Thái Nguyên – Tỉnh nổi tiếng với ngành chè truyền thống đang trên đà đổi mới mạnh mẽ. Với mục tiêu phát triển bền vững trong bối cảnh hội nhập sâu rộng và tác động của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, tỉnh đã đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ (KHCN) và chuyển đổi số vào toàn bộ chuỗi giá trị chè. Từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ, Thái Nguyên không chỉ nâng cao chất lượng sản phẩm mà còn mở rộng thị trường.

Hiện tại, Thái Nguyên sở hữu khoảng 22.200 ha chè, sản lượng chè búp tươi đạt trên 273.000 tấn/năm. Ngành chè đóng góp giá trị khoảng 13.800 tỷ đồng cho nền kinh tế địa phương. Nhiều sản phẩm chè của tỉnh đã đạt chứng nhận OCOP 4 sao, 5 sao, khẳng định chất lượng và vị thế trên thị trường trong nước và quốc tế.

Để đáp ứng yêu cầu hội nhập, Thái Nguyên đã đẩy mạnh số hóa dữ liệu vùng trồng chè. Tính đến nay, tỉnh đã quản lý 95 mã vùng trồng với 538 ha, trong đó có 62 mã vùng dành cho cây chè. Số hóa vùng trồng giúp minh bạch quy trình sản xuất, hạn chế lạm dụng hóa chất, đồng thời hỗ trợ truy xuất nguồn gốc nhanh chóng qua mã QR – yếu tố quan trọng để đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu.

Thái Nguyên cũng triển khai nền tảng số VNPT-Green, cho phép nông dân và hợp tác xã cập nhật nhật ký điện tử, ghi lại toàn bộ quy trình chăm sóc, bón phân, phun thuốc. Ứng dụng tích hợp công nghệ IoT, AI và GIS để giám sát sâu bệnh, dự báo năng suất, hỗ trợ người trồng chè điều chỉnh phương thức chăm sóc kịp thời.

Ngành chè Thái Nguyên đã bước đầu kết nối sản phẩm với các sàn thương mại điện tử như TikTok Shop, Shopee,… Nhiều sản phẩm OCOP 4 sao, 5 sao được tiêu thụ trực tuyến, mở rộng thị trường trong và ngoài nước.

Những nỗ lực ứng dụng KHCN và chuyển đổi số đã mang lại kết quả tích cực cho ngành chè Thái Nguyên: 96% hợp tác xã, doanh nghiệp chè được số hóa dữ liệu và cập nhật vào hệ thống quản lý tập trung; hoàn thiện cấp mã số vùng trồng cho hàng trăm hecta chè, đáp ứng yêu cầu xuất khẩu; hình thành hệ thống dữ liệu lớn phục vụ điều hành ngành chè, tích hợp trí tuệ nhân tạo để phân tích dự báo sản xuất; tăng giá trị sản phẩm từ 15-20% nhờ minh bạch quy trình và mở rộng kênh phân phối số.

Để tiếp tục phát huy lợi thế, Thái Nguyên đặt ra mục tiêu cụ thể đến năm 2030 như diện tích chè toàn tỉnh mở rộng lên 24.500 ha, sản lượng đạt 300.000 tấn búp tươi/năm; 70% diện tích chè đạt chứng nhận GAP, hữu cơ và có mã số vùng trồng; 100% cơ sở chế biến chè đảm bảo tiêu chuẩn an toàn thực phẩm; ít nhất 250 sản phẩm OCOP 3-5 sao; hoàn thiện số hóa 100% vùng trồng và chuỗi sản xuất chè trên toàn tỉnh; đào tạo kỹ năng số cho nông dân và hợp tác xã, xây dựng nguồn nhân lực cho nông nghiệp công nghệ cao; đẩy mạnh nghiên cứu giống chè mới, canh tác hữu cơ, chế biến sâu, nâng giá trị xuất khẩu,…

Hiện nay, tình trạng hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng đang trở thành một thách thức lớn, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người tiêu dùng cũng như uy tín của các ngành công nghiệp và doanh nghiệp. Để triệt tiêu tận gốc hàng giả, hàng kém chất lượng, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Thủ đoạn của các đối tượng sản xuất hàng giả ngày càng tinh vi. Theo ông Dương Mạnh Hùng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý Thị trường (QLTT) Hà Nội, các đối tượng đã lợi dụng thương mại điện tử và các trang mạng xã hội để kinh doanh hàng lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng. Chúng sử dụng các tài khoản ảo, không đăng ký kinh doanh, không niêm yết địa chỉ cụ thể, thậm chí sử dụng kho hàng di động hoặc vận chuyển thông qua shipper, cộng tác viên trung gian, gây khó khăn trong công tác quản lý, kiểm tra và xử lý vi phạm.

Mới đây, lực lượng QLTT Hà Nội đã bắt giữ một số lượng lớn nước hoa giả và mỹ phẩm mang nhãn hiệu nổi tiếng như GUCCI, LANCÔME, DIOR, LOUIS VUITTON, MOSCHINO, VALENTINO, MISS COCO. Đối tượng đã lợi dụng mạng xã hội và sàn thương mại điện tử để tiêu thụ hàng giả, hàng kém nhãn mác.

Để ngăn chặn hàng giả, hàng kém chất lượng, ngoài sự vào cuộc tích cực của lực lượng chức năng, còn đòi hỏi người tiêu dùng phải thông minh. Cần đẩy mạnh truyền thông, quảng bá sản phẩm, kết nối cung-cầu để giúp người tiêu dùng có thể nhận biết hàng thật và hàng giả.

Các chuyên gia và doanh nghiệp cho rằng cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người tiêu dùng. Cơ quan quản lý cần tăng cường thanh tra, kiểm tra đột xuất tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh, xử lý nghiêm các hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng nhái.

PGS.TS Nguyễn Thị Chính, Phó Chủ tịch Hội Giáo dục chăm sóc sức khỏe cộng đồng Việt Nam, cho rằng cần xây dựng và bắt buộc áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm để người tiêu dùng có thể dễ dàng kiểm tra thông tin về nguồn gốc, quy trình sản xuất của sản phẩm.

Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TP. Hà Nội sẽ phối hợp với Sở Công Thương Hà Nội và các doanh nghiệp tổ chức các chương trình kết nối cung-cầu, đưa hàng Việt về khu dân cư ngoại thành, các khu công nghiệp, khu chế xuất, qua đó giúp người dân được tiếp cận sản phẩm hàng Việt chất lượng, giá cả hợp lý.

Trong bối cảnh hàng giả, hàng nhái đang tràn lan trên thị trường, việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm đã trở thành một công cụ quan trọng để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng, duy trì uy tín cho doanh nghiệp và nâng cao hiệu lực quản lý của Nhà nước. Một giải pháp then chốt để giải quyết vấn đề này là sớm xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về nguồn gốc và chất lượng sản phẩm, hàng hóa.

Công nghệ đang đóng vai trò quan trọng trong việc giúp người tiêu dùng truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Hiện nay, nhiều người tiêu dùng đã quen với việc sử dụng điện thoại thông minh để quét mã QR trên sản phẩm để đọc thông tin về sản phẩm, như hạn sử dụng, nơi sản xuất, kiểm định, và thậm chí thông tin về đóng gói và vận chuyển. Việc này không chỉ giúp người tiêu dùng yên tâm về chất lượng sản phẩm mà còn giúp doanh nghiệp tăng cường uy tín và minh bạch trong sản xuất kinh doanh.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức trong việc triển khai rộng rãi hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Tại một số cửa hàng tiện lợi và siêu thị, không phải tất cả các sản phẩm đều có mã QR để truy xuất nguồn gốc. Điều này cho thấy cần có sự đầu tư và hỗ trợ từ các doanh nghiệp và cơ quan chức năng để triển khai rộng rãi hệ thống này. Việc đầu tư và hỗ trợ này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý mà còn góp phần ngăn chặn hàng giả, hàng nhái tràn lan trên thị trường.

Các doanh nghiệp đã bắt đầu áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc số để cung cấp thông tin về sản phẩm của mình. Mã QR truy xuất nguồn gốc sản phẩm là một dạng mã vạch hai chiều, giúp người dùng kiểm tra thông tin về sản phẩm một cách tiện lợi. Nhiều doanh nghiệp đã thấy được lợi ích của việc áp dụng hệ thống này, không chỉ giúp tăng cường uy tín cho doanh nghiệp mà còn giúp ngăn chặn hàng giả, hàng nhái. Việc áp dụng hệ thống này cũng giúp doanh nghiệp tuân thủ các quy định của pháp luật và tăng cường tính minh bạch trong sản xuất kinh doanh.

Tuy nhiên, để hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm thực sự hiệu quả, cần có sự phối hợp và hỗ trợ từ các cơ quan chức năng. Việc tạo mã QR phải được cơ quan chức năng kiểm soát và kiểm tra định kỳ để tránh tình trạng làm giả, làm lại mã QR. Sự phối hợp này không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý mà còn góp phần ngăn chặn các hành vi gian lận thương mại.

Tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc sơ kết 6 tháng và tổng kết đợt cao điểm chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Văn Long cho biết, lực lượng công an đã tập trung triệt phá các đường dây sản xuất, buôn bán thực phẩm giả quy mô lớn. Để ngăn chặn hàng giả, hàng nhái, cần có sự đầu tư nâng cấp hạ tầng công nghệ Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa quốc gia. Việc này sẽ giúp nâng cao hiệu quả quản lý và góp phần ngăn chặn các hành vi gian lận thương mại.

Bộ Công an đang phối hợp với Bộ Công Thương và VNPT xây dựng hệ thống dữ liệu về xuất xứ hàng hóa. Khi hệ thống này đi vào hoạt động, sẽ giúp người dân truy xuất nguồn gốc sản phẩm, góp phần ngăn chặn gian lận thương mại, hàng giả, hàng nhập lậu. Hệ thống này cũng sẽ giúp các cơ quan chức năng nâng cao hiệu quả quản lý và kiểm tra chất lượng sản phẩm.

Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền đã chỉ đạo các đơn vị thành viên Ban Chỉ đạo 389 TP Hà Nội tăng cường chống buôn lậu, hàng giả, hàng nhái. Ông cũng nhấn mạnh rằng TP Hà Nội không có ngoại lệ, không có vùng cấm trong hoạt động chống buôn lậu. Việc này sẽ giúp nâng cao hiệu quả quản lý và góp phần ngăn chặn các hành vi gian lận thương mại trên địa bàn thành phố.