Sửa đổi Luật Đất đai – một đạo luật có ảnh hưởng sâu rộng đến hàng triệu người dân và hàng trăm tỷ USD đầu tư, đòi hỏi một mục tiêu tối thượng rõ ràng. Điều này đã được Trung ương Đảng chỉ rõ: đất đai là tài nguyên đặc biệt của quốc gia, cần được quản lý minh bạch để đảm bảo lợi ích chung của toàn dân. Đất đai không thể là ‘sân chơi’ của đầu cơ hay công cụ tận thu ngân sách.

Một trong những điểm yếu của Luật Đất đai 2013 là cơ chế khung giá đất, dẫn đến giá đất do Nhà nước quy định thường chỉ bằng 20-30% giá thị trường. Điều này đã gây ra hơn 80% đơn thư khiếu nại đất đai. Luật mới cần có hướng giải quyết để bảng giá đất do địa phương xây dựng sát với giá thị trường, nhưng cần tránh việc lấy giá sốt đất làm cơ sở.

Chính sách tài chính đất đai cũng cần được xem xét lại. Việc truy thu bổ sung 5,4%/năm đối với tiền sử dụng đất chưa nộp đang khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn. Với hơn 2.887 dự án vướng mắc liên quan đất đai, tổng vốn hơn 235 tỷ USD, việc áp mức truy thu như trên có thể dẫn đến những hệ lụy lớn.

Ngân sách có thể bội thu từ đất đai, nhưng nếu đất đai chỉ phục vụ mục đích này, thì lợi ích kinh tế đó là ngắn hạn và thiếu bền vững. Giá đất cần được tiếp cận từ góc độ công lý, đảm bảo không để Nhà nước thất thu thuế, không làm doanh nghiệp mất khả năng sinh lời, và không để người dân mất cơ hội có nhà.

Thay vì thu truy thu, nên đánh thuế lũy tiến vào sở hữu đất đai. Doanh nghiệp đề nghị bỏ quy định truy thu 5,4% trong lần sửa đổi sắp tới của Nghị định 103. Điều này có thể giải phóng hàng trăm dự án và khơi thông hàng tỷ USD.

Sửa Luật Đất đai không thể chỉ là bản vá. Đây là lúc cần tái thiết toàn diện hệ thống quản lý đất đai, với triết lý cốt lõi là đất đai phục vụ phát triển công bằng, bền vững và vì lợi ích chung của toàn dân.

Luat Dat dai 2024, co hieu luc tu ngay 1/7, da the hien tinh than cai cach, dua gia dat sat thi truong hon, bao dam quyen loi nguoi bi thu hoi dat. Tuy nhien, Luat Dat dai 2024 cung dang lo ra nhieu bat cap anh huong den nguoi dan, doanh nghiep. De thoa go vung mac, nhiem vu cap bach la nghien cuu, sua doi de phat huy toi da hieu qua dat dai, som trinh Ban Chap hanh Trung uong cho y kien.

Mot trong nhung diem bat cap la bang gia dat moi da tang cao, khien nguoi dan phai ‘ganh’ khoan tai chinh lon khi chuyen doi muc dich su dung dat. Tai TP.HCM, nhieu xa, phuong co gia dat tang manh, cao gap hang chuc lan so voi bang gia dat cu. Dieu nay khien khong it nguoi dan phai tam ngung chuyen doi muc dich su dung dat tu dat nong nghiep len dat tho cu.

Lanh dao mot tap doan bat dong san tai TP.HCM cho biet bang gia dat tang cao la mot van de lon khi thuc thi luat moi. Dieu nay khien cho ca nguoi dan co nhu cau chuyen doi muc dich su dung dat lan doanh nghiep cung gap kho boi moi chi phi lien quan den dat dai deu tinh vao gia nha.

Ông Đặng Hồng Anh, chu tich Hoi Doanh nhan tre Viet Nam, cho rang su cham tre trong tinh tien su dung dat khong lien quan den nang luc tai chinh hay y chi cua doanh nghiep, ma la do thu tuc hanh chinh keo dai. ‘Doi voi cac truong hop doanh nghiep bi anh huong do viec cham tre trong cong tac dinh gia va tinh tien su dung dat cua co quan chuc nang, khoan thu bo sung nay can duoc huy bo hoan toan. Tuy nhien de bo khoan thu bo sung nay, ben canh sua doi trong nghi dinh 103, can thiet dieu chinh trong Luat Dat dai boi noi dung nay quy dinh trong dieu 257 cua luat’, ong Anh de xuat.

GS.TSKH Đặng Hùng Võ, nguyen thu truong Bo Tai nguyen va Moi truong, cho rang Luat Dat dai 2024 chua the hien het tinh than nghi quyet 18, dac biet chinh sach tai chinh dat dai qua mo nhat. ‘Sua Luat Dat dai vua roi duoc thuc hien rat cong phu, mat nhieu thoi gian nhung con nhieu diem khong phu hop voi nghi quyet 18 cua Trung uong. Duong nhu luat chi ‘luot qua’ nghi quyet nhung chua phan anh dung tinh than, ban chat nghi quyet. Noi dung nghi quyet dat ra cac dinh huong chinh sach rat dung nhung Luat Dat dai 2024 lai chua the hien duoc’, ong Vo khang dinh.

Chinh phu vua qua da chi ra 4 vung mac chinh trong chinh sach, phap luat ve dat dai. Do la chinh sach, phap luat ve dat dai chua phu hop voi chu truong to chuc lai chinh quyen dia phuong hai cap, chua dap ung duoc day du yeu cau phat trien cua dat nuoc trong giai doan moi; chinh sach thu hoi dat van phan biet giua du an su dung nguon von dau tu cong va du an su dung nguon von dau tu tu; chinh sach doi moi ve tai chinh dat dai theo tinh than nghi quyet so 18 chua duoc the che hoa day du.

Luat Dat dai 2024 ghi nhan nhieu hieu ung tich cuc. Tai TP.HCM, mot trong nhung diem sang khi thi hanh Luat Dat dai 2024 la khau dinh gia dat duoc khoi thong, doanh nghiep hoan thanh nghia vu tai chinh de du an duoc trien khai va nguoi dan cung duoc cap so hong. Thong ke tu So Nong nghiep va Moi truong TP.HCM cho thay trong sau thang dau nam 2025, tong nguon thu ngan sach uoc dat hon 65.319 ti dong.