Nguyên tắc chia các gói thầu

Bộ Giao thông Vận tải vừa có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc lựa chọn nhà thầu xây lắp, tư vấn giám sát và tổ chức khởi công của dự án cao tốc Bắc-Nam giai đoạn 2021-2025.

Báo cáo nêu rõ: Thực hiện Thông báo số 46 ngày 19/02/2022 và văn bản số 6349 ngày 23/9/2022 của Văn phòng Chính phủ, với tinh thần chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ không chia nhỏ gói thầu và phải lựa chọn được nhà thầu xây lắp có năng lực, kinh nghiệm, uy tín; bảo đảm công khai, minh bạch, nghiêm túc, hiệu quả, tuân thủ quy định pháp luật; kiên quyết phòng, chống tiêu cực, lợi ích nhóm, tham nhũng, Bộ GTVT đã chỉ đạo các chủ đầu tư đưa ra một số nguyên tắc phân chia gói thầu làm cơ sở triển khai thực hiện. Cụ thể, việc phân chia gói thầu phải tuân thủ quy định của pháp luật về đấu thầu, pháp luật về xây dựng và yêu cầu kỹ thuật của dự án.

Theo Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Lê Đình Thọ cho biết, việc phân chia gói thầu xây lắp cần xem xét sự phù hợp về phạm vi, quy mô, tính chất kỹ thuật của công trình; điều kiện địa hình, địa chất, thủy văn; địa giới hành chính; tính liên tục của các công trình chính (đường, cầu, hầm); phương án điều phối vật liệu đào, đắp; phương án tổ chức thi công; vị trí, số lượng, trữ lượng các mỏ vật liệu xây dựng, bãi đổ thải; đường công vụ nội, ngoại tuyến… để phân chia gói thầu đảm bảo yếu tố kinh tế-kỹ thuật. “Căn cứ quy định về điều kiện năng lực của nhà thầu, kết quả khảo sát năng lực, kinh nghiệm nhà thầu của các chủ đầu tư để nghiên cứu xác định quy mô gói thầu hợp lý, đảm bảo lựa chọn được nhà thầu có đủ điều kiện năng lực, kinh nghiệm tham gia dự án, tuân thủ quy định của pháp luật,” Thứ trưởng Thọ nhấn mạnh.

Theo kết quả khảo sát, trong 5 năm gần đây chỉ có 1 nhà thầu đã thực hiện hợp đồng có giá trị khoảng 3.600 tỷ đồng. Trường hợp mở rộng 10 năm gần đây chỉ có thêm 1 nhà thầu đã thực hiện hợp đồng có giá trị khoảng 5.700 tỷ đồng. Các nhà thầu khác đã thực hiện hợp đồng có giá trị nhỏ hơn (5 nhà thầu đã thực hiện hợp đồng có giá trị từ 1.600-2.300 tỷ đồng; 7 nhà thầu đã thực hiện hợp đồng có giá trị từ 1.000-1.500 tỷ đồng; các nhà thầu còn lại thực hiện hợp đồng có giá trị nhỏ hơn 1.000 tỷ đồng).

Căn cứ Nghị quyết số 43/2022/QH15 ngày 11/01/2022 của Quốc hội và các Nghị quyết, quy định pháp luật liên quan, Bộ GTVT đã phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu 12 dự án thành phần (25 gói thầu xây lắp và 25 gói thầu tư vấn giám sát có giá trị từ 3.000-8.000 tỷ đồng) để các chủ đầu tư thực hiện chỉ định thầu theo thẩm quyền. Trong đó, 2 dự án thành phần (đoạn Bãi Vọt-Hàm Nghi, Cần Thơ-Hậu Giang) chia thành 1 gói thầu (không có cầu lớn, hầm, chiều dài dưới 40km); 7 dự án theo tính chất công trình cầu, hầm, chiều dài tuyến chia thành 2 gói thầu. Riêng 3 dự án thành phần đoạn Quảng Ngãi-Hoài Nhơn, Quy Nhơn-Chí Thạnh và Hậu Giang-Cà Mau chia thành 3 gói thầu do đây là các dự án có chiều dài tuyến (60-90km), chi phí xây dựng từ 13.000-15.000 tỷ đồng, có tính chất kỹ thuật phức tạp (gồm 4 công trình hầm, 2 công trình cầu lớn, phạm vi xử lý nền đất yếu lớn). 

Đặc biệt, trong hồ sơ yêu cầu và hợp đồng gói thầu xây lắp, Bộ Giao thông Vận tải đã quy định thành viên đứng đầu liên danh chịu trách nhiệm tổ chức quản lý, điều hành chung, trực tiếp giao dịch, làm việc với chủ đầu tư trong quá trình thực hiện hợp đồng, sẵn sàng thay thế các nhà thầu yếu kém trong liên danh khi chất lượng, tiến độ thi công không đảm bảo yêu cầu.

Việc tổ chức, tiêu chí lựa chọn nhà thầu

Liên quan đến việc tổ chức lựa chọn nhà thầu, Bộ GTVT cho biết, tại các Nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ yêu cầu trình tự, thủ tục thực hiện chỉ định thầu theo quy định của pháp luật về đấu thầu. Luật Đấu thầu, Nghị định số 63/2014 của Chính phủ đã quy định cụ thể về quy trình chỉ định thầu. Đồng thời, Bộ KH&ĐT đã có văn bản số 5520 ngày 8/8/2022 hướng dẫn chi tiết việc thực hiện quy trình chỉ định thầu theo Điều 55 Nghị định số 63/2014 để các các bộ, ngành, địa phương thực hiện đảm bảo tính thống nhất.

Các bước lựa chọn nhà thầu bao gồm: C
huẩn bị lựa chọn nhà thầu (lập, thẩm định, phê duyệt hồ sơ yêu cầu và xác định nhà thầu được đề nghị chỉ định thầu); Tổ chức lựa chọn nhà thầu (phát hành hồ sơ yêu cầu, nhà thầu nộp hồ sơ đề xuất); Đánh giá hồ sơ đề xuất và thương thảo về các đề xuất của nhà thầu; Trình, thẩm định, phê duyệt và công khai kết quả lựa chọn nhà thầu; Hoàn thiện, ký kết hợp đồng. Ngoài ra, để đảm bảo công khai, minh bạch, Bộ GTVT đã chỉ đạo các chủ đầu tư đăng tải công khai thông tin trên các phương tiện truyền thông (Báo Đấu thầu; Cổng thông tin điện tử của Bộ GTVT) về tiêu chí lựa chọn nhà thầu xây lắp (yêu cầu về năng lực, kinh nghiệm) và thông tin cơ bản về gói thầu (phạm vi, quy mô, giá trị dự kiến, các công trình chính, yêu cầu tiến độ thực hiện…) để các nhà thầu tiếp cận thông tin, tự đánh giá khả năng thực hiện để tìm đối tác và thành lập tổ hợp liên danh đăng ký tham gia thực hiện gói thầu.

Thực tế, với quy mô gói thầu lớn, kỹ thuật phức tạp, các nhà thầu đăng ký tham gia thực hiện các gói thầu đều là tổ hợp liên danh, chỉ có 1 nhà thầu tham gia với tư cách nhà thầu độc lập (25 gói thầu có 14 doanh nghiệp đứng đầu liên danh đăng ký tham gia theo các tổ hợp nhà thầu, được chủ đầu tư đánh giá đáp ứng điều kiện năng lực thực hiện 12 dự án thành phần).

Bộ GTVT cũng đã chỉ đạo các chủ đầu tư căn cứ quy định pháp luật, trên cơ sở quy mô, tính chất kỹ thuật của gói thầu, xây dựng các tiêu chuẩn đánh giá về năng lực, kinh nghiệm của nhà thầu để thực hiện chỉ định thầu đảm bảo đồng bộ, thống nhất, đúng quy định của pháp luật. Các tiêu chí chính để đánh giá năng lực, kinh nghiệm nhà thầu đã được các chủ đầu tư phê duyệt bám sát quy định Thông tư số 08/2022 của Bộ KH-ĐT, Nghị định 15/2021 của Chính phủ, gồm: Yêu cầu về năng lực hành nghề thi công xây dựng theo quy định pháp luật về xây dựng; Yêu cầu về năng lực tài chính (doanh thu, nguồn lực tài chính); Yêu cầu về kinh nghiệm thực hiện hợp đồng xây lắp tương tự… “Đến nay, các chủ đầu tư đã hoàn thành công tác chỉ định thầu 14/25 gói thầu xây lắp, 14/25 gói thầu tư vấn giám sát theo đúng trình tự, thủ tục nêu trên đảm bảo chặt chẽ, công khai, minh bạch. Các nhà thầu được lựa chọn, được chủ đầu tư đánh giá đều là các doanh nghiệp có tiềm lực, có uy tín và đáp ứng các yêu cầu năng lực, kinh nghiệm của hồ sơ yêu cầu.

Đối với 11/25 gói thầu xây lắp và tư vấn giám sát còn lại, các chủ đầu tư đang hoàn thiện các thủ tục để chỉ định thầu, đáp ứng tiến độ triển khai đồng loạt trước Tết nguyên đán Quỹ Mão”, báo cáo của Bộ GTVT nêu. 

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng vừa ký quyết định số 1671/QĐ-BGTVT ban hành kế hoạch tổ chức Lễ khánh thành dự án thành phần Cam Lộ – La Sơn và Lễ khởi công 12 dự án thành phần cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2021 – 2025 (cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2).

Theo đó, 12 dự án thành phần cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2 sẽ đồng loạt khởi công vào sáng 1/1/2023 trên địa bàn 9 tỉnh: Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Quảng Ngãi, Phú Yên, Bình Định, Khánh Hòa, Hậu Giang, Cà Mau. 12 gói thầu đầu tiên thuộc 12 dự án thành phần được khởi công, gồm: gói thầu 11-XL đoạn Bãi Vọt – Hàm Nghi dài 35,2 km. Gói thầu 11-XL đoạn Hàm Nghi – Vũng Áng dài 30 km. Gói thầu XL02 đoạn Vũng Áng – Bùng dài 23,54 km. Gói thầu XL01 đoạn Bùng – Vạn Ninh dài 30,29 km. Gói thầu XL2 đoạn Vạn Ninh – Cam Lộ dài 32,54 km. Gói thầu XL1 đoạn Quảng Ngãi – Hoài Nhơn dài 30 km.

Theo lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải, 3 trong tổng số 12 gói thầu các địa phương đang tích cực thực hiện, phấn đấu bàn giao cơ bản mặt bằng đáp ứng yêu cầu khởi công các gói thầu. Gồm gói thầu XL2 đoạn Vạn Ninh – Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị đạt 49%, và gói thầu XL02 đoạn Chí Thạnh – Vân Phong, tỉnh Phú Yên đạt 39% và gói thầu 12-XL đoạn Quy Nhơn – Chí Thạnh trên địa bàn tỉnh Phú Yên. Tính chung toàn dự án, các địa phương có dự án cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2 đi qua đã bàn giao mặt bằng tuyến chính được 472,23 trong tổng 721,2km toàn tuyến, đạt 65%.

Cùng với tuyến nối cao tốc đoạn Cần Thơ – Hậu Giang và Hậu Giang – Cà Mau đã giải phóng mặt bằng được 8,8 trong tổng số 25,45km đạt 35%. Dự án cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2021 – 2025 được chia thành 12 dự án thành phần với tổng chiều dài 723,7 km tuyến chính, gồm các đoạn: Hà Tĩnh-Quảng Trị (260,9 km), Quảng Ngãi-Nha Trang (352,06 km) và Cần Thơ-Cà Mau (110,9 km). Sơ bộ tổng mức đầu tư khoảng hơn 146.985 tỷ đồng.

Cần đẩy nhanh tiến độ các dự án cao tốc trọng điểm

Trước đó (29/12), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 1250/CĐ-TTg chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ triển khai các dự án đường bộ cao tốc quan trọng quốc gia, trọng điểm. Công điện gửi Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải; Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố: Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Hưng Yên, Bắc Ninh, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, Long An, Bình Dương, Đồng Nai, Tiền Giang, Vĩnh Long, Đồng Tháp, Bạc Liêu, Kiên Giang, Cà Mau, Đắk Lắk, Bà Rịa – Vũng Tàu, An Giang, Hậu Giang, Sóc Trăng, Tuyên Quang, Phú Thọ, Hòa Bình, Lạng Sơn, Lâm Đồng, Tây Ninh.

Công điện nêu rõ: Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã định hướng đột phá chiến lược về “Xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại cả về kinh tế và xã hội”, trong đó xác định ưu tiên phát triển một số công trình trọng điểm quốc gia về giao thông. Đồng thời, chiến lược phát triển kinh tế – xã hội 10 năm 2021 – 2030 đã đặt mục tiêu đến năm 2030 phấn đấu cả nước có khoảng 5.000 km đường bộ cao tốc. Quốc hội, Chính phủ đã ưu tiên tập trung nguồn lực để đầu tư phát triển hệ thống đường bộ cao tốc trên cả nước.

Triển khai thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ về đầu tư xây dựng các dự án đường bộ cao tốc, Thủ tướng Chính phủ – Trưởng Ban chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải đã chủ trì họp hằng tháng để chỉ đạo triển khai các dự án, kịp thời giải quyết khó khăn, vướng mắc. Nhìn chung, các dự án đường bộ cao tốc đã được Bộ Giao thông vận tải và các địa phương tập trung triển khai thực hiện, tiến độ được cải thiện rõ rệt. Để hoàn thành các dự án bảo đảm tiến độ, chất lượng, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng Giao thông vận tải và Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố có đường cao tốc đi qua tập trung chỉ đạo:
1. Chính quyền các địa phương tập trung thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đúng quy định của pháp luật, bảo đảm người dân bị thu hồi đất có chỗ ở mới tốt hơn hoặc bằng nơi ở cũ, nhất là về hạ tầng, y tế, giáo dục, văn hóa…
2. Đối với các gói thầu xây lắp, tư vấn thực hiện lựa chọn nhà thầu theo hình thức chỉ định thầu: yêu cầu các chủ đầu tư thực hiện chỉ định thầu đúng pháp luật, chống tham nhũng, tiêu cực, lợi ích nhóm, thất thoát, lãng phí; các nhà thầu được lựa chọn phải bảo đảm năng lực, kinh nghiệm để bảo đảm chất lượng, hiệu quả công trình, dự án; các nhà thầu tư vấn cần thực hiện nghiêm túc, có trách nhiệm trong khảo sát, lập dự toán, giám sát thi công các gói t
hầu; chịu trách nhiệm theo đúng quy định pháp luật nếu để xảy ra sai phạm. Các cơ quan có thẩm quyền liên quan thường xuyên giám sát, kiểm tra, đôn đốc tiến độ, chất lượng và thực hiện đúng pháp luật.
3. Bộ Giao thông vận tải và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố được giao là cơ quan chủ quản chủ động thực hiện các cơ chế đặc thù đã được cấp có thẩm quyền cho phép, kịp thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ các vướng mắc, khó khăn, bất cập.
4. Yêu cầu các địa phương, các nhà đầu tư, nhà thầu xây lắp thực hiện quản lý, cấp phép và khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường theo đúng Nghị quyết của Quốc hội và Chính phủ; nghiêm cấm các hành vi tiêu cực, cản trở hoạt động khai thác vật liệu làm ảnh hưởng đến tiến độ thi công các dự án đường bộ cao tốc. Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố hoàn toàn chịu trách nhiệm trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong việc thực hiện các yêu cầu nêu trên và các chỉ đạo tại các phiên họp Ban chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải, bảo đảm tiến độ, chất lượng, hiệu quả các dự án đường bộ cao tốc.