Việc Mỹ áp dụng thuế quan đối với nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, đã gây ra những tác động tiêu cực đến nền kinh tế toàn cầu. Việt Nam đã tham gia vòng đàm phán lần thứ 2 Hiệp định song phương về Thương mại đối ứng với Mỹ vào tháng 5/2025.
PGS. TS. Phạm Thế Anh, Trưởng Khoa kinh tế học, Trường Đại học kinh tế Quốc dân
Thuế quan ảnh hưởng đến kinh tế Việt Nam như thế nào?
Theo PGS. TS. Phạm Thế Anh, chính sách thuế quan của Mỹ không chỉ làm giảm tăng trưởng kinh tế thế giới mà còn tác động trực tiếp đến các quốc gia có mối quan hệ thương mại với Mỹ, bao gồm cả Việt Nam. Có hai kênh chính chịu tác động từ chính sách này: thương mại – đầu tư và thị trường tài chính.
Kênh thương mại – đầu tư bị ảnh hưởng do sự bất định từ chính sách thuế quan, khiến dòng vốn đầu tư vào Việt Nam bị ngưng trệ. Mặc dù tổng vốn FDI vào Việt Nam vẫn tăng trưởng, nhưng các tập đoàn có hiện thực hóa khoản đầu tư đã đăng ký hay không còn phụ thuộc vào kết quả đàm phán.
Kênh thị trường tài chính cũng chịu ảnh hưởng khi chính sách thuế quan dẫn đến lạm phát và lãi suất cao tại Mỹ, gây áp lực lên các thị trường tài chính như Việt Nam.
Tác động của thuế quan đến các ngành nghề
Theo ông Thế Anh, tất cả các ngành hướng ra xuất khẩu và đặc biệt là những ngành nghề có đầu tư nước ngoài đều bị ảnh hưởng bởi thuế quan. Việc xác định ngành nghề nào bị ảnh hưởng nặng nề còn phụ thuộc vào kết quả đàm phán cuối cùng.
Phiên thảo luận Những thay đổi chính sách vĩ mô đang vẽ lại bản đồ đầu tư
Giải pháp cho Việt Nam
Để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 8% năm 2025, Việt Nam cần có giải pháp cải thiện tăng trưởng. Động lực hiện nay là đầu tư công và các doanh nghiệp trong nước phải bám theo đó.
Muốn đầu tư công có tác động lan tỏa, cần tập trung vào dự án trọng điểm và kéo tỷ lệ nội địa hóa, tức là doanh nghiệp trong nước tham gia vào các dự án đầu tư công.
Chuyên gia đề xuất Chính phủ cần có chính sách ưu đãi về thuế liên quan đến tỷ lệ nội địa hóa. Ví dụ, ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp với các mức thuế khác nhau cho các tỷ lệ nội địa hóa khác nhau.
Các doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nâng cao tỷ lệ nội địa hóa và tránh rủi ro thuế quan.