Hai quý thua lỗ liên tiếp

Nửa cuối năm 2022 là quãng thời gian khó khăn đối với nhiều doanh nghiệp ngành thép khi nhu cầu tiêu thụ suy yếu, giá bán thấp, lãi suất và tỷ giá biến động bất lợi.

Tập đoàn Hòa Phát (Mã: HPG) – doanh nghiệp thép lớn nhất Việt Nam cả về vốn hóa lẫn sản lượng – chưa công bố báo cáo tài chính nhưng đã ra thông cáo cho biết lỗ sau thuế quý IV ước tính gần 2.000 tỷ đồng. Lũy kế cả năm 2022, Hòa Phát lãi sau thuế hơn 8.400 tỷ đồng, giảm 76% so với năm 2021.

Trong quý I và II/2022, tập đoàn của tỷ phú Trần Đình Long lãi hàng nghìn tỷ đồng, lớn hơn tất cả doanh nghiệp thép khác trên thị trường chứng khoán cộng lại. Sang quý III và IV, các khoản lỗ của Hòa Phát cũng đều lớn nhất ngành.

Tập đoàn Hoa Sen (Mã: HSG) từng lỗ ròng 887 tỷ đồng trong quý III/2022 (tức quý IV theo niên độ tài chính của Hoa Sen), nhưng đến quý vừa qua, số lỗ giảm còn 680 tỷ đồng.

Tương tự, Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNSteel – Mã: TVN) giảm lỗ từ 567 tỷ còn 410 tỷ. Biểu đồ bên dưới cho thấy Công ty cổ phần Thép Nam Kim (Mã: NKG) cũng giảm lỗ từ gần 419 tỷ còn 356 tỷ. Số lỗ của CTCP Gang thép Thái Nguyên (Tisco – Mã: TIS) từ 25 tỷ trong quý III còn 17 tỷ trong quý IV.

Doanh thu và sản lượng đi xuống

Một trong những nguyên nhân khiến doanh nghiệp thép thua lỗ trong quý IV là doanh thu sa sút. Hòa Phát cho biết doanh thu quý vừa qua đạt khoảng 26.000 tỷ đồng, giảm 42% so với cùng kỳ năm trước. Hoa Sen, Nam Kim, VNSteel cũng rơi vào tình cảnh tương tự.

Sản lượng tiêu thụ đi xuống kết hợp với giá liên tục sụt giảm là tác nhân khiến nguồn thu của các doanh nghiệp không còn được như năm trước.

Theo số liệu của Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), tổng tiêu thụ sản phẩm thép năm 2022 đạt 27,3 triệu tấn, giảm 7,2% so với năm 2021. Tổng xuất khẩu là 6,28 triệu tấn, giảm gần 20%.

Thép xây dựng là mặt hàng duy nhất ghi nhận sản lượng nhích lên 3%, như biểu đồ bên dưới cho thấy. Tiêu thụ tôn mạ giảm 22% chủ yếu do thị trường xuất khẩu suy yếu tới 38%. Tình hình bán hàng các sản phẩm hạ nguồn như tôn mạ và ống thép đều ảm đạm khiến sản lượng thép cuộn cán nóng (HRC) cũng giảm hơn 13%.

Nhìn chung, sự suy giảm về sản lượng không làm thay đổi nhiều thứ tự về thị phần. Hòa Phát gia tăng thị phần mảng thép xây dựng và ống thép lên lần lượt 34,8% và 28,5%, giữ vững ngôi đầu toàn ngành.

Thị phần tôn mạ của Hoa Sen giảm từ 35,9% trong năm 2021 còn 28,7% trong năm vừa qua, nhưng vẫn đủ để tập đoàn của Chủ tịch Lê Phước Vũ dẫn đầu thị trường.

Theo Hiệp hội Thép Thế giới (Worldsteel), tổng sản lượng thép thô toàn cầu 11 tháng đầu 2022 đạt 1.691 triệu tấn, giảm 3,7% so với cùng kỳ năm 2021. Worldsteel cũng ước tính nhu cầu thép toàn cầu giảm 2,3% trong năm 2022, còn 1.797 triệu tấn. Bước sang năm 2023, nhu cầu thép được dự báo sẽ phục hồi 1% và đạt 1.815 triệu tấn.

Hòa Phát cho rằng ngành thép đã trải qua giai đoạn khó khăn nhất và đang trên đà hồi phục. Tập đoàn đã và đang theo dõi sát diễn biến thị trường để điều chỉnh hoạt động sản xuất kinh doanh một cách linh hoạt, đảm bảo việc làm cho người lao động.

Kết phiên đầu năm Quý Mão (27/1), giá cổ phiếu HPG dừng ở 21.500 đồng/cp, tương đương với vốn hóa hơn 125.000 tỷ đồng. Hiện nay HPG là cổ phiếu thép duy nhất có giá trị thị trường nằm trong top 10 sàn HOSE.

Cổ phiếu HSG hiện đang ở mức 14.950 đồng/cp, cao gấp đôi mức đáy hồi giữa tháng 11/2021. Tương tự, NKG cũng đã tăng 113% trong hơn hai tháng qua.

Theo báo cáo tài chính quý IV hợp nhất mới được công bố, Công ty cổ phần Thép Nam Kim (Mã: NKG) đạt doanh thu thuần 4.300 tỷ đồng trong ba tháng cuối năm 2022, giảm 51% so với cùng kỳ năm trước.

Giá vốn hàng bán chỉ giảm với tốc độ 42% xuống còn 4.449 tỷ, dẫn tới khoản lỗ gộp 149 tỷ đồng, trái ngược với khoản lãi gộp 1.058 tỷ đồng của quý IV/2021. Chi phí bán hàng kỳ này của Nam Kim chỉ là 152 tỷ đồng, giảm 70%. Chi phí quản lý doanh nghiệp là gần 45 tỷ, gấp đôi cùng kỳ.

Sau khi hạch toán hết các nguồn thu nhập và chi phí, Nam Kim báo lỗ sau thuế hơn 356 tỷ đồng trong quý IV/2022. Đây là quý lỗ gộp và lỗ ròng thứ hai liên tiếp của doanh nghiệp chuyên về tôn mạ và ống thép này.

Tính chung cả năm 2022, doanh thu của Nam Kim giảm 18% còn gần 23.100 tỷ đồng, lãi gộp sụt 64% còn 1.542 tỷ, lỗ sau thuế 66,7 tỷ trong khi năm trước có lãi hơn 2.200 tỷ. Đây là năm thua lỗ đầu tiên của Nam Kim trong một thập kỷ.

Trong báo cáo chiến lược đầu tư công bố ngày 30/12, Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) từng dự báo Nam Kim lỗ sau thuế 744 tỷ đồng trong năm 2022, lớn gấp 11 lần số lỗ thực tế mới được thông báo. Với năm 2023, VDSC dự báo Nam Kim sẽ tiếp tục lỗ 359 tỷ.

Trước Nam Kim, doanh nghiệp lớn nhất ngành thép Việt Nam là Tập đoàn Hòa Phát (Mã: HPG) cũng công bố kết quả kinh doanh quý IV đầy u ám với khoản lỗ kỷ lục gần 2.000 tỷ đồng, doanh thu giảm 42%.

Tổng cộng hai quý III và IV/2022, Hòa Phát lỗ khoảng 3.800 tỷ. Lũy kế cả năm, tập đoàn của Chủ tịch Trần Đình Long vẫn có lãi thuần khoảng 8.400 tỷ.

Tổng Công ty Thép Việt Nam (VNSteel – Mã: TVN) cũng báo lỗ 410 tỷ đồng trong quý IV, gấp gần hai lần số lỗ 212 tỷ đồng cùng kỳ 2021. Lũy kế cả năm 2022, VNSteel lỗ sau thuế 822 tỷ đồng, trái ngược với khoản lãi 859 tỷ của năm trước.

Toàn ngành tôn mạ năm vừa qua ghi nhận sản lượng bán hàng gần 4,2 triệu tấn, giảm 21,8% so với 2021. Nguyên nhân chủ yếu là thị trường xuất khẩu khó khăn khi sản lượng giảm 38% xuống còn gần 2,1 triệu tấn, tỷ trọng khối lượng xuất khẩu trong tổng tiêu thụ giảm từ 63% còn 50%.

Nam Kim sản xuất 730.100 tấn tôn mạ và bán ra 706.700 tấn, chiếm 16,9% thị phần tiêu thụ toàn ngành. So với năm trước, sản lượng tiêu thụ năm 2022 của Nam Kim giảm 24,2%, tương đồng với mức giảm 23,4% của Hòa Phát và khả quan hơn tốc độ lao dốc 37,6% của Hoa Sen. Tôn Đông Á chỉ giảm 4,1% sản lượng bán ra.

Trong năm 2021, Nam Kim từng đứng thứ 2 về thị phần tôn mạ, chỉ sau Tập đoàn Hoa Sen. Đến năm 2022, Nam Kim rơi xuống vị trí số 3, sau Hoa Sen và Tôn Đông Á.

Ở thị trường ống thép, Nam Kim sản xuất 162.300 tấn và tiêu thụ gần 168.600 tấn, nắm giữ 6,42% thị phần. So với năm 2021, sản lượng bán hàng của Nam Kim tăng trưởng 14,4% trong khi Hòa Phát chỉ tăng 10,9%, Hoa Sen sụt 22%, Minh Ngọc giảm 1,6%.

VDSC cho rằng khối lượng bán tôn mạ của Nam Kim trong năm 2023 sẽ giảm 2,4%. Trong đó, xuất khẩu được dự báo sẽ giảm 7,6% vì cạnh tranh gay gắt và tiêu thụ kém trong nửa đầu năm do lạm phát cao; bán hàng trong nước có thể tăng 10,7% nhờ Chính phủ đẩy mạnh giải ngân đầu tư công.

Kết phiên gần đây nhất 19/1, giá cổ phiếu NKG dừng ở 15.500 đồng/cp, tương ứng với vốn hóa 4.081 tỷ đồng.