Theo báo cáo từ CTCP Chứng khoán SSI, ngành phân bón năm 2023 sẽ khó có thể thuận lợi như năm 2022 với dự báo lợi nhuận sẽ giảm. SSI khuyến nghị kém khả quan đối với ngành phân bón.

Theo SSI Research, trong năm 2022, giá urê đạt đỉnh vào quý I do chi phí đầu vào cao vì xung đột Nga-Ukraine, nhu cầu lớn nhờ giá hàng hóa cao vào thời điểm đó và hạn chế xuất khẩu của các nhà xuất khẩu chủ lực (Nga và Trung Quốc).

Các doanh nghiệp sản xuất urê ghi nhận kết quả kinh doanh vượt trội nhờ xu hướng tăng giá urê và xuất khẩu tăng trưởng mạnh. Lợi nhuận trước thuế 9 tháng đầu năm 2022 của Tổng Công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí (Mã: DPM) và CTCP Phân bón Dầu khí Cà Mau (Mã: DCM) lần lượt tăng vọt 200% và 308% so với cùng kỳ, với mức tăng trưởng mạnh nhất diễn ra vào quý I/2022.

Trong khi đó, các nhà sản xuất NPK có tỷ suất lợi nhuận gộp và sản lượng tiêu thụ giảm do nhu cầu tiêu thụ giảm và không xuất khẩu nhiều. Lợi nhuận trước thuế 9 tháng đầu năm 2022 của CTCP Supe Phốt phát và Hóa chất Lâm Thao (Mã: LAS) tăng 15% so với cùng kỳ, trong khi Phân bón Bình Điền (Mã: BFC) giảm 8%.

Bước sang năm 2023, giá urê có thể giảm do xuất khẩu từ Nga và Trung Quốc sẽ phục hồi, chi phí đầu vào urê (than và khí tự nhiên) có thể giảm và nhu cầu urê có thể suy yếu.

Báo cáo từ SSI Research nhận định, xuất khẩu urê từ Nga và Trung Quốc sẽ phục hồi. Song cần lưu ý rằng cả Trung Quốc và Nga đều nới lỏng các biện pháp hạn chế xuất khẩu trong 6 tháng cuối năm 2022 so với nửa đầu năm, SSI kỳ vọng xu hướng này sẽ kéo dài đến năm 2023.

Đối với nguyên liệu đầu vào, theo Ngân hàng Thế giới, sản lượng than dự kiến sẽ tăng mạnh để đáp ứng nhu cầu của các nhà máy điện than. Nguồn cung dự kiến tăng và nhu cầu suy yếu do suy thoái kinh tế toàn cầu sẽ ảnh hưởng đến giá than trong năm 2023.

Đối với giá khí đốt tự nhiên, sự phụ thuộc của châu Âu vào khí đốt tự nhiên trong năm 2023 có thể không đáng kể như năm 2022 do khu vực này chuyển sang khai thác các nguồn năng lượng khác chẳng hạn như than đá và năng lượng tái tạo. Điều này, cùng với nhu cầu giảm do suy thoái kinh tế, có thể sẽ kéo giá khí đốt tự nhiên xuống trong năm 2023.

Nhu cầu urê có thể suy yếu trong năm 2023 do lo ngại về suy thoái kinh tế toàn cầu và sự điều chỉnh giá của các mặt hàng nông nghiệp. Quý IV thường được coi là mùa cao điểm. Tuy nhiên, giá urê không tăng trong quý IV năm 2022. Điều này phản ánh nhu cầu đang suy yếu và nhu cầu có thể tiếp tục giảm đi vào năm 2023, báo cáo từ SSI cho biết.

Bộ phận Nghiên cứu của SSI ước tính lợi nhuận ròng của DPM và DCM lần lượt là 3 nghìn tỷ đồng (giảm 39% so với cùng kỳ) và 2,26 nghìn tỷ đồng (giảm 41% so với cùng kỳ) vào năm 2023, nhưng vẫn cao hơn nhiều so với mức trước COVID lần lượt là 700 tỷ đồng và 600 tỷ đồng. Lợi nhuận ghi nhận mức giảm đáng kể nhất trong quý I năm 2023.

Với dự báo lợi nhuận sẽ giảm trong năm 2023, Chứng khoán SSI khuyến nghị kém khả quan đối với ngành phân bón.

Lượng tiền mặt ròng cao và tỷ lệ chi trả cổ tức cao có thể giúp hạn chế đà giảm của giá cổ phiếu. DPM có chính sách cổ tức hào phóng nhất (với tỷ lệ chi trả lên đến 70% mệnh giá, tỷ suất cổ tức đạt 16% cho năm 2022). Công ty có thể thông báo trả cổ tức trong tháng 1/2023.

Bên cạnh đó, nhà máy urê của DCM sẽ hết khấu hao vào khoảng tháng 9/2023, do đó SSI Research dự báo mức giảm lợi nhuận của DCM sẽ chậm lại từ quý IV năm 2023. Đây có thể là một bước ngoặt đối với giá cổ phiếu.

SSI cũng cho rằng, nguồn cung khí tự nhiên và than có thể bị gián đoạn đột ngột do xung đột Nga-Ukraine, do đó có thể đảo ngược xu hướng giảm giá khí tự nhiên và than.

Cụ thể, LAS ghi nhận doanh thu thuần 729,6 tỷ đồng, giảm 13,5% so với cùng kỳ năm ngoái, tuy nhiên giá vốn giảm mạnh 22% đã khiến lợi nhuận gộp tăng lên 142 tỷ đồng. Biên lãi gộp tăng lên 19,5% từ mức 10,3% trong quý IV/2021. 

Theo giải trình, phía doanh nghiệp cho biết đã nắm bắt được thời điểm phù hợp để nhập những lô nguyên liệu với giá hợp lý, làm tỷ trọng của giá vốn trên doanh thu quý này thấp hơn so với cùng kỳ. 

Dù vậy, chi phí tài chính (chủ yếu là lãi vay), bán hàng và quản lý doanh nghiệp tăng lần lượt 69%, 31% và 56% lên 10 tỷ, 42 tỷ và 64 tỷ đồng. Trừ chi phí và thuế, LAS ghi nhận lãi ròng gần 21 tỷ đồng, gấp 2,6 lần quý IV/2021. 

Lũy kế cả năm 2022, doanh thu thuần của LAS đạt 3.156 tỷ đồng, tăng 12,7% so với cùng kỳ niên độ trước. Lợi nhuận ròng đạt 112 tỷ đồng, tăng 32%. Kết quả lợi nhuận này đã vượt ước đạt của chính doanh nghiệp trước đó và cao nhất trong 4 năm trở lại đây.

Về tình hình tài chính, tại ngày 31/12/2022, tổng tài sản của doanh nghiệp đạt 2.280 tỷ đồng, giảm nhẹ so với đầu năm.  Phần lớn tài sản là hàng tồn kho với 1.234 tỷ đồng, chủ yếu là nguyên vật liệu và chi phí sản xuất kinh doanh dở dang. 

Ngoài ra, doanh nghiệp có tiền và các khoản tương đương tiền 46 tỷ đồng, tiền gửi ngắn hạn ở ngân hàng VietinBank Phú Thọ 65 tỷ đồng. 

Các khoản phải thu ngắn hạn ghi nhận 602 tỷ đồng, đa số là khoản trả trước cho người bán ngắn hạn. Trong đó là 29 tỷ đồng nợ xấu đến từ Công ty CP Nam Tiến (12 tỷ đồng), Công ty TNHH Anh Đức (12 tỷ đồng),…

Ngoài ra, doanh nghiệp cũng dành 6,8 tỷ đồng đầu tư vào công ty liên doanh, liên kết. 

Bên kia bảng cân đối, tính đến cuối năm 2022, doanh nghiệp ghi nhận nợ phải trả 936 tỷ đồng, giảm nhẹ 2,9% so với đầu năm, chủ yếu là nợ vay tài chính ngắn hạn với 491 tỷ đồng, chiếm 52% tổng nợ phải trả. Vốn chủ sở hữu tại cuối tháng 12/2022 là 1.344 tỷ đồng. 

Hoạt động kinh doanh vững mạnh trong năm 2022

Theo thông tin từ doanh nghiệp năm 2022, hoạt động kinh doanh của Supe Lâm Thao năm qua đối diện nhiều thách thức do ảnh hưởng của các yếu tố kinh tế thế giới, đặc biệt là tác động từ xung đột giữa Nga – Ukraine, áp lực lạm phát cao, thị trường xuất khẩu thu hẹp, ảnh hưởng kéo dài từ chính sách tiền tệ nới lỏng của các ngân hàng trung ương trong thời điểm dịch COVID-19…

Tuy vậy, doanh nghiệp vẫn ghi nhận kết quả kinh doanh khả quan. Giá trị sản xuất công nghiệp (theo giá thực tế) ước đạt 3.406 tỷ đồng, vượt 7% kế hoạch năm, tăng 13% so với cùng kỳ. Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ ước đạt 3.257 tỷ đồng, vượt 8% kế hoạch năm, tăng 12% so với cùng kỳ. Lợi nhuận trước thuế ước đạt 102 tỷ đồng, hoàn thành kế hoạch năm và tăng 20% so với cùng kỳ năm 2021.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp nộp ngân sách ước đạt 43 tỷ đồng, tăng 23% so với cùng kỳ.

Hiện, Công ty có trên 1.800 lao động với thu nhập bình quân 10,7 triệu đồng/người/tháng (tăng 11% so năm trước).

Năm 2023, Supe Lâm Thao đặt mục tiêu giá trị sản xuất công nghiệp (theo giá thực tế) đạt 3.298 tỷ đồng; doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ đạt 3.355 tỷ đồng; lợi nhuận đạt 128 tỷ đồng và nộp ngân sách 50 tỷ đồng. Thu nhập bình quân của người lao động đạt gần 11 triệu đồng/người/tháng. 

Giá nguyên liệu tăng cao, áp lực cạnh tranh sắp trở lại trong 2023

Dự báo về triển vọng kinh doanh ngành phân bón năm 2023 trong báo cáo ngày 20/9, BSC giữ quan điểm trung lập đối với ngành phân bón trong năm 2023 do nền giá bán cao năm 2022. BSC kỳ vọng giá Ure sẽ hạ nhiệt từ 2023 tuy nhiên mặt bằng giá mới sẽ được thiết lập. Không chỉ vậy, tình hình này còn dẫn đến thực trạng nguyên liệu cho sản xuất, dẫn đến sản xuất cầm chừng, tạo giá thành rất cao. Đặc biệt, với nguyên liệu đầu vào cao kéo theo giá thành cao, nên giá bán cũng phải đưa lên cao, làm giảm sức tiêu dùng của thị trường. Tuy vậy, BSC kỳ vọng giá Ure sẽ điều chỉnh giảm và tạo áp lực lên tăng trưởng các doanh nghiệp phân bón.

Còn theo nhận định mới nhất của Chứng khoán VNDirect trong báo cáo ngày 23/11, nhóm này cho rằng trong năm 2023, giá phân bón sẽ giảm do một số nguyên nhân. Đầu tiên, Trung Quốc là quốc gia xuất khẩu phân bón lớn thứ hai thế giới (chiếm khoảng 13% tổng giá trị xuất khẩu toàn cầu), nên việc quốc gia này mở cửa trở lại sẽ cung cấp một lượng cung lớn ra thị trường, từ đó sẽ làm giá phân bón tiếp tục xu hướng giảm giá. 

Hơn nữa, xu hướng giảm giá có thể sẽ gia tăng do Nga (nước xuất khẩu lớn nhất với tỷ trọng khoảng 15% tổng giá trị xuất khẩu toàn cầu) sẽ mở kim ngạch xuất khẩu từ đầu năm 2023.

Do đó, nhóm phân tích cho rằng các doanh nghiệp sản xuất phân bón sẽ chịu tác động tiêu cực từ việc giá bán giảm, gây ảnh hưởng trực tiếp đến doanh thu.