sản đã gây khó khăn cho các doanh nghiệp trong việc ký kết hợp đồng và xuất khẩu hàng hóa. Tiếp đến, tình hình lạm phát tăng cao kỷ lục ở hầu hết các quốc gia trên thế giới đã tác động lớn đến sức mua của thị trường toàn cầu, ảnh hưởng bất lợi đến xuất khẩu hàng hóa của doanh nghiệp.

Thị trường xuất khẩu gạo gặp nhiều khó khăn do sự cạnh tranh ngày càng gay gắt với các nước trong khu vực. Việc xuất khẩu thủy sản vào thị trường châu Âu và một số nước gặp nhiều khó khăn do những rào cản kỹ thuật và việc thực hiện xác nhận nguồn gốc nguyên liệu thủy sản.