Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) được dư luận đặc biệt quan tâm bởi tầm ảnh hưởng sâu rộng tới phát triển kinh tế, an sinh xã hội và góp phần khắc phục những vấn đề tồn tại, vướng mắc liên quan đến đất đai. Do vậy, việc tiếp tục tổ chức lấy ý kiến góp ý về Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan, góp phần xây dựng Luật Đất đai (sửa đổi) hoàn chỉnh hơn, phù hợp hơn với thực tiễn cuộc sống.

Ngày 9/3, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản 1470/VPCP-PL truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà về việc lấy ý kiến nhân dân về Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).

Trong đó, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà có ý kiến chỉ đạo: Bộ Tài nguyên và Môi trường đăng tải đầy đủ trên Cổng Thông tin điện tử Luatdatdai.monre.gov.vn; monre.gov.vn và gửi Cổng Thông tin điện tử Chính phủ đầy đủ hồ sơ dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) để lấy ý kiến nhân dân theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Bộ Thông tin và Truyền thông chỉ đạo các cơ quan báo chí ưu tiên dung lượng, thời lượng, khung giờ vàng… tăng cường các chuyên mục, tin, bài để tuyên truyền, phổ biến rộng rãi các nội dung liên quan đến Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi).

Một trong những điểm mới của Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) chính là sửa đổi thẩm quyền, mục đích, phạm vi thu hồi đất, điều kiện, tiêu chí cụ thể thu hồi đất để phát triển kinh tế-xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Hoàn thiện quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế-xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phải đi trước một bước, bảo đảm công khai, minh bạch, hài hòa lợi ích của Nhà nước, người có đất bị thu hồi và nhà đầu tư, để người dân có đất bị thu hồi phải có chỗ ở, bảo đảm cuộc sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ.

Góp ý về các trường hợp thu hồi đất để phát triển kinh tế-xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Tuyên Quang Nguyễn Mạnh Tuấn cho biết, hiện nhiều vụ việc vi phạm pháp luật về đất đai, nhưng người sử dụng đất cố tình không thực hiện các biện pháp khắc phục hậu quả vi phạm theo quyết định xử phạt vi phạm hành chính; hoặc quyết định cưỡng chế nhưng không thể thu hồi đất, gây khó khăn cho công tác quản lý đất đai.

Tại Điều 80 quy định thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai, trong đó các trường hợp thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai bao gồm: Sử dụng đất không đúng mục đích đã được Nhà nước giao, cho thuê, công nhận quyền sử dụng đất và đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi sử dụng đất “không đúng mục đích mà tiếp tục vi phạm” nên sửa thành “không thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả”. Người sử dụng đất cố ý hủy hoại đất và đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi hủy hoại đất “mà tiếp tục vi phạm”, nên sửa thành “mà không thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả”.

Tại Điều 85 quy định trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế-xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Theo đó, việc thu hồi đất ở chỉ được thực hiện sau khi hoàn thành bố trí tái định cư, trừ trường hợp tái định cư tại chỗ hoặc người có đất bị thu hồi đồng ý nhận tiền bồi thường để tự lo chỗ ở hoặc người có đất bị thu hồi đồng ý.

Việc bố trí tái định cư chỉ được thực hiện sau khi được phê duyệt phương án tái định cư, do vậy ông Nguyễn Mạnh Tuấn đề xuất dự thảo cần quy định cụ thể hành vi vi phạm “không thực hiện nghĩa vụ đối với Nhà nước” là những hành vi gì để thực hiện; sửa đổi các nội dung nêu trên theo hướng “quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong cùng một ngày” và “việc thu hồi đất chỉ được thực hiện sau khi hoàn thành việc đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật khu tái định cư, trừ trường hợp tái định cư tại chỗ”.

Góp ý về thu hồi đất, trưng dụng đất tại Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), theo ông Lương Trọng Quỳnh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lạng Sơn, cần làm rõ hơn khái niệm về các trường hợp Nhà nước được thu hồi đất để phát triển kinh tế-xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Điều 78 dự thảo Luật có quy định về các trường hợp thu hồi đất phát triển kinh tế-xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng; quy định về điều kiện, tiêu chí thu hồi đất. Đối chiếu với Luật hiện hành có thể thấy rằng quy định của dự thảo Luật có phạm vi mở rộng và cụ thể hơn, tuy nhiên thu hồi đất là vấn đề liên quan đến nhiều tổ chức, lực lượng và quyền lợi sinh kế của nhiều người dân. Đây cũng là vấn đề nhạy cảm thời gian qua nảy sinh nhiều phức tạp, khiếu kiện, tiêu cực. Do vậy, để thống nhất về nhận thức và tránh phát sinh những khó khăn, bất cập trong quá trình thực hiện cần làm rõ hơn về mục đích, tiêu chí trường hợp thật cần thiết phải tiến hành thu hồi, việc thu hồi phải đem lại lợi ích trước mắt, cũn
g như lâu dài cho quốc gia, cộng đồng và các tổ chức, cá nhân có đất bị thu hồi.

Ngoài ra, theo ông Lương Trọng Quỳnh, Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) cũng cần quy định rõ việc bồi thường khi thu hồi các loại đất không phải là đất ở để thực hiện các dự án “Nhà ở thương mại” được quy định tại điểm a Khoản 3 Điều 78 của dự thảo Luật. Vì thực tế đã từng xảy ra việc thu hồi đất nông nghiệp để thực hiện các dự án nhà ở thương mại, người dân có đất bị thu hồi được đền bù hàng trăm mỏ đất ở nhưng không mua được đất trên chính mảnh đất của họ bị thu hồi, dẫn đến bức xúc, khiếu nại, khiếu kiện phức tạp, kéo dài…

“Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) cần xem xét sửa đổi, bổ sung theo hướng Nhà nước chỉ thực hiện thu hồi đất đối với các dự án đầu tư công và các dự án không có yếu tố kinh doanh để Luật Đất đai có thể bao trùm được hết các trường hợp dự án phát triển kinh tế-xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng, sau khi triển khai thi hành Luật”, ông Lương Trọng Quỳnh nhấn mạnh.

Tại cuộc gặp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đã trao đổi các biện pháp nhằm thúc đẩy quan hệ Việt Nam – Nhật Bản nhân kỷ niệm 50 năm hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao, hướng tới đưa quan hệ đối tác chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng châu Á sẽ bước vào giai đoạn phát triển mới.

Nhấn mạnh con người Việt Nam và Nhật Bản có nhiều nét tương đồng cũng như mối liên hệ đặc biệt về văn hóa, Phó Thủ tướng khẳng định, Việt Nam là một trong những quốc gia có trách nhiệm rất cao và sẵn sàng hợp tác cùng Nhật Bản trong thực hiện các cam kết, mục tiêu toàn cầu; qua đó, góp phần thúc đẩy quan hệ Việt Nam-Nhật Bản trở thành hình mẫu trong mối quan hệ hợp tác giữa các nước đang phát triển và các nước phát triển.

Với vai trò Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường đã và đang đảm nhiệm trong suốt thời gian qua, Phó Thủ tướng chia sẻ quá trình tham gia thiết lập đối tác chiến lược với Nhật Bản, trong đó, triển khai nghiên cứu về biển, vấn đề môi trường, chống biến đổi khí hậu, khí tượng thủy văn và nhiều lĩnh vực tiềm năng khác.

Bày tỏ ủng hộ các sáng kiến của Chính phủ Nhật Bản đối với mục tiêu giảm phát thải ròng khí nhà kính bằng 0 (net zero), Phó Thủ tướng cũng dành nhiều thời gian trao đổi về tiềm năng hợp tác giữa hai nước trong lĩnh vực chuyển đổi năng lượng công bằng, chuyển đổi từ điện than sang năng lượng tái tạo, đào tạo và trao đổi nhân lực…

Theo đó, nguồn nhân lực chất lượng cao là điều kiện tiên quyết để thực hiện chuyển đổi năng lượng, chuyển đổi nền kinh tế nhằm thực hiện mục tiêu net zero cũng như bảo vệ người dân trước thiên tai, tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu.

Điển hình, trường Đại học Việt – Nhật là hình mẫu tiêu biểu cho quan hệ hợp tác giữa hai nước trong đầu tư và phát triển nguồn nhân lực, phát triển con người. Phó Thủ tướng đặc biệt ghi nhận, đánh giá cao việc Nhật Bản hỗ trợ công nghệ và tài chính giúp Việt Nam giải quyết hậu quả của chất độc màu da cam. Việt Nam đã huy động đa dạng các nguồn lực để xoa dịu nỗi đau da cam, giúp các nạn nhân có thể có cuộc sống bình thường, có công ăn việc làm và cảm thấy có ích với xã hội. Đây là nỗ lực rất lớn của Đảng và Nhà nước Việt Nam.

Trao đổi với Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam Yamada Takio, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà gửi lời cảm ơn Đại sứ đã dành tình cảm đặc biệt cho Việt Nam, có nhiều hoạt động nhằm góp phần thúc đẩy, làm sâu sắc thêm quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Việt Nam-Nhật Bản vì hòa bình, phồn vinh của châu Á.

Phó Thủ tướng cho rằng, những sáng kiến thực tế, khả thi của Chính phủ Nhật Bản để thực hiện net zero theo hướng giảm phát thải khí nhà kính luôn song hành với phát triển kinh tế. Tương tự như cơ chế chia sẻ vaccine trong phòng, chống đại dịch COVID-19, Phó Thủ tướng cho rằng, các nước
đang phát triển chỉ có thể chuyển đổi năng lượng công bằng, thực hiện net zero nếu các nước phát triển chủ động, tích cực thúc đẩy chuyển giao công nghệ về năng lượng tái tạo, tích điện, sản xuất hydro xanh, amoniac xanh… “Vì vậy, chúng ta không được chậm trễ trong nghiên cứu công nghệ khả thi, chia sẻ với nhau.

Đó là mệnh lệnh từ thực tiễn”, Phó Thủ tướng nói. Cảm ơn Phó Thủ tướng dành thời gian tiếp, ông Takebe Tsutomu cho rằng, việc thúc đẩy, củng cố mối quan hệ Việt Nam – Nhật Bản có ý nghĩa quan trọng với sự phát triển của mỗi nước, nhất là trước những biến động khó lường trên thế giới, các thách thức về an ninh lương lực, năng lượng, an sinh xã hội, biến đổi khí hậu…

Ông Takebe Tsutomu đưa ra một số đề xuất hợp tác giữa Việt Nam – Nhật Bản liên quan đến giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; ứng phó với xâm nhập mặn, nước biển dâng ở đồng bằng sông Cửu Long; khắc phục hậu quả chất độc da cam…

Ngày 29/12, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam ký văn bản 1245/TTg-CN phê duyệt Khung chính sách về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Dự án thành phần 2 thuộc dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Khánh Hòa-Buôn Ma Thuột giai đoạn 1. Bộ Giao thông Vận tải, Ủy ban Nhân dân tỉnh Khánh Hòa và Ủy ban Nhân dân tỉnh Đắk Lắk chịu trách nhiệm toàn diện về tính chính xác của thông tin và số liệu; chỉ đạo thực hiện khung chính sách đã được phê duyệt theo đúng quy định pháp luật, không để xảy ra tiêu cực, lãng phí gây thất thoát tài sản và ngân sách nhà nước.

Dự án thành phần 2 (Km32+000 – Km69+500) thuộc Cao tốc Khánh Hòa-Buôn Ma Thuột có chiều dài khoảng 37,5km trên địa bàn 2 tỉnh Khánh Hòa và Đắk Lắk. Dự án có tính chất phức tạp về địa hình, nhiều công trình cầu và hầm trên tuyến, phải xây dựng khung chính sách giải phóng mặt bằng trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt. Dự án thành phần này được giao cho Bộ Giao thông Vận tải làm cơ quan chủ quản. Sơ bộ tổng mức đầu tư hơn 9.800 tỷ đồng.

Trước đó Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành vừa ký Quyết định số 17/2022/QĐ-TTg về việc phân cấp thực hiện các dự án, dự án thành phần đầu tư đoạn tuyến đường bộ cao tốc Khánh Hòa – Buôn Ma Thuột theo hình thức đầu tư công thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội. Cụ thể, dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Khánh Hòa – Buôn Ma Thuột giai đoạn 1: UBND tỉnh Khánh Hòa là cơ quan chủ quản Dự án thành phần 1; Bộ Giao thông vận tải (GTVT) là cơ quan chủ quản Dự án thành phần 2; UBND tỉnh Đắk Lắk là cơ quan chủ quản Dự án thành phần 3.

Dự án này đã được Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư tại Nghị quyết số 58/2022/QH15 ngày 16/6/2022 và thực hiện chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế – xã hội theo Nghị quyết số 43/2022/QH15 ngày 11/01/2022 của Quốc hội bảo đảm tuân thủ quy định của pháp luật, tiến độ, chất lượng công trình, quản lý chặt chẽ và sử dụng vốn tiết kiệm, hiệu quả, công khai, minh bạch. Dự án có tổng chiều dài khoảng 117,5km. Sơ bộ tổng mức đầu tư 21.935 tỷ đồng. Quy mô giai đoạn hoàn chỉnh 4 làn xe ô tô cao tốc, giai đoạn 1 quy mô 4 làn xe phân kỳ, bề rộng nền đường 17m; dự án được chia thành 3 dự án thành phần. Tiến độ yêu cầu cơ bản hoàn thành một số đoạn tuyến có lưu lượng giao thông lớn năm 2025, cơ bản hoàn thành toàn tuyến năm 2026 và hoàn thành đưa vào khai thác đồng bộ toàn dự án năm 2027. 

Riêng vấn đề mặt bằng, Chính phủ đề nghị tổ chức thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, TĐC, địa phương phấn đấu bàn giao 70% diện tích mặt bằng của các gói thầu xây lắp khởi công trước ngày 30/6/2023 và cơ bản bàn giao diện tích còn lại trước ngày 31/12/2023. 

Cụ thể, tại Văn bản số 1189/TTg-CN ngày 23/12/2022, Phó Thủ tướng – Vũ Đức Đam phê duyệt Khung chính sách về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Dự án thành phần 1 Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Châu Đốc – Cần Thơ – Sóc Trăng giai đoạn 1.

Phó Thủ tướng giao UBND tỉnh An Giang chịu trách nhiệm toàn diện về nội dung Khung chính sách; cùng với UBND thành phố cần Thơ chỉ đạo thực hiện Khung chính sách đã được phê duyệt theo đúng quy định của pháp luật; không để xảy ra tiêu cực, lãng phí gây thất thoát tài sản và ngân sách nhà nước.

Đồng thời, tại Văn bản số 1190/TTg-CN ngày 23/12/2022, Phó Thủ tướng cũng phê duyệt Khung chính sách về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Dự án thành phần 4 thuộc Dự án đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Châu Đốc – Cần Thơ – Sóc Trăng giai đoạn 1. UBND tỉnh Sóc Trăng chịu trách nhiệm toàn diện về nội dung Khung chính sách, bảo đảm đúng Nghị quyết số 60/2022/QH15 ngày 16/6/2022 của Quốc hội; cùng với UBND tỉnh Hậu Giang chỉ đạo thực hiện Khung chính sách đã được phê duyệt theo đúng quy định của pháp luật; không để xảy ra tiêu cực, lãng phí gây thất thoát tài sản và ngân sách nhà nước. 

Dự án thành phần 1 thuộc Dự án Đầu tư xây dựng đường bộ cao tốc Châu Đốc – Cần Thơ – Sóc Trăng có tổng chiều dài 57,2 km, dự kiến tổng mức đầu tư giai đoạn 1 là 8.700 tỷ đồng. Theo báo cáo của UBND tỉnh An Giang, để thực hiện Dự án thành phần 1, cần thu hồi tổng diện tích 379,6 ha với kinh phí bồi thường, giải phóng mặt bằng (GPMB) là 2.760 tỷ đồng. Có 1.982 hộ dân thuộc thành phố Châu Đốc, các huyện Châu Phú, Châu Thành, Thoại Sơn và thành phố Cần Thơ (0,5 km) bị ảnh hưởng. UBND thành phố, các huyện đã quyết định thành lập hội đồng bồi thường. Các địa phương đã ban hành thông báo thu hồi đất và công bố chủ trương thu hồi đất.

Còn Dự án thành phần 4 thuộc tuyến cao tốc Châu Đốc – Cần Thơ – Sóc Trăng có tổng chiều dài 58,4 km, giai đoạn 1 quy mô 4 làn xe, vận tốc thiết kế 100 km/h. Dự kiến tổng mức đầu tư theo báo cáo nghiên cứu tiền khả thi của dự án thành phần này là 11.120 tỷ đồng, trong đó chi phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư là 1.958 tỷ đồng; chi phí xây dựng, thiết bị là 7.221 tỷ đồng.