Trong bối cảnh thời tiết cực đoan ngày càng gia tăng với cường độ và tần suất khó lường, việc ứng dụng công nghệ cảnh báo ngập lụt theo thời gian thực đã trở thành một công cụ thiết yếu giúp các khu vực và cộng đồng dân cư nâng cao khả năng phòng ngừa và ứng phó. Hiện nay, nhiều nền tảng số và ứng dụng miễn phí cho phép người dân theo dõi tình hình mưa bão, ngập lụt một cách trực quan.

Một trong những công cụ hữu ích nhất là hệ thống Hymetnet – radar thời tiết thời gian thực của Việt Nam. Hệ thống này được phát triển bởi Trung tâm Kỹ thuật Quan trắc Khí tượng Thủy văn và cập nhật dữ liệu mỗi 5-10 phút, cho phép người dùng theo dõi các vùng mưa, sét, lượng mưa tích lũy từ 17 trạm radar trải dài trên toàn quốc. Những bản đồ động giúp người dân nhận biết sớm các vùng có khả năng mưa lớn, lũ quét hoặc giông sét.

Người dân ở khu vực miền núi có thể truy cập vào website https://luquetsatlo.nchmf.gov để nắm bắt khu vực có nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất. Thông tin này có thể cứu mạng và hỗ trợ việc sơ tán kịp thời trong thời tiết xấu.

Ngoài ra, ứng dụng Windy (https://www.windy.com) cũng cung cấp bản đồ tương tác về sức gió, lượng mưa, hướng đi của bão và mức độ ảnh hưởng thời gian thực. Đối với người dân Hà Nội, công cụ giám sát ngập lụt cụ thể theo từng tuyến phố đã được triển khai thông qua hệ thống HSDC Maps. Cập nhật từ camera thực tế, hệ thống này cung cấp thông tin ngập úng trên Cổng thông tin điện tử Hà Nội (https://hanoi.gov.vn) và website của Công ty Thoát nước Hà Nội (https://thoatnuochanoi.vn).

Các website chính thức của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia như https://thoitietvietnam.gov.vn và https://nchmf.gov.vn vẫn là nguồn tin chuẩn xác nhất, cung cấp thông tin tổng hợp về mưa, lũ, điểm ngập và cảnh báo sớm trên cả nước.

Việt Nam đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ hiện đại vào hệ thống cảnh báo ngập lụt theo thời gian thực – một bước tiến vượt bậc trong quản lý rủi ro thiên tai. Tại Hà Nội, các cảm biến mực nước đã được lắp đặt ở các điểm thoát nước trọng yếu. Khi có mưa lớn, dữ liệu sẽ được truyền về Trung tâm để phân tích, giúp các cơ quan chức năng nhận biết sớm nguy cơ ngập cục bộ.

Việc nghiên cứu triển khai công nghệ Flood4Cast, với sự hỗ trợ của Vương quốc Bỉ, đang được thử nghiệm tại Hà Nội và Đà Nẵng. Flood4Cast cho phép dự báo ngập chi tiết theo tuyến đường, xác định phạm vi và độ sâu ngập tính từ 3-6 giờ.

Bên cạnh đó, nghiên cứu của nhóm TS Trần Anh Phương và các nhà khoa học (Viện Khoa học Tài nguyên nước) đã phát triển hệ thống cảnh báo lũ, lụt và hạn hán theo thời gian thực trên nền tảng WebGIS. Hệ thống này tự động thu thập và xử lý dữ liệu từ các cảm biến đo mưa, mực nước, kết hợp trí tuệ nhân tạo (AI) và mô hình toán học để đưa ra dự báo chính xác mà không cần vận hành thủ công.

Việc theo dõi mưa bão và cảnh báo ngập lụt theo thời gian thực đã và đang trở thành xu hướng tất yếu trong bối cảnh diễn biến khí hậu ngày càng cực đoan. Với sự hỗ trợ của công nghệ, từ cảm biến, AI đến bản đồ số, người dân Việt Nam có thể chủ động bảo vệ bản thân và cộng đồng trước thời tiết cực đoan. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để các cơ quan chức năng nâng cao năng lực dự báo, lập kế hoạch ứng phó và xây dựng đô thị an toàn, thích ứng với biến đổi khí hậu trong tương lai.

Trong những ngày qua, tỉnh Thanh Hóa đã hứng chịu những đợt mưa lớn kéo dài do ảnh hưởng của hoàn lưu bão số 3, gây ra tình trạng ngập lụt và sạt lở nghiêm trọng tại nhiều địa phương. Ủy ban Nhân dân (UBND) tỉnh Thanh Hóa đã báo cáo về tình hình mưa lũ, nêu rõ từ ngày 20 đến 22/7, lượng mưa trên địa bàn tỉnh đã đạt hàng trăm mm, với nhiều nơi ghi nhận lượng mưa vượt quá 200 mm.

Huyện Nga Sơn là khu vực ghi nhận lượng mưa cao nhất với 345 mm, tiếp theo là thành phố Sầm Sơn với 245 mm và xã Lĩnh Toại (Cụ Thôn) với 212 mm. Tình hình mưa lớn đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp, với hơn 6.300 ha lúa, hoa màu và diện tích nuôi trồng thủy sản bị ngập sâu. Tại một số khu dân cư vùng trũng, nước dâng cao gây ảnh hưởng đến sinh hoạt và sản xuất của người dân.

Không chỉ vậy, mưa lớn cũng gây ra hàng loạt điểm sạt lở và ngập sâu trên các tuyến giao thông. Toàn tỉnh đã ghi nhận ít nhất 8 điểm sạt lở trên quốc lộ và 14 điểm sạt lở, ngập úng trên đường tỉnh. Khối lượng đất đá bị trôi sạt lên tới hơn 20.000 m³, nhiều đoạn đường bị tắc do nước ngập từ 0,2 đến 0,5 mét. Tình hình này đòi hỏi các cấp chính quyền và người dân cần tăng cường cảnh giác và thực hiện các biện pháp ứng phó kịp thời.

Trước diễn biến bất lợi của thời tiết, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành công điện khẩn, yêu cầu các địa phương huy động tối đa lực lượng, phương tiện để ứng phó với tình hình mưa lũ. Trong đó, đặc biệt lưu ý việc vận hành tối đa các trạm bơm, cống tiêu để thoát nước nhanh; bảo vệ diện tích lúa, hoa màu đang giai đoạn phát triển; kiểm tra an toàn đê điều, hồ đập; đồng thời bảo đảm an toàn giao thông tại các khu vực xung yếu.

Hiện nay, các địa phương đang tích cực triển khai các biện pháp khắc phục hậu quả, tiêu úng và đảm bảo an toàn cho người dân, trong bối cảnh mưa lớn có thể còn tiếp tục trong những ngày tới. Việc ứng phó kịp thời và hiệu quả với tình hình mưa lũ không chỉ giúp giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản mà còn đảm bảo an toàn cho các hoạt động sản xuất và sinh hoạt của người dân.

Thanh Hóa đang nỗ lực ứng phó với tình hình mưa lũ, hướng tới mục tiêu bảo vệ tối đa tính mạng và tài sản của người dân, cũng như đảm bảo cho quá trình phát triển kinh tế – xã hội của địa phương.