Mối lo ngại về việc Mỹ áp dụng mức thuế 24% đối với hàng hóa xuất khẩu của Malaysia đang ngày càng gia tăng, khi nhiều doanh nghiệp lo sợ sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng nếu không đạt được thỏa thuận giảm thuế.

Kuala Lumpur, Malaysia.

Trong bối cảnh chỉ còn một tháng nữa là đến thời điểm Mỹ áp dụng mức thuế 24% đối với tất cả hàng hóa xuất khẩu của Malaysia, các chuyên gia đang bày tỏ lo ngại rằng hơn 50% số doanh nghiệp sẽ bị ảnh hưởng nếu Malaysia không đạt được thỏa thuận giảm thuế.

Chủ tịch Liên đoàn các nhà sản xuất Malaysia (FMM) Tan Sri Soh Thian Lai cảnh báo rằng biên độ lợi nhuận của các doanh nghiệp sẽ bị giảm hơn 30%, buộc một số công ty phải thu hẹp hoạt động sản xuất kinh doanh.

Giám đốc điều hành Trung tâm nghiên cứu kinh tế xã hội (SERC) Lee Heng Guie cho biết các doanh nghiệp địa phương vẫn đang theo dõi chặt chẽ diễn biến tình hình đàm phán thuế quan.

Từ tháng 4 tới nay, một số doanh nghiệp, đặc biệt là trong lĩnh vực điện và điện tử (E&E), đã đẩy nhanh các lô hàng sang Mỹ trước thời điểm phải chịu mức thuế cao hơn.

Thành viên cấp cao của Hội đồng Hành động Kinh tế Malaysia Ahmad Yazid Othman cho rằng Malaysia cần đa dạng hóa thị trường và phân tán rủi ro bằng cách đầu tư vào nhiều lĩnh vực khác.

Malaysia là một quốc gia xuất khẩu, và không phải mọi lĩnh vực đều bị ảnh hưởng như nhau. Do đó, Malaysia không nên “bỏ tất cả trứng vào một giỏ” mà cần chuẩn bị các kịch bản để ứng phó khi mức thuế quan chính thức được áp dụng.

Chính quyền Tổng thống Donald Trump đang tiếp tục đạt được tiến triển trong các cuộc đàm phán thương mại và đang “gần đến đích” trong một số thỏa thuận quan trọng.

Các cuộc đàm phán thương mại đang diễn ra tích cực

Thứ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Michael Faulkender chia sẻ với CNBC rằng chính quyền Tổng thống Trump đang đạt được tiến triển rất tốt trong các cuộc đàm phán thương mại. Ông Faulkender cho biết Nhà Trắng đang tìm cách “kết thúc càng nhiều cuộc đàm phán càng tốt” trước khi thời hạn tạm dừng 90 ngày khép lại.

Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố chính sách thuế quan đối ứng

Các cuộc đàm phán thương mại giữa Mỹ và các đối tác đang diễn ra tích cực, với một số thỏa thuận dự kiến sẽ được công bố trước thời hạn ngày 9/7. Ông Faulkender cho biết các nhà đàm phán của Nhà Trắng đang “tiếp tục đạt tiến triển rất tốt đối với một số quốc gia mà lẽ ra phải sớm đạt được”.

Thời hạn tạm dừng 90 ngày được đưa ra vào ngày 9/4, khi Tổng thống Trump tạm hoãn thuế quan đối ứng đối với gần 60 đối tác thương mại lớn. Chính quyền ông Trump đặt mục tiêu hoàn tất “90 thỏa thuận trong 90 ngày”, nhưng đến nay chỉ có một thỏa thuận được công bố với Anh.

Các cố vấn hàng đầu của ông Trump lưu ý rằng họ không có kế hoạch gia hạn thời hạn 90 ngày. Thay vào đó, họ đang tập trung vào việc “kết thúc càng nhiều cuộc đàm phán càng tốt” trước khi thời hạn tạm dừng khép lại.

Cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc vẫn tiếp tục diễn ra, với căng thẳng leo thang gần đây. Tuy nhiên, ông Faulkender cho biết các nhà đàm phán của Nhà Trắng đang nỗ lực để đạt được tiến triển trong các cuộc đàm phán.

Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Kevin Hassett gợi ý rằng Tổng thống Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có thể sẽ có một cuộc điện đàm trực tiếp trong tuần này.

Mỹ đang thúc đẩy đàm phán thương mại với các đối tác lớn

Cảng Los Angeles tại California

Theo Reuters, chính phủ Mỹ đã gửi một lá thư nháp đến các đối tác thương mại lớn, yêu cầu họ đưa ra những đề xuất tốt nhất trước ngày 4/6. Động thái này diễn ra trong bối cảnh các quan chức Washington tìm cách đẩy nhanh tiến độ đàm phán trước khi thời hạn tạm dừng thuế quan đối ứng kết thúc trong 5 tuần nữa.

Lá thư nháp yêu cầu các nước liệt kê đề xuất tốt nhất trong các lĩnh vực chính, bao gồm thuế quan, hạn ngạch mua hàng hóa công nghiệp và nông sản Mỹ, cũng như kế hoạch khắc phục các rào cản phi thuế quan.

Mỹ sẽ đánh giá các phản hồi trong vòng vài ngày và đưa ra “một vùng hạ cánh khả thi”, có thể bao gồm một mức thuế đối ứng. Các nước đang đàm phán tích cực với Mỹ, bao gồm Liên minh châu Âu, Nhật Bản, Việt Nam và Ấn Độ, có thể nhận được bức thư này.

Động thái này cho thấy sự cấp bách bên trong chính quyền Tổng thống Trump khi họ phải hoàn thành các thỏa thuận trước hạn chót ngày 9/7. Dù các quan chức như Kevin Hassett nhiều lần hứa hẹn về các thỏa thuận sắp hoàn thành, Mỹ mới chỉ đạt được thỏa thuận với Anh, và đó là một khuôn khổ hạn chế.

Chính sách thuế quan của Tổng thống Trump là một phần quan trọng trong chương trình nghị sự kinh tế “Nước Mỹ trên hết”. Mục tiêu là định hình lại các mối quan hệ thương mại của Mỹ, giảm thâm hụt thương mại hàng hóa và bảo vệ các ngành công nghiệp Mỹ.

Tuy nhiên, chính sách này cũng gây ra nhiều biến động trên thị trường chứng khoán Mỹ. Sau khi lao dốc nặng nề vào các tháng 2, 3 và 4, giá cổ phiếu đã ghi nhận mức tăng mạnh nhất kể từ tháng 11/2023 khi ông Trump giảm bớt lời đe dọa về thuế quan.

Tính hợp pháp của chính sách thuế quan cũng đang bị đặt dấu chấm hỏi. Tòa án Thương mại Quốc tế đã phán quyết rằng ông Trump đã vượt quá thẩm quyền khi áp dụng Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế để áp đặt thuế quan. Tuy nhiên, một tòa án phúc thẩm liên bang đã tạm dừng quyết định này.

Việc Mỹ áp dụng thuế quan đối với nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, đã gây ra những tác động tiêu cực đến nền kinh tế toàn cầu. Việt Nam đã tham gia vòng đàm phán lần thứ 2 Hiệp định song phương về Thương mại đối ứng với Mỹ vào tháng 5/2025.

PGS. TS. Phạm Thế Anh, Trưởng Khoa kinh tế học, Trường Đại học kinh tế Quốc dân

Thuế quan ảnh hưởng đến kinh tế Việt Nam như thế nào?

Theo PGS. TS. Phạm Thế Anh, chính sách thuế quan của Mỹ không chỉ làm giảm tăng trưởng kinh tế thế giới mà còn tác động trực tiếp đến các quốc gia có mối quan hệ thương mại với Mỹ, bao gồm cả Việt Nam. Có hai kênh chính chịu tác động từ chính sách này: thương mại – đầu tư và thị trường tài chính.

Kênh thương mại – đầu tư bị ảnh hưởng do sự bất định từ chính sách thuế quan, khiến dòng vốn đầu tư vào Việt Nam bị ngưng trệ. Mặc dù tổng vốn FDI vào Việt Nam vẫn tăng trưởng, nhưng các tập đoàn có hiện thực hóa khoản đầu tư đã đăng ký hay không còn phụ thuộc vào kết quả đàm phán.

Kênh thị trường tài chính cũng chịu ảnh hưởng khi chính sách thuế quan dẫn đến lạm phát và lãi suất cao tại Mỹ, gây áp lực lên các thị trường tài chính như Việt Nam.

Tác động của thuế quan đến các ngành nghề

Theo ông Thế Anh, tất cả các ngành hướng ra xuất khẩu và đặc biệt là những ngành nghề có đầu tư nước ngoài đều bị ảnh hưởng bởi thuế quan. Việc xác định ngành nghề nào bị ảnh hưởng nặng nề còn phụ thuộc vào kết quả đàm phán cuối cùng.

Phiên thảo luận Những thay đổi chính sách vĩ mô đang vẽ lại bản đồ đầu tư

Giải pháp cho Việt Nam

Để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 8% năm 2025, Việt Nam cần có giải pháp cải thiện tăng trưởng. Động lực hiện nay là đầu tư công và các doanh nghiệp trong nước phải bám theo đó.

Muốn đầu tư công có tác động lan tỏa, cần tập trung vào dự án trọng điểm và kéo tỷ lệ nội địa hóa, tức là doanh nghiệp trong nước tham gia vào các dự án đầu tư công.

Chuyên gia đề xuất Chính phủ cần có chính sách ưu đãi về thuế liên quan đến tỷ lệ nội địa hóa. Ví dụ, ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp với các mức thuế khác nhau cho các tỷ lệ nội địa hóa khác nhau.

Các doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao tỷ lệ nội địa hóa và tránh rủi ro thuế quan.