Trong những năm gần đây, Việt Nam đã và đang không ngừng nỗ lực để khẳng định vị thế của mình trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ. Thông qua các chính sách đầu tư, phát triển hạ tầng, nguồn lực và thể chế, đất nước đã đạt được những thành tựu đáng kể. Các chuyên gia trong lĩnh vực này cho rằng, trong thời gian tới, phát triển công nghệ vũ trụ sẽ là yêu cầu tất yếu của quốc gia.

Ông Lý Hoàng Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học kỹ thuật và Công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho biết, Việt Nam đã tích cực triển khai Chương trình Khoa học và công nghệ cấp quốc gia về công nghệ vũ trụ. Chương trình này đã mang lại nhiều kết quả thiết thực, phục vụ cả mục tiêu dân sinh và quốc phòng-an ninh. Một số vệ tinh nhỏ như PicoDragon (2013), MicroDragon (2019), NanoDragon (2021) và vệ tinh viễn thám VNREDSat-1 (2013) đã được phát triển thành công.

Bên cạnh đó, Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đang phối hợp với các bộ, ngành khác để xây dựng các chính sách và cơ chế nhằm khai thác hiệu quả dữ liệu vệ tinh. Đồng thời, Bộ cũng khuyến khích chuyển giao công nghệ vũ trụ lưỡng dụng và hoàn thiện hệ thống trạm mặt đất. Ông Lý Hoàng Tùng đánh giá rằng, phát triển công nghệ vũ trụ sẽ trở thành động lực quan trọng thúc đẩy kinh tế tri thức, củng cố tiềm lực quốc phòng – an ninh và khẳng định vị thế của Việt Nam trong khu vực và quốc tế.

Để phát triển công nghệ vũ trụ, các chuyên gia cho rằng cần hình thành chiến lược phát triển công nghệ vũ trụ quốc gia. Phó Giáo sư, Tiến sỹ Phạm Anh Tuấn, Tổng Giám đốc Trung tâm Vũ trụ Việt Nam, đề xuất rằng Việt Nam cần thành lập cơ quan hàng không vũ trụ quốc gia, có thể tham khảo mô hình Philippines. Cơ quan này sẽ trực thuộc Chính phủ và có nhiệm vụ điều hành thống nhất. Ngoài ra, cần có luật chuyên ngành về không gian để điều chỉnh và quản lý hoạt động trong lĩnh vực này.

Phó Giáo sư, Tiến sỹ Phạm Anh Tuấn cũng dẫn chứng rằng kinh tế vũ trụ toàn cầu dự báo sẽ đạt 1.400 tỷ USD vào năm 2030. Nhiều tỷ phú công nghệ đang đổ vốn vào lĩnh vực này, vì vậy Việt Nam không thể đứng ngoài. Để bắt kịp, Việt Nam cần có chiến lược kinh tế vũ trụ quốc gia.

Tiến sỹ Nguyễn Quân, nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, đánh giá rằng công nghệ vũ trụ là một ngành công nghệ chiến lược. Ngành công nghệ này không chỉ quan trọng mà còn trở thành công nghệ hàng đầu, cùng với bán dẫn và năng lượng hạt nhân. Tiến sỹ Nguyễn Quân cũng đề xuất cần thí điểm cơ chế sandbox theo Nghị quyết 193 của Quốc hội. Điều này cho phép thí điểm một dự án công nghệ lớn với chức danh của tổng công trình sư được giao quyền tự chủ rất cao, chấp nhận rủi ro và chấp nhận mạo hiểm. Từ đó, những người chủ trì dự án công nghệ lớn sẽ được miễn trừ trách nhiệm.

Có thể thấy, phát triển công nghệ vũ trụ đang trở thành yêu cầu tất yếu của quốc gia. Để thành công, Việt Nam cần hình thành chiến lược phát triển công nghệ vũ trụ quốc gia, có đầu tư mạo hiểm và giao quyền tự chủ rất cao cho tổng công trình sư của dự án. Từ đó, đất nước có thể tận dụng được những cơ hội và thách thức trong lĩnh vực công nghệ vũ trụ.

Xu hướng phát triển công nghệ vũ trụ đang ngày càng trở nên phổ biến trên toàn cầu. Các quốc gia đang tìm cách tận dụng lợi thế của công nghệ vũ trụ để thúc đẩy kinh tế, củng cố quốc phòng và nâng cao chất lượng cuộc sống. Việt Nam không thể đứng ngoài xu hướng này và cần nhanh chóng hành động để không bỏ lỡ cơ hội.

Để bắt kịp với xu thế của thế giới, Việt Nam cần xây dựng hạ tầng và nguồn lực để phát triển công nghệ vũ trụ. Cần thiết phải có các chính sách và cơ chế hỗ trợ để thu hút đầu tư nước ngoài và khuyến khích doanh nghiệp trong nước tham gia vào lĩnh vực này.

Như vậy, Việt Nam đang có nhiều cơ hội để phát triển công nghệ vũ trụ. Tuy nhiên, để thành công, đất nước cần có chiến lược cụ thể và toàn diện. Phát triển công nghệ vũ trụ không chỉ là một mục tiêu ngắn hạn mà còn là một quá trình dài hạn, đòi hỏi sự cam kết và nỗ lực của toàn xã hội.

…