Chi phí lãi vay tăng vọt ‘ăn mòn’ lợi nhuận

Là công ty dẫn đầu ngành mía đường trong nước với 46% thị phần, SBT ghi nhận doanh thu bán niên Niên độ 2022-2023 (từ 30/6/2022-31/12/2022) tăng 32% lên 12.281 tỷ đồng, chủ yếu vẫn từ các sản phẩm mía đường. Tuy nhiên lãi sau thuế ghi nhận 384 tỷ đồng, giảm 14%.

Theo giải trình từ doanh nghiệp, nguyên nhân lợi nhuận giảm chủ yếu do ảnh hưởng mặt bằng lãi suất tăng so với cùng kỳ niên độ 2021-2022 khiến chi phí phí lãi vay tăng 180 tỷ, tương đương 48% so với cùng kỳ. Trong khi các hoạt động lõi của công ty vẫn tiếp tục tăng trưởng. 

Trong báo cáo tài chính quý II niên độ tài chính 2022-2023 của SBT, tính đến cuối năm 2022, nợ vay tài chính của SBT ở mức 11.540 tỷ đồng, tăng 3% so với đầu niên độ và chiếm 60% tổng nợ phải trả. Trong đó bao gồm vay nợ trái phiếu là 2.431 tỷ đồng, còn lại là vay từ các ngân hàng và các tổ chức tài chính. Tổng cộng trong hai quý đầu niên độ, doanh nghiệp trả hơn 540 tỷ đồng cho chi phí lãi vay.

Dự báo triển vọng tích cực cho cả năm tài chính

Theo thống kê từ Mirae Asset cuối tháng 12/2022, giai đoạn 2021-2025, SBT tập trung mở rộng vùng nguyên liệu tại Úc đến 20.000 ha. Tháng 8/2022, SBT đưa vào vận hành 1.244 ha, năng suất thu hoạch dự kiến trung bình 900 tấn mía/ngày. Cùng với đó, SBT đẩy nhanh tiến độ với mục tiêu 5.000 ha trong niên độ 2022-2023 (1/7/2022-30/6/2023). 

Do đó, trong niên độ tài chính 2022-2023, các chuyên gia Mirae Asset dự phóng doanh thu và lãi ròng của SBT đạt 20.229 tỷ và 1.077 tỷ đồng, tăng 10% và 29% so với cùng kỳ. Biên lợi nhuận gộp tăng từ 12,5% lên 13% nhờ giá đường tăng. Doanh thu mảng sản xuất đường tăng 12%, đạt 18.902 tỷ đồng. Đóng góp vào triển vọng kinh doanh tích cực này là nhu cầu từ Trung Quốc – thị trường nhập khẩu lớn của SBT. USDA dự báo Trung Quốc sẽ nhập khẩu 4,4 triệu tấn đường niên độ 2022-2023.

Trong báo cáo mới nhất, công ty chứng khoán FPTS cũng đánh giá tích cực với hoạt động kinh doanh và cổ phiếu của SBT. Theo đó, đơn vị này dự phóng sản lượng mía và sản lượng đường của doanh nghiệp đều tăng trưởng trong niên độ 2022-2023. Cụ thể sản lượng mía của SBT tăng 38%, sản lượng đường RE (đường tinh chế) từ mía tăng mạnh 60% so với cùng kỳ trong niên độ 2022-2023 giúp SBT giành lại thị phần từ đường RE Thái Lan. 

FPTS dự phóng doanh thu thuần niên độ 2022-2023 của SBT đạt 20.490 tỷ đồng, tăng hơn 13%.

Công ty chứng khoán Bản Việt (VCSC) cũng nêu ra các triển vọng của ngành đường, sẽ hỗ trợ tích cực vào lợi nhuận của SBT trong niên độ 2022-2023. Với kế hoạch tham vọng của SBT cho niên độ 2024-2025, VCSC ước tính doanh thu thuần của SBT tăng trưởng kép (CAGR) khoảng 27% trong 3 năm tới, cao hơn nhiều so với CAGR giai đoạn 5 năm trước là khoảng 16%.

Theo đó, trong quý II niên độ 2022 – 2023, SBT ghi nhận doanh thu thuần đạt 6.972 tỷ đồng, tăng 40% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó doanh thu từ bán đường chiếm 95%, đạt 6.615 tỷ đồng, kế tiếp là doanh thu bán điện, mật đường, phân bón và các doanh thu khác. 

Tuy nhiên, giá vốn cũng tăng mạnh 48% khiến lãi gộp giảm 12% xuống còn 587 tỷ đồng. Biên lãi gộp giảm từ 13,4% trong quý II kỳ trước xuống còn 8,4% trong quý này. 

Doanh thu hoạt động tài chính giảm 9% xuống 297 tỷ đồng và không thể bù đắp cho hàng loạt chi phí tăng mạnh, đặc biệt là chi phí lãi vay. Khoản này đã tiêu tốn của doanh nghiệp gần 309 tỷ đồng, gấp 1,7 lần cùng kỳ. Ngoài ra, SBT còn chịu thêm lỗ chênh lệch tỷ giá hối đoái hơn 26 tỷ đồng và chi phí tài chính khác 21 tỷ đồng. 

Trừ đi các chi phí, SBT báo lãi ròng 122 tỷ đồng, bằng một nửa so với cùng kỳ và thấp nhất kể từ quý II/2020 (niên độ tài chính 1/10 – 31/12/2020). Theo giải trình từ phía doanh nghiệp, ảnh hưởng mặt bằng lãi suất khiến chi phí lãi vay tăng mạnh 120 tỷ, tương đương 64% đã kéo giảm lợi nhuận của doanh nghiệp trong kỳ, 

Lũy kế 6 tháng niên độ 2022 – 2023 (30/6 – 31/12/2022), doanh thu thuần của SBT đạt 12.281 tỷ đồng, tăng 32% so với cùng kỳ niên độ trước. Lợi nhuận ròng đạt 384 tỷ đồng, giảm 13%.

So với kế hoạch doanh thu của cả niên độ là 17.017 tỷ đồng và 850 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, SBT đã thực hiện được lần lượt 72% chỉ tiêu doanh thu và 51% mục tiêu lợi nhuận sau 6 tháng.

Về tình hình tài chính, tại ngày 31/12/2022, tổng tài sản của doanh nghiệp là 29.202 tỷ đồng, tăng 5% so với ngày 30/6. Trong đó, tổng tiền mặt và tiền gửi các kỳ hạn của doanh nghiệp đạt 4.081 tỷ đồng, tương đương 13,7% tổng tài sản; bao gồm: 1.211 tỷ đồng tiền mặt, 1.298 tỷ đồng tương đương tiền (tiền gửi có kỳ hạn gốc dưới 3 tháng tại các NHTM) và 1.509 tỷ đồng đầu tư tài chính nắm giữ đến ngày đáo hạn (tiền gửi có kỳ hạn gốc từ trên 3 tháng đến 12 tháng). Ngoài ra, công ty dành hơn 802 tỷ đồng cho đầu tư chứng khoán gồm các cổ phiếu GEG của Điện Gia Lai, VNG của Du lịch Thành Thành Công,… 

Các khoản phải thu ngắn hạn chiếm gần 32% tổng tài sản, tương ứng 9.267 tỷ đồng, đa số là khoản trả trước cho người bán ngắn hạn.

Hàng tồn kho không có nhiều thay đổi, ở mức 4.691 tỷ đồng, chủ yếu là hàng hóa, nguyên vật liệu, hàng đang đi đường và chi phí sản xuất, kinh doanh dở dang. 

Ngoài ra, SBT đang rót 3.043 tỷ đồng đầu tư tài chính dài hạn, chủ yếu là đầu tư vào 4 công ty liên kết và góp vốn vào 4 đơn vị khác, tăng gần 445 tỷ đồng so với ngày 30/6/2022, do trong niên độ công ty đã mua thêm 36,8 triệu cổ phần phát hành thêm của Công ty Cổ phần Toàn Hải Vân (kinh doanh bất động sản, kho cảng, bến bãi).

Bên kia bảng cân đối, tính đến cuối năm 2022, doanh nghiệp ghi nhận nợ phải trả 19.114 tỷ đồng, chủ yếu là nợ vay tài chính (cả ngắn hạn và dài hạn) với 11.540 tỷ đồng, tăng 3% so với đầu niên độ và chiếm 60% tổng nợ phải trả. Bao gồm vay nợ trái phiếu 2.431 tỷ đồng, còn lại là vay từ các ngân hàng và các tổ chức tài chính. Với số tiền vay này, doanh nghiệp trả hơn 540 tỷ đồng cho chi phí lãi vay trong 2 quý.

Vốn chủ sở hữu tại cuối tháng 12/2022 là 10.088 tỷ đồng, với vốn góp là 6.948 tỷ và lợi nhuận sau thuế chưa phân phối 1.284 tỷ đồng.

3 lãnh đạo SBT mua thành công gần 8 triệu cổ phiếu

Theo thông báo từ Sở giao dịch chứng khoán TP HCM, bà Đặng Huỳnh Ức My, Phó Chủ tịch HĐQT CTCP Thành Thành Công đã công bố hoàn tất mua vào 5 triệu cổ phiếu SBT đã đăng ký, qua đó nâng số cổ phiếu đang nắm giữ lên hơn 112 triệu, tương ứng 16,14% vốn cổ phần.

Giao dịch được thực hiện hoàn toàn theo phương thức khớp lệnh từ 28/11 đến 19/12. Tạm tính giá kết phiên 19/12 là 13.500 đồng/cp, ước tính bà My đã chi 67,5 tỷ đồng để thực hiện giao dịch. 

Trước đó, ngày 14/12, Bà Huỳnh Bích Ngọc, Chủ tịch HĐQT Thành Thành Công cũng công bố hoàn tất mua vào 2 triệu cổ phiếu SBT đã đăng ký, với giá trị giao dịch tạm tính theo thị giá chốt phiên 14/12 là khoảng 27,3 tỷ đồng. Tính đến thời điểm hiện tại, Bà Ngọc đang nắm giữ 71,7 triệu cổ phiếu SBT, tương ứng 10,32% vốn cổ phần.

Ngày 16/12, ông Hoàng Mạnh Tiến, thành viên độc lập HĐQT cũng công bố hoàn tất mua hết 800.000 cổ phiếu đã đăng ký, nâng tổng số lượng cổ phiếu SBT sở hữu lên 2,37 triệu, tương ứng 0,34% vốn cổ phần. Tạm tính theo thị giá kết phiên 16/12 của cổ phiếu SBT là 13.500 đồng/cp, ước tính ông Tiến đã chi khoảng 10,8 tỷ đồng cho giao dịch này.

Như vậy, tổng cộng, ba lãnh đạo cấp cao của SBT đã chi khoảng hơn 100 tỷ đồng để hoàn tất 3 giao dịch gom mua cổ phiếu nêu trên.

Trên thị trường chứng khoán, giá cổ phiếu SBT chốt phiên ngày 22/12 ở mức 14.950 đồng/cổ phiếu, tăng 2,75% so với phiên hôm qua; tuy nhiên vẫn giảm mạnh so với vùng đỉnh hồi đầu năm nay là khoảng 25.000 đồng/ cổ phiếu.

Về kết quả kinh doanh, theo báo cáo tài chính quý I niên độ 2022-2023 (quý tài chính từ 1/7/2022- 30/9/2022), doanh thu thuần của SBT đạt 5.309 tỷ đồng, tăng 23% so với cùng kỳ. Biên lợi nhuận gộp tăng từ 11,5% lên 12,5% so với cùng kỳ nhờ giá bán đường tăng (đường chiếm 90% tỷ trọng doanh thu của SBT). Nhờ tối ưu hoá chi phí giá thành sản phẩm và kiểm soát tốt chi phí tại các khâu, hiệu quả hoạt động kinh doanh của SBT ngày càng cải thiện theo chiều hướng tích cực với lãi ròng đạt 262 tỷ đồng, tăng 34% so với cùng kỳ. 

Trong niên độ tài chính 2022 – 2023, SBT đặt mục tiêu doanh thu đạt 17.017 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế đạt 850 tỷ đồng, chia cổ tức từ 4 – 6%

Trong báo cáo ngày 6/12, Công ty cổ phần Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam (MAS) phân tích tích cực về triển vọng tăng trưởng của SBT, dự phóng doanh thu thuần và lãi ròng đạt lần lượt 20.229 tỷ đồng và 1.077 tỷ đồng tăng lần lượt 10% và 29% và vượt kế hoạch năm của doanh nghiệp. MAS cũng cho rằng SBT có nhiều triển vọng xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc trong tương lai. 

Dự báo ngành đường ‘khởi sắc’ trong niên vụ 2022-2023

Theo báo cáo sản xuất mía đường tháng 11 của Hiệp hội mía đường Việt Nam (VSSA), các nguồn cung đường phong phú, đặc biệt hoạt động gian lận thương mại đường nhập lậu tiếp tục hoạt động mạnh trong tháng 11. Ngoài đường nhập lậu còn có đường nhập khẩu từ Indonesia, Myanmar, Lào, Australia (đường trong hạn ngạch nhập khẩu) và các loại đường nguồn gốc nhập khẩu đã hoàn toàn làm chủ thị trường và kéo giá đường trong tháng xuống thấp hơn tháng 10.

Giá đường sản xuất từ mía trong nước tùy phẩm cấp đường (chất lượng và cỡ hạt) và đường nhập lậu (giá có VAT, đồng/kg) dao động ở mức như sau:

Như vậy trong tháng 11, giá mía đường nội địa của Việt Nam đã thấp hơn hẳn so với các nước trong khối Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA), đặc biệt chỉ bằng khoảng 50% so với giá đường tại Philippine. 

Theo báo cáo cập nhật ngành đường của Trung tâm Phân tích Chứng khoán SSI (SSI Research) hồi tháng 8, nhóm phân tích nhận định các biện pháp chống lẩn tránh thuế đối với đường nhập khẩu đang phát huy hiệu lực và sẽ hỗ trợ doanh nghiệp trong ngành.

Tương tự,  Hiệp hội Mía đường Việt Nam dự báo niên vụ 2022/23 dự báo sẽ là một năm khởi sắc của ngành đường Việt Nam sau khi có Quyết định số 1514/QĐ-BCT áp dụng biện pháp chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại đối với một số sản phẩm đường mía nhập khẩu từ Vương quốc Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia và Myanmar trong thời hạn 5 năm. 

Trước đó, ngày 2/8, Bộ Công Thương đã ban hành quyết định áp dụng biện pháp chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại đối với sản phẩm đường mía nhập khẩu.  

Các biện pháp chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại đối với các sản phẩm đường mía từ 5 nước ASEAN (Indonesia, Malaysia, Campuchia, Lào, Myanmar) có thời gian triển khai từ ngày 8/8 đến ngày 15/6/2026. Đường Thái Lan sẽ bị áp mức thuế chống bán phá giá là 42,99% và thuế chống trợ cấp là 4
,65%. Như vậy, tổng mức thuế là 47,64%, áp dụng cho hầu hết các doanh nghiệp xuất khẩu đường từ 5 nước trên mà có sử dụng đường nguyên liệu xuất xứ từ Thái Lan.

Bộ Công Thương nhấn mạnh, nhằm bảo đảm môi trường cạnh tranh công bằng giữa hàng hóa sản xuất trong nước với hàng hóa nhập khẩu, bảo vệ lợi ích chính đáng của ngành sản xuất trong nước và người nông dân trồng mía, đường nhập khẩu từ Campuchia, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar có sử dụng nguyên liệu đường của Thái Lan sẽ bị áp dụng cùng mức thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp đang áp dụng với đường Thái Lan với tổng mức thuế là 47,64%, trong đó thuế chống bán phá giá là 42,99% và thuế chống trợ cấp là 4,65%. Đường nhập khẩu từ 5 quốc gia nếu chứng minh được sản xuất từ mía thu hoạch tại các quốc gia này sẽ không bị áp dụng biện pháp chống lẩn tránh.