Thống kê từ BCTC quý IV/2022 của 26 ngân hàng thương mại (NHTM) cho thấy dẫn đầu BXH ngân hàng có dư nợ tín dụng cao nhất năm 2022 tiếp tục là ba ngân hàng nhóm quốc doanh, trong đó BIDV là nhà băng có dư nợ lớn nhất toàn hệ thống với hơn 1,48 triệu tỷ đồng, tăng 12% so với cuối năm 2021. Ở vị trí thứ 2, dư nợ cho vay của VietinBank hiện là 1,25 triệu tỷ đồng, tăng 13% và ở vị trí thứ ba là Vietcombank với 1,12 triệu tỷ đồng, tăng 20% so với cùng kỳ.

So với thời điểm hết quý III/2022, dư nợ tín dụng của 3 nhà băng dẫn đầu BXH dư nợ lần lượt tăng hơn 2%, hơn 3% và gần 3%.

Ở chiều ngược lại, 9 trong số 10 ngân hàng nằm trong top 10 ngân hàng TMCP có lượng tiền gửi khách hàng lớn nhất tính đến hết quý IV/2022 cũng là các ngân hàng có dư nợ cho vay lớn nhất. Chỉ riêng HDBank rời top, nhường chỗ cho LienvietPostBank (LPB) trong BXH huy động với sự bám đuổi sát nút.

Cụ thể, nhóm 10 ngân hàng TMCP có lượng tiền gửi khách hàng lớn nhất tính đến hết quý IV/2022 lần lượt là BIDV, VietinBank, Vietcombank, Sacombank, MB, ACB, SHB, Techcombank, VPBank và LienVietPostBank.

Tương ứng BXH dư nợ tín dụng, dẫn đầu BXH hút tiền gửi khách hàng năm qua tiếp tục là ba ngân hàng nhóm quốc doanh, trong đó BIDV là nhà băng huy động được nhiều tiền gửi nhất hệ thống với hơn 1,47 triệu tỷ đồng. Ở vị trí thứ 2 và thứ 3, VietinBank và Vietcombank đang bám đuổi sát nút với số dư tiền gửi khách hàng lần lượt là 1,25 triệu tỷ đồng và 1,24 triệu tỷ đồng. Chỉ riêng lượng tiền gửi của ba nhà băng này đã lên tới gần 4 triệu tỷ, tương đương 61% tổng lượng tiền gửi của cả top 10.

Việc so sánh tỷ lệ cho vay/ tiền gửi khách hàng được xem là một trong các chỉ số có thể cho thấy mức độ cho vay so với nguồn vốn của các nhà băng, qua đó phản ánh phần nào rủi ro thanh khoản và an toàn hoạt động.

Theo tính toán dựa trên BCTC quý IV/2022 của 26 ngân hàng TMCP, tính đến hết năm 2022, tỷ lệ cho vay khách hàng/tiền gửi khách hàng bình quân của các ngân hàng này hiện ở mức khoảng 103%.

Trong đó, có những ngân hàng có tỷ lệ cho vay/tiền gửi khách hàng khá cao. Chẳng hạn, VPBank với tỷ lệ đạt khoảng 140%, tương đương với mỗi 100 đồng tiền gửi khách hàng, ngân hàng đang cho vay ra tương ứng tới 140 đồng tín dụng.

Một số ngân hàng khác có tỷ lệ này khá cao là SeABank (131%), NVB (126%), HDBank (121%), Techcombank và OCB (đều khoảng 116%)…

Ngoài 9 ngân hàng TMCP có tỷ lệ cho vay/ tiền gửi hơn mức bình quân toàn hệ thống (103%) như biểu đồ trên, còn một số ngân hàng cũng có tỷ lệ cho vay/ tiền gửi vượt 100% như MB, BIDV…

Việc tỷ lệ cho vay/ tiền gửi khách hàng vượt mức 100%, nghĩa là các ngân hàng đang cho vay nhiều hơn nguồn vốn huy động về. Điều này đồng nghĩa khả năng sinh lời của các ngân hàng này cao nhưng rủi ro thanh khoản do đó cũng tăng theo.

Nhìn chung, việc tỷ lệ cho vay/tiền gửi khách hàng tại nhiều ngân hàng trên toàn hệ thống tăng cao trong năm 2022 có thể được giải thích do sự lệch pha đáng kể giữa tăng trưởng tín dụng và tăng trưởng tiền gửi.

Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN), đến ngày 21/12/2022, tín dụng toàn nền kinh tế đạt trên 11,78 triệu tỷ đồng, tăng 12,87% so với cuối năm 2021. Trong khi đó, trong cùng khoảng thời gian trên, tăng trưởng huy động vốn chỉ đạt khoảng 6%, dù có sự tăng trưởng đáng kể trong những tháng cuối năm khi lãi suất huy động tăng lôi kéo dòng tiền nhàn rỗi vào các ngân hàng. Việc tăng
trưởng tín dụng hơn gấp đôi tăng trưởng huy động tiếp tục đặt ra thách thức đối với hệ thống ngân hàng trong việc điều tiết hệ số sử dụng vốn.

Cuộc đua lãi suất giữa các ngân hàng đang cho tín hiệu hạ nhiệt sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán. Mức lãi suất huy động một số kỳ hạn đã được nhiều ngân hàng điều chỉnh giảm từ 0,1%/năm đến 1%/năm.

Tại Techcombank, mức lãi suất cao nhất tại ngân hàng hiện là 9,2%/năm với khách hàng Private/VIP 1 gửi từ 3 tỷ đồng trở lên tại kỳ hạn 12-36 tháng.

Trong khi trước đó, tại kỳ hạn 12 tháng, khách hàng tham gia gửi tiền tiết kiệm với hạn mức từ 999 tỷ đồng trở lên và cam kết không tất toán trước hạn sẽ được áp dụng mức lãi suất ngân hàng Techcombank cao nhất lên đến 9,5%/năm.

Các khách hàng thông thường gửi kỳ hạn 6 tháng giờ cũng chỉ được lãi suất 8,5%/năm, thay vì mức trên 9% như trước Tết.

Tại Sacombank, hiện mức lãi suất cao nhất áp dụng tại ngân hàng là 9,2%/năm áp dụng cho tiền gửi online tại kỳ hạn 15-36 tháng.

Trong khi trước đó, 9,6%/năm là mức lãi suất ưu đãi nhất cho hình thức gửi tiết kiệm trực tuyến, áp dụng cho các khoản tiền gửi có kỳ hạn từ 13 tháng đến 36 tháng, đồng thời cũng là mức lãi suất cao nhất được ghi nhận tại ngân hàng Sacombank vào thời điểm khảo sát.

Hay tại Saigonbank, tiền gửi có kỳ hạn 12 tháng và 13 tháng được ngân hàng niêm yết với mức lãi suất lần lượt là 9,4%/năm và 9,5%/năm, tương ứng giảm 0,6 điểm % và 1 điểm %.

Lãi suất tiết kiệm các kỳ hạn 6 tháng, 7 tháng và 8 tháng cùng giảm 0,4 điểm % xuống cùng mức 9,2%/năm. Kế đó là kỳ hạn 9 tháng, 10 tháng và 11 tháng với mức lãi suất 9,3%/năm, giảm 0,5 điểm %.

Các kỳ hạn còn lại gồm 18 tháng, 24 tháng và 36 tháng, cùng có lãi suất giảm 0,7 điểm % so với tháng trước, ở mức 9,3%/năm.

Một số ngân hàng khác cũng đã hạ lãi suất như OceanBank hiện mức lãi suất cao nhất là 9,2%/năm trong khi trước đây niêm yết lãi suất huy động cao nhất là 10%/năm.

Ngoài ra còn có các ngân hàng như Bac A Bank giảm từ 9,8%/năm xuống 9,5%/năm hay Dong A Bank giảm từ 9,85% xuống còn 9,5%/năm.

Đối với các ngân hàng Big4, lãi suất huy động tại các ngân hàng này không có nhiều thay đổi so với trước tết với VietinBank và BIDV niêm yết lãi suất cao nhất ở mức 8,2%/năm, Agribank là 7,9%/năm và Vietcombank là 7,4%/năm.

Theo Chứng khoán Bảo Việt (BVSC), các chuyên gia cho rằng áp lực tăng lãi suất sẽ vẫn còn khi các ngân hàng trung ương trên thế giới vẫn còn có các kế hoạch tăng lãi suất, ít nhất trong đầu năm 2023, đặc biệt là Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed).

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Phạm Thanh Hà cho biết thời gian tới, NHNN sẽ tiếp tục điều hành chủ động, linh hoạt, đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ để kiểm soát lạm phát; góp phần ổn định vĩ mô, hỗ trợ phục hồi kinh tế; điều hành lãi suất phù hợp với tình hình kinh tế vĩ mô, diễn biến lạm phát và mục tiêu chính sách tiền tệ, hỗ trợ phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh.

Lãi suất cao nhất gần 11,5%/năm

Theo khảo sát của phóng viên TTXVN trong tuần đầu tiên của năm 2023, Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) đang niêm yết lãi suất huy động cao nhất trong hệ thống.

Cụ thể, đối với tiền gửi tiết kiệm kỳ hạn 6 tháng, SCB niêm yết lãi suất gửi tiền tại quầy là 9,7%/năm và gửi trực tuyến là 9,9%/năm; từ 12 tháng trở lên, lãi suất huy động đồng loạt là 9,95%/năm. Tuy nhiên, đây chưa phải là mức lãi suất cao nhất của ngân hàng này.

SCB hiện đang áp dụng chính sách cộng lãi suất thêm tới 1,5%/năm cho khách hàng gửi tiền tại quầy, kỳ hạn từ 6 tháng trở lên, trong giai đoạn từ nay đến hết ngày 28/2/2023. Như vậy, lãi suất cao nhất mà khách hàng có thể hưởng tại SCB lên tới 11,45%/năm.

Một ngân hàng khác niêm yết lãi suất cận kề 10%/năm là Ngân hàng TMCP Quốc dân (NCB). Hiện, NCB huy động với lãi cao nhất là 9,9%/năm dành cho sản phẩm tiết kiệm An Phú trực tuyến, kỳ hạn từ 13 tháng trở lên, lĩnh lãi cuối kỳ. Nếu khách hàng gửi tiết kiệm truyền thống cùng kỳ hạn, lãi suất là 9,7%/năm.

Ngoài ra, NCB còn cộng thêm 0,2%/năm lãi suất so với biểu lãi suất online khi gửi trên ứng dụng NCB iziMobile. Ưu đãi dành cho khách hàng lần đầu gửi tiết kiệm tại NCB.

Trong khi các ngân hàng này vẫn neo lãi suất ở mức cao thì tại một số ngân hàng thương mại khác, lãi suất huy động đã “hạ nhiệt” sau chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước và lời kêu gọi của Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam về việc áp dụng mức tối đa 9,5%/năm cho lãi suất huy động các kỳ hạn, bao gồm cả các khoản khuyến mại cộng lãi suất.

Có thể kể tới Ngân hàng TMCP Sài Gòn Công Thương (Saigonbank) với lãi suất cao nhất đã chỉnh từ mức 10,5%/năm xuống còn 9,5%/năm cho tiền gửi kỳ hạn 13 tháng. Lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng và 6 tháng cũng giảm 0,4%/năm so với trước, xuống lần lượt là 9,4%/năm và 9,2%/năm. Ngân hàng Thương mại TNHH MTV Đại Dương (OceanBank) giảm từ 10%/năm về mức 9,2%/năm cho tiền gửi kỳ hạn 12 tháng.

Còn tại Ngân hàng TMCP Đại Chúng Việt Nam (PVCombank), lãi suất tiết kiệm cao nhất cho tiền gửi tiết kiệm bậc thang hiện chỉ còn 9,5%/năm khi gửi trực tuyến và 9,3%/năm khi gửi tại quầy. Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) niêm yết lãi suất cao nhất là 9,2%/năm cho các kỳ hạn 18-36 tháng…

Nhìn chung, lãi suất huy động kỳ hạn từ 1 đến 3 tháng tại các ngân hàng thương mại hiện dao động từ 3,8-6%/năm. Nhiều ngân hàng áp dụng mức kịch trần 6%/năm như SCB, SaigonBank, PVcomBank…

Lãi suất huy động kỳ hạn 6 tháng khá cạnh tranh với mức 9,35%/năm tại Ngân hàng TMCP Đông Á (DongABank), 9,1%/năm tại Ngân hàng TMCP Bắc Á (Bac A Bank), 8,7%/năm tại Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam (VIB)…

Lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng phần lớn đều trên mức 9%/năm như tại Bac A Bank, VPBank…, cao nhất vẫn thuộc về SCB.

Vẫn có khả năng nhích tăng

Dù luôn nằm trong nhóm các ngân hàng có lãi suất huy động thấp nhất và giữ ổn định nhất nhưng mới đây Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) vừa điều chỉnh tăng lãi suất huy động một số kỳ hạn ngắn.

Cụ thể, Vietcombank tăng lần lượt 0,8%/năm và 0,3%/năm đối với lãi suất tiền gửi trực tuyến kỳ hạn 1 và 3 tháng, đưa mức lãi suất hiện tại lên thành 6%/năm. Trong khi đó, lãi suất huy động đối với các kỳ hạn từ 6 tháng trở lên không đổi. Lãi suất tiền gửi kỳ hạn 6 – 9 tháng ở mức 6,5%/năm; kỳ hạn 12 – 24 tháng là 7,4%/năm.

Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam (Techcombank) cũng vừa niêm yết biểu lãi suất mới, tăng lãi suất huy động các kỳ hạn từ 6 tháng lên mức 9,5%/năm, kỳ hạn dưới 6 tháng lên thành 6%/năm.

Theo một lãnh đạo ngân hàng thương mại, lãi suất huy động của phần lớn các ngân hàng Việt tuy đã có dấu hiệu “hạ nhiệt” trong vài tuần gần đây nhưng vẫn có khả năng sẽ điều chỉnh tăng trở lại. Bởi theo vị lãnh đạo này, trước những biến động khó lường trên thế giới, áp lực kiểm soát lạm phát và ổn định tỷ giá vẫn còn, áp lực tăng lãi suất vì thế vẫn hiện hữu.

Đồng quan điểm, các chuyên gia của Công ty cổ phần Chứng khoán Mirae Asset (Việt Nam) dự báo nhiều khả năng Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục tăng lãi suất do lãi suất điều hành của Mỹ vốn đã vượt mức trước dịch COVID-19 trong khi mức lãi suất điều hành của Việt Nam chỉ mới ngang bằng so với trước dịch. Bên cạnh đó, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) vẫn đang có kế hoạch tăng lãi suất điều hành trong 2023 với mức đỉnh kỳ vọng 5,1%.

Vì vậy, Mirae Asset cho rằng nhiều khả năng Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục tăng lãi suất trong nước nhằm ổn định tỷ giá với dự báo thặng dư thương mại chưa khả quan trong quý IV/2022, trong khi dự trữ ngoại hối cần được hạn chế sử dụng để can thiệp vào tỷ giá hối đoái trong dài hạn.

Tại họp báo Triển khai nhiệm vụ ngành ngân hàng 2023, ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ – Ngân hàng Nhà nước nhận định động thái giữ mặt bằng lãi suất cao của Fed trong tương lai sẽ ảnh hưởng tới lạm phát và lãi suất của Việt Nam. Mặt bằng lạm phát cao và xu hướng dịch chuyển dòng vốn trên thế giới sẽ tiếp tục được duy trì. Tất nhiên, mức độ tác động dữ dội, nhanh mạnh của xu hướng thế giới đến kinh tế Việt nam sẽ không như năm 2022 nhưng vẫn sẽ tiếp tục dai dẳng trong năm 2023.

Trước thực tế trên, đại diện Ngân hàng Nhà nước cho biết điều hành lãi suất, tín dụng, tỷ giá trong năm 2023 rất khó đi ngược dòng chảy chung của thế giới. Việc giảm lãi suất cần nỗ lực rất lớn, Ngân hàng Nhà nước sẽ cố gắng duy trì mặt bằng lãi suất, yêu cầu các ngân hàng tiết giảm chi phí để giảm lãi suất.

Ngân hàng Nhà nước khẳng định sẽ hỗ trợ cung ứng vốn cho nền kinh tế nhưng luôn đặt mục tiêu kiểm soát lạm phát lên hàng đầu, xem xét rất thận trọng chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2023 nhưng không cứng nhắc.